LOGO
Жоспар Кіріспе Негізгі бөлім Сүйек кемігі. Зерттеу әдістері Айыршабез. Зерттеу әдістері Лимфа түйіндері. Диагностикасы
Кіріспе Адамның қан жасау мүшелеріне: сүйектің қызыл кемігі,тимус, лимфа түйіндері, көкбауыр, ас қорыту,тыныс алу мүшелерінің шырышты қабаты, лимфоидты тіндер жатады.
Қан жасау мүшелерінің классификациясы Барлық қанжасау ағзалары екі топқа бөлінеді: қан түзудің орталық ағзалары, оларға сүйек кемігі мен тимус жатады. Бұл топ біріншілікті деп аталады. қан түзудің шеткі ағзалары, оларға лимфа тіндері және көкбауыр жатады. Бұл топ екіншілікті деп аталады.
Сүйек кемігі: Нәрестелерде барлық сүйектерде тек қана сүйектің қызыл кемігі болады, бұл жерлерде қан түзілу процесі жүреді. Уақыт өте кале сүйектің қызыл кемігі май тінімен алмастырылады, қызыл кемік өмір бойы қабырғаларда, төсте,ми сүйектерінде,жамбаста,омыртқаларда,түтікті сүйектердің эпифиздерінде сақталады.
Сүйек миының пункциясы Пункция (лат. punctio - укол) - шприц инесі арқылы дене қуысын тесу. Пункция арқылы дене қуысына жиналған сұйықты немесе газды сыртқа шығарады. Мысалы: іш кепкенде, құрсақ ішіне сарысу жиналғанда және жұлын миға сұйық жиналғанда пункция жасаймыз.Пункция диагностика қою немесе емдік мақсатта жасалады. Диагностикалық пункция адам тінінде немесе ағзасындағы патологиялық процестерді зерттеу мақсатында, сол ағзадан не тіннен сұйықтық (ірің, сарысу) алу үшін жасалады.
Сүйек кемігінің биопсиясы Биопсия - аурудың сипатын анықтау үшін науқас адамның зақымданған тінін кесіп алып, морфологиялық әдіспен тексеру. Сүйек кемігін алу үшін төсті теседі. Сүйек кемігінің жасушалары арнайы бояулармен боялады.
Тимус (айырша без) Адам организмдеріндегі иммундық жүйенің қалыптасуы мен оның қызметінің толық атқарылуын қамтамасыз ететін без. Айырша без иммундық жүйенің орталық мүшесіне жатады. Екі бөліктен тұрады. 1. Қыртысты зат. 2. Милы зат.
Рентгенологиялық зерттеу Тимусаты зерттеудің кең тараған түрі рентгенологиялық. Айырша без үлкейген деп есептеледі егерь,куеде торы рентгенограммаларында көкірекорта да тура проекция да сопақша, үшбұрышты немесе лента тәрізді көлеңке панда болғанда. Тимомегалияны анықтауда куеде торы жоғарыдан төме үш тең сызықтармен бөлінеді. Осыған сәйкес тимустың үлкеюінің үш түрі белгілі:I, II и III. I (кіші) дәрежелі- бұл кезде тимус көлеңкесі куеденің ішкі үштен бірінің шекарасынан шықпайды.II (орташа) дәрежеде көлеңке куеденің ортаңғы үш бөлігінде орналасады. III (жоғары) дәрежеде тимус көлеңкесі өкпе алаңының 2/3 бөлігін алып жатыр. Тимустың көлемін математикалық жолмен есептеуде кардиотимикоторакалды индекс (КТТИ) қолданылады. Ол J. Gewolb әдісі бойынша таймыр шоғырының енін трахея бифупкациясы деңгейінде куеде торының диаметр не бөлуден алынады Балаларда айырша бездің үлкеюінің үш дәрежесі болады: I дәреже - 0,33 0,42.
