СЕЙДАЛИЕВА Г Ү ЛЖАН

XX ғасырдағы ғылыми ойдың ұлы жеңісі кванттық теорияны қалыптастыруда қызған дененің сәуле шиғаруын эксперименттік зерттеу үлкен рөл аткарды. Жоғары температураға дейін қыздырғанда дене әртүрлі түске еніп, сәуле шиғара бастайтынын білеміз. Мысалы, темірді кыздырғанда, ол өуелі қызыл, седан кейін қызыл сары, одна әрі ақ сары түске беленеді. Электр шамының вольфрам қылын 3000º С-қа дейін кыздырғанда, ол ақ жарық сәуле шиғарады. ғасырдағығылымижеңісітеориянытемпературағаденесәулеқызыл Электрвольфрамсәуле

Қызған денелердің сәуле шиғарып, электромагниттік энергия таратуын жылулық сәулелену деп атайды. Жылулық сәулелердің барлық түрлері электромагниттік толқынға жатады. Жылулық сәулелену құбылысы тек қызған денелерде ғана емес, салқын денелерде де орын аллоды. Денелердің температурасы жоғары бокса, олар көрінбейтін ультракүлгін сәулелер шиғарады. Ультракүлгін сәулелерінің жиілігі ақ жарықтың жиілінен жоғары болады.

Денелердің жылулық сәулелер шиғарумен қатар жұта алу қасиеті бар.

Өзіне түскен әртүрлі жиіліктегі сәулелердің энергиясын толық жұтып алтын денені абсолют қара дене деп атайды. Күн сыртқы ортаға жарық ши,арумен қатар өзіне түсетін әртүрлі жиіліктегі сәулелерді жұтып аллоды. Сондықтан ол абсолют қара денелер қатарына жатады. Іші қуыс ыдысқа тар саңылаудан түскен сәуле шексіз мәрте сәуле шексіз мәрте шағылады да, толық жұтылады.

Дененің температурасы көтерілген сайын қысқа толқындағы сәуле шиғарудың үлесі арта береді.Температура жоғары болған сайын сәулелік энергияның жалпы мөлшері де күштірек өсе түседі, яғни қисық барған сайын биігірек орналасады.

Әр кванттың энергиясы E=hV h =6, Джс –Планк тұрақтысы