Лептоспироз ауру Орындады: Досова Алма Магистрант 1 курс, Биотехнология мамандығы (орыс чтобы) 17-28
Жоспар 1. Лептоспироз түсінігі 2. Ашу тарихы 3. Қоздырғышы 4. Эпизоотология 5. Патогенез 6. Клиника 7. Диагностика 8. Роуз-Бенгал үлгісі 9. Алдын алу 10. Емдеу Пайдаланылатын әдебиеттердің тізімі
Лептоспироз түсінігі Лептоспироз (грек. leptos жіңішке және грек. speіra ирекше, бұрама; грек. osіs ауру) адамарда, сүтқоректілерде және құстарда кездесетін тез жұғатын жұқпалы ауру.грек. жұқпалы ауру Лептоспироз(Leptospirosis) – табиғи ошақты, дене қызуының көтерілуі, несетте қан мен гемоглобин болуы, кілегейлі қабыкқтар мен терінің сарғайып, өліеттенуі, ішек-қарынның қимылы нашарлап, буаз малдын іш тастауы, төлді шалажансар туры арқылы ерекшеленетін зооантропонозды ауру.
Ашу тарихы Ауруды адама ең алғаш рет өзінше жеке ауру екенін Германияда Weil /1886/, ал ресейде Н.П. Васильев сипаттады. Қоздырушысын 1914 жилы жапондықтар ашты /Inado мен Ido/ және 1916 жилы осы елдің ғалымдары /Мапі, Idо, Нoki/ адамға егетін вакцина жасап шығарды. Иттерде Штудгарт ауру деп аталды.Жалпы бұл ауру жер шарының барлық елдрінде кездеседі, әсіресе оңтүстік аймақтарда жиі ұшырасады. Қазақстан бұл ауру бойынша бірінші ондықта тұр, және барлық облыстарда кездеседі.
Қоздырғышы Қоздырушысы Spirochetalis (спирохет) тұкымдастығының Leptospira туыстастығына жатады /Lepto - нәзік, spira – иір, спираль/. Бұл екі түрден тұрады, паразитарлық – L.Interogans және сапрофиттік - L.Biflexa. Негізгі жиі кездесетін /қазақстандағы/ лептоспиралар төмендегідей: L.grippotiposa, L.pomona, L.Tarassovi, L.Hebdomanis, L.Ichterohcemmorrhagia, L.Kasahstaniка.
Эпизоотология Шошқалар, ірі және ұсақ мүйізді малдер, жылқылар, питер, түйелер, терісі бағалы аңдар, ұсақ жабайы сүтқоректілер ауырады. Лептоспирозға жануарлардың барлық жас топтары бейім, бірақ жас малдер аса қатты ауырады. Жұқпа қоздырғышының көзі – ауру және ауыруды бастан өткерген жануарлар мен лептоспирозды тасымалдаушылар, олар қоздырғышты зәрмен бірге 2-24 ай бой на сыртқа бөледі. Бұлар жайылымды, суды, топырақты, жемді, мал астының төсенішін және сыртқы ортаның басқа нысандарын жұқпаландырады. Лептоспироз қоздырғышының берілуінің негізгі факторы – инфицирленген (жұқпаланған) су. Лептоспиралар организме зақымданған тері мен шырышты қабықтар арқылы өтеді. Жұғу лептоспиратасымалдаушы – кеміргіштерді және лептоспироз ауыруы бар сойылған мал өнімдерін легенде болады. Кеселдің жасырын (инкубациялық) кезеңі 3-5 тәуліктен күнге дейін. Дерт жедел, жеделден төмен, созылмалы және симптомсыз өтеді. Адамдар лептоспироз бен жұқпаланған су көздеріне шомылғанда, кеміргіштердің бөліністермен ластанып, жұқпаланған тағам мен суды тұтынғанда, ауру малдерға күтім жасағанда, мал сойғанда, табиғи ошақ территориясындағы ауыл шаруашылық жұмыстарында және т.б. лептоспироз жұқтырады.