Айырша безді ультрадыбысты зерттеу (УДЗ) 8-9 айлық балаларды мойының астаны валик салып арқасына жатқызады; 9-18 айлық балаларды отырғызып зерттейді Айырша бездің құрылымын, енін зерттеу куеденің жоғарғы бөлігінде транс және парастернальді көлденең сканер лесу арқылы. Ұзындығы – ұзына бойлы сканер лесу арқылы анықталады.
Лимфатикалық түйіндер Пішіні дөңгелек немесе сопақша келген, лимфа таймырларының бойында орналасқан, лимфоциттердің түзілу процесі (лимфоцитопоэз) жүретін шеткі қантұзу мүшесі. Лимфа түйіндері сыртынан дәнекер ұлпалық қапшықпен қапталған. Ол коллаген талшықтарынан, аздаған эластин талшықтарынан және миоциттерден құралған. Лимфа түйіндері организмдегі қорғаныс және қантұзу қызметтерін атқарады. Лимфа түйіндерін зерттеудің кең тараған түрі – УДЗ зерттеуі.
Лимфа түйіндерінің УДЗ УДЗ зерттеу минут өтеді. Мойындық лимфа түйіндерін зерттеу– фарингит, тонзиллит, ларингит, ангинаны анықтай аламыз; Шап аймағының түйіндерін УДЗ зерттеуі – шоп аймағында қатаю, іштің төменгі бөлігінде ауырсыну, аяқ ісінулерінде өткізіледі. Қолтық асты түйіндері – қолтық астында ауырсынуларда, қатаюлар панда болғанда, бас ауыру кезінде өткізеді. Перифериялық лифатүйіндері–перифериялық лимфатүйіндерінің ұлғаюы кезінде қабынуларда, онкологиялық аурулард тексеріледі.
Лимфа түйіндерінің УДЗ зерттеуі кезінде дәрігер түйіндердің локализация сын, санин, пішінін, структура сын қарайды. Көлемі жасқа байланысты 5 до 50 мм дейін өзгереді.Формасы қасында орналасқанмүшелерге байланысты болады. Формасы әртүрлі болуы мүмкін: доңгелек, сопақша, кәрілік кезде лента тәрізді болуы мүмкін.
Лимфография Лимфография (рентгенолимфография) лимфатикалық жүйені алдын ала боялған лимфа таймырларына рентгеноконтрастный затратды енгізу арқылы жүргізілетін рентгенологиялық зерттеу әдісі. Лимфография үшін смайлы контрасты затрат қолданады: йодолипол,этиодол; сонымен қатар суда еритін диодно, урографинді қолданады. Рентгенографияны үш проекция да контрасты негіщгеннен кейін және 2448 сағ. соң өткізеді. Приспособление для введения масляного контрастного вещества с переходной канюлей (по Лукьянченко).
Йодолиполмен толтырылған нормадағы санның лимфа таймырлары
Нормадан ауытқу Сол жақ мықын және шоптық лимфа түйіндерінің лимфогранулематозы
1. Корниенко Е.А., Дмитриенко М.А., Никулин Ю.А., Филюшкина Е.И., Филюшкин И.П. Применение медицинской техники при функциональной диагностике в гастроэнтерологии. Учебно- методическое пособие. – СПб. – –103 с. 2. Смирнова Г.О., Силуянов С.В. Периферическая электрогастроэнтерография в клинической практике. – Пособие для врачей. / Под ред. профессора В.А. Ступина – М.: 2009 – 20 c. 3. Милько В.И. Рентгенология. «Вища школа», 1983 г. С Розенштраух Л.С., Рыбакова Н.И., Виннер М.Г. Рентгенодиагностика заболеваний органов дыхания. Москва « Медицина» 1978 г. С В.Н. Артюшков. Атлас рентгенодиагностических схем сердца в норме и патологии. Москва «Медицина» 1968 г. 6.С.А. Рейнберг, Рентгенодиагностика заболеваний костей и суставов. 2 тома, Москва. «Медицина» 1964 г.