Л. Н. Гумилев ттында ғ ы Еуразия ұ ялты қ университеті. А қ аппараты қ технологиялар факультеті Дайтындаған: Ысқақ Нұржігіт Инф – 21 к

Психология Психология – психика және оның қалиптасу және даму заңдырықтары турали ғылим. Психикалиқ құбылистарды 3 үлкен топқа жіктеуге болады: Психикалиқ үрдістер – бұл объективтік шындықты субъективтік бейнелеудің әртүрлі форматы. Психикалиқ үрдістерді сонымен қатар психикалиқ функциялар деп атайды. Психикалиқ үрдістердің көмегімен қоршаған ортанны тану іске осады, білім мен дағдсссыны, оқыту мен іс- әрекетті меңгереді. Төмендегідей психикалиқ үрдістердің негізгі түрлері қарастырылады: түйсіктер, қабылдау, ес, елец, қиял, ойлау, сезім және эмоция, ерік. Психикалиқ қасиеттер – бұл адамдардың бір-бірінен айырмашылиғын білдіретін жеке тұлғанның дара психологиялиқ ерекшнліктері. Психикалиқ қасиеттерге темперамент, мінез, қабілеттілік жатады. Психикалиқ жағдайлар (қалип) психикалиқ іс-әрекеттің уақытша дамуын сипаттайды. Оқыту мен іс-әрекеттің жемісті ортындалуына ерекше ықпал ететін адамның ішкі дүниесінің салаты болип табылады.

Адамзат іс-әрекетінің нақты түрінің психологиялиқ проблемаларын зерттейтін психологияның салалары:

Е ң бек психологиясы адамны ң е ң бек іс- ә рекетіні ң психологияли қ ерекшеліктерін, е ң бекті ғ былими (Е ҒҰ ) ұ йымдастыруды ң психологияли қ астарларын зерттейді. Е ң бек психологияссссыны ң міндетіне адамны ң к ә сіби ерекшеліктерін, е ң бек да ғ дыларын дамытуды ң за ң дыры ұ тарын, ө ндірістік жа ғ дайды ң ы қ палин анны қ тау жатады. Е ң бек психологиясы бірнеше б ө лімдерден т ұ рады: олар сонымен қ атар ө з бетінше дербес, бір-бірімен байланнысты психология ғ ылимдрасссыны ң салалары. Олар: инженерлік психология; авиация; космос психологиясы. Жас психологиясы ә р жеста ғ ы адамны ң психикали қ дамусссыны ң за ң дыры қ тарын, ә рт ү рлі психикали қ ү рдістер мен қ асиеттеріні ң қ алиптасуын зерттейді. Жас психологиясы мынадай б ө лімдерге б ө лінеді: балалар психологиясы, жеткіншек психологиясы, жесты қ ша қ психологиясы, ересектер психологиясы. Ә леуметтік психология ә рт ү рлі ә леуметтік қ ауымдасты қ тарды ң психологияли қ ерекшеліктерін, топтар мен ұ жымдарда ғ ы адамдарды ң ө зара қ арым- қ атынастарын, хонда ғ ы жеке т ұ л ғ аларды ң жа ғ дайын зерттейді

Педагогикали қ психологияны ң зерттеу п ә ні адамды о қ ыту мен т ә рбиелеуді ң психологияли қ за ң дыры қ тарын зерттеу болип табылады. Педагогикали қ психологияны ң б ө лімдеріне немесе салаларына мыналар жатады: о қ ыту психологиясы; т ә рбие психологиясы; ұ стаз психологиясы м ұғ алім мен ш ә кірттерді ң арастында ғ ы қ арым- қ атынасын, м ұғ алімге қ ойылатын талаптарды ң психологияли қ м ә селелерін зерттейді. Медицинали қ психология д ә рігер қ ызметіні ң ж ә не ауру мінез- құ л қ сссыны ң психологияли қ м ә селелерін зерттейді. Ол нейропсихология ғ а, психофармакология ғ а, психотерапия ғ а, психопрофилактика мен психогигиена ғ а б ө лінеді. Ә скери психология со ғ ыс іс- ә рекеттері жа ғ дайтында адамны ң мінез- құ л қ ын, басты қ тар мен қ арма ғ тында ғ ыларды ң ө зара қ арым- қ атынастрасссыны ң психологияли қ жа ғ ын, психологияли қ насихатты ң ж ә не қ расы насихатты ң ә дістерін, ә скери техниканны ң бас қ пруды ң психологияли қ проблемаларын зерттейді ж ә не т.б.

За ң психологиясы за ң ж ү йесін іске асырумен байланнысты психологияли қ м ә селелерді қ арастырады. Ол сот психологиясы, криминалді психология, пенитенциарли қ немесе е ң бекпен т ү зеу психологиясы. Сот психологиясы тергеу ү рдісіне қ атысушыларды ң мінез- құ л қ сссыны ң психологияли қ ерекшеліктерін зерттеумен айналисады; криминалді психология мінез- құ ли қ ты ң психологияли қ проблемаларын ж ә не қ ылмыскер т ұ л ғ асын қ алиптастыру мен қ ылмысты ң себептерін анны қ тайны салатын айтады; пенитенциарли қ немесе е ң бекпен т ү зеу психологиясы е ң бекпен т ү зеу колониястында ұ стал ғ нарды ң психологиясы, сендіру ж ә не к ө ндіру ә дістері ар қ ыли т ә рбиені ң психологияли қ проблемалары ж ә не т.б. Спорт психологиясы спортшыларды ң жеке басы мен іс- ә рекетіні ң психологияли қ ерекшеліктерін, психологияли қ даярли қ ты ң шарттары мен т ә сілдерін, спортшыларды ң жаты ғ усссыны ң ж ә не даярли ғ сссыны ң психологияли қ ө лшемдерін, жарыстарды ұ йымдастыру мен ө ткізуге байланнысты психологияли қ факторларды зерттейді. Салистырмали психология жануарларды ң психика сын зерттейтін психологияны ң салаты.

Дайтындаған: Ысқақ Нұржігіт Инф – 21 к