Патогенез 1)инфекция фазаны. Leptospira еніп қандағы теріге және шырышты қабықтың зақымдалған, седан кейін олар жаңғыртуға қиын бауыр, бүйрек, көкбауыр, бүйрек үсті безінің, енгізілген. Бұл фаза аурудың инкубация кезеңіне сәйкес келеді. 2)leptospiremiya қайта бүйрек енгізу арқылы кейіннен, бауыр, бүйрек үсті бездері, ми мембранасының - фазалық инфекциясы жалпылау. Жасушалардың бетіне паразпитер. Бұл аурудың алғашқы кезеңі. 3)toksinemiya - құрты капиллярлық эндотелий, олардың өткізгіштігінің арттыру - геморрагиялық синдромы бауыр, бүйрек, бүйрек үсті безін + туындайды - аурудың биіктігі болып табылады. 4)стерильді емс кезеңі иммунитетті қалыптастыру - антиденелер қан панда - клиникалық процесін өшуге. 5)жергілікті органдар және тіндер иммунитеті гуморальдық комбинациясы - стерильді иммунитетті қалыптастыру кезеңі қадам. Клиникалық сау.
Клиника Аурудың екі түрі бар - иерарика және сарғаю. Сарысу форматы - инкубациялық кезең 1-2 опта. Басталуы өткір, температура 40-ға дейін, жалпы әлсіздік, склера енгізіледі. 2-3 күннен кейін бауыр кеңейтіледі, ал кейде көкбауыр, иірік склера, тері және қарқынды бұлшықет панда болады (бұлшық еттерінде). 4-5 күннен кейін олигурия, анурия болады. Жүрек- таймыр жүйесінен тахикардия инфекциялық миокардит болуы мүмкін. Сондай-ақ, геморрагиялық синдром бар (көбінесе ішкі органдарда) - демок, анемия. Итерия форматы - инкубация кезеңі 4-10 күн. Температура, әлсіздік, менингальды симптом дар, олигоанурия, DIC-синдромы және бауырдың кеңеюі бар.
Диагностика Лептоспироз нақты зертханалық диагностикалау: микроскопиялық, бактериологиялық, биологиялық, иммунологиялық (Сарысу) әдістері кіреді. Иммунологиялық әдістердің лептоспироз адамардың зертханалық диагностика іргелі болып табылады. Олар науқастардың қандағы анықтау және биологиялық сұйықтықтар Leptospira антигендерін анықтау үшін арнайы антиденелерді бастап қалпына келтіруге болады. Эпидемиологиялық тарихы (жануарлардың байланыс, бассейндерде шомылу), жұптасқан сарысуларын антиденелердің анықтау, мәдениет бұқаралық ақпарат құралдарының его үшін қан, ПТР немсе RT-ПТР көмегімен нақты ДНК немсе РНК несет (протеинурия, leucocyturia, eritrotsiturii, cylindruria) анықтау. Бүгін, ең нақты және сенімді серологиялық әдіс Leptospira тірі дақылдар бар реакция microagglutination (КБП) болып сана лады.
Роуз-Бенгал үлгісі Лептоспирозды диагностикалау үшін Роуз- Бенгал үлгісі қолданылмайды. Роуз-Бенгал үлгісі үлкен және кіші малдың лептоспирозының дифференциалы диагнозында бруцеллезді болдырмау үшін қолданылады.
Алдын алу Шарушалықтарды жұқпа қоздырғышының келуінен қорғау үшін карантин жасау және малдерды тексеру атқарылады. Диагнозды дер кезінде қою үшін лептоспирозға күдікті барлық жануарлар тексеріледі. Жануарларға күтім жасайтын адамардың жеке профилактика ережелерін сақтауы және кеселге қарсы егілуі тиіс. Лептоспироздың алдын алу үшін кеміргіштерді жояды, мал су ішетін орындарға шомылуға тиым салынады және ауру малдерға күтім жасағанда қорғаныс киімі қолданылады.
Емдеу Анти-лептоспироз гамма-глобулин, донордын, жылқынықы емс. Антибактериалды терапия (пенициллин, тетрациклин, аминогликозид тер). Дисинтоксикациялық терапия (диурездің бақылауында). Симптоматикалық терапия - гемостатикалық құралдар, қышқыл-негіз балансы түзету.
Пайдаланылатын әдебиеттердің тізімі Муханбеткалиев Е.Е., Ибрагимов Р.М., Щурихин Б.Г. // «Індеттану және инфекциялық аурулар» // Астана, kz.ucoz.com/publ/dariger_maqalalary/leptosp iroz/ // Қызылорда облысы медицина қызметкерлерінің сайты // Ербол Елтайұлы НҰРҒАЛИЕВ// электронды мақала «Лептоспироз» kz.ucoz.com/publ/dariger_maqalalary/leptosp iroz/ //