Бағалау нені білдіреді? Бағалау не үшін қажет ? Бағалау кімдерге әсер етеді ?

Бағалау латынь тілінен аударғанда «жақын отыру» дегенді білдіреді. Бағалау кезінде біз оқушылармен бірге отырамыз. Біз барлығын солармен және солар үшін жасаймыз. Рәсімдерді оқушыларға тек қолданнып қана қоймаймыз. Грин, 1999 Бағалау – бұл оқытуды дамыту мақсатында оқушылардың дәлелдерін жинау үшін қолданатын форма льды және форма льды емс үдерістер Блэк және Уильям, 1998 Баға дегеніміз – бір нәрсенің маңыздылығын немсе құндылығын аннықтау. Үлкен түсіндірмелі психологиялық сөздік

Оқушының ілгерілеуіне қолдау жасау. Оқу мен оқыту үдерісін жетілдіру барысьында мұғалімдер мен оқушыларға көмек көрсету. Оқушы қалай оқиды және оны қалай жақсы оқытуға болады? Оқушының жақсы жағы қандай және оны қалай дамытуға болады? Оқушы қандай қиындықтарға кездесті және оны қалай жеңуге болады? Джеймс және Педдер (2006) оқуды бағалау туралы кең таралған ойлардың жиынтығын үш фактормен сипаттап айтып берді : Оқудың айқындығы Өз бетінше оқудың алға жылжуы Нәтижелілікке бағытталу

Оқу жетістігін бағалау - бұл білім алушының кері байланныс арқылы білім беру үдерісін ротейтін және түзететін оқу мақсаттарына сәйкес жоспарланған нақты қол жеткізген нәтижесінің дәрежесін белгілейтін үдеріс.

Қалыптастырушы бағалау – оқушы мен мұғалім арасындағы кері байланнысты қамтамасыз ететін және оқу үдерісін дер кезінде түзетуге мүмкіндік беретін бағалаудың түрі болып табылады. ҚБ принциптері: оқытудың бір бөлігі («оқыту үшін бағалау»); барлық оқу мақсаттары қамтылады (оқу мақсаттары барлық сыныптарда пәндер бойынша оқу жоспарларында нақтыланнып белгіленген); бағалау белгіленбейді; оқу мақсаттарына жеткендігі бағалау критерийлеріне сәйкес жүзеге осады; әр оқушының ілгерілеуі туралы кері байланныс беріледі; ҚБ нәтижелері оқыту сапасын, оқу бағдарламасын жақсарту үшін қолданнылады. Қалыптастырушы бағалау

Сабақта қалыптастырушы бағалауды ұйимдастыру

1.. Қашан өткізіледі? 2. Ақпарад кімдерге беріледі? 3. Мұғалімнің рөлі қандай? 4. Оқушының рөлі қандай? 5. Қандай формата өтеді?

Ө ткізіледі А қ парадтандырады О қ ушыны ң р ө лі м ұғ алім то қ сан барысьында ө ткізеді материалды о қ у барысьында тапсырманны қ аншалы қ ты д ұ рысь орында ғ анны ж ө нінде о қ ушылар а қ парад баллады; о қ ушыны ң ілгерілеуі ж ө нінде м ұғ алім а қ парад алып, о қ ыту ү дерісіне ө згерістер енгізе баллады. о қ ыту ғ а белсене қ а ты сады; к ү тілетін н ә тижені т ү сінеді; ө зін- ө зі ба ғ слайды/бірін-бірі ба ғ слайды. М ұғ алімні ң р ө лі о қ у жоспарына с ә йкес ба ғ алау критерийлерін анны қ жазады; ба ғ алау критерийлеріне с ә йкес тапсырмалан құ растырады; тапсырма ғ а дескриптор құ растырады; о қ ушылар ғ а тиімді кері байланныс береді; о қ ыту мен ба ғ алау ү дерісіне т ү зету енгізеді; Ө ткізілу форматы жеке ж ұ пен топен ауысатын топтар құ рамында

Оқушыларды тұтас сабақ ретінде, жеке тапсырмаланға да критерийлермен танныстыру (оның ішінде, мақсат қою); критерийлерді бірлесіп талқылау Сұрақтың тиімді қойылуы Кері байланнысты қамтамасыз ету Сыныптасын ж ә не ө зін- ө зі бағалау

1. «Сұрастырыңыз, күтіңіз, бір, екі, үш» Оқушыларға ойланнып жауап берегу уақыт к ө лемін жеткілікті беру. А 7- секунд ережесі н қолдануға мүмкіндік беру

бағалау үдерісі шынайы болуына көмектеседі мұғалім мен оқушы арасында кері байланныс берегу оқушы өз іс-әрекетіндегі әлсіз жақтарын байқайды бірін - бірі қолдау

Жеке бақылау Өзін-өзі ротеу Өз іс-әрекетіне экспертиза жасау

Өзін– өзі бағалау дегеніміз, әркім өз жетістіктері мен әлсіз жақтары дайында ақпарадты жинап талдауға бағытталған үдеріс

бұл бағалау өз іс- әрекетінің соңғы нәтижесін ғана емс,сонимен қатар үдерісті де бағалау Өзіне сенімді,жеке жұмыс жасай алтынь тұлғанның дамуына күнделікті оқыту үдерісінде өзін- өзі бағалауды енгізудің ықпалы зорь Өзін-өзі бағалау

1 Өзін- өзі бағалауға уақыт жоспарлау. 2.Сабақ мақсатын хабарлау, оқушылар сол мақсатқа жену үшін бағалау критерийлерін аннық көріп отыру керек (тақтаға, қабырғаға жазып қою) (мұғалім тапсырманны тексермес бұрын, бағалай критерийлерді ейске түсіріп, жұмыстарын сол критерийлер негізінде тағы бір рет тексеруге мүмкіндік береді ) 3.Оқушыларға өз іс-әрекеттері дайында тиімді кері байланныс беру 4.Өз оқыту үдерісін ұйимдастыруына белсене қатысу 5. Оқушыларды өз жетістіктерін жақсартатын тәсілдері мен өзін-өзі бағалау қағидаттары танныстыру

Өзін-өзі бағалау алгоритмі: Неге үйрендім? Өзімді не үшін мадақтай аланын? Қандай мәселе бойынша әлі де жұмыс жасауим қажет? Қандай тапсырмалан саған ұнады?Қандай тапсырмалан қиындық туғызды? Сабақ барысьында қойылған мақсатқа қол жеткіздін бе? Қандай тапсырма балды? (тапсырма мақсатын ейске түсіруді үйренеміз.) Тапсырманны орындай алтын ба? (Мақсатпен нәтижені салыстыруға үйренеміз.) Тапсырманны өздігінен жасай алтын ба немсе біреудің көмегі қажет балды ма?(Қателіктерді табуға және мойындауға үйренеміз.)

1.Баланның өзін-өзі бағалауы,ой-толғаннысынан бастбаллады 2. Бағалау жалпылама болмау керек. Балаға бірден нақты аспекті бойынша бағалау ұсынылады 3.Баланның өзін-өзі бағалауы пересек адамдардың бағалауимен сәйкестендіріледі, тек қана нақты бағалау критерийлері және олар оқушы мен мұғалімге міндетті болғанда. 4.Оқушы өз жұмысы, іс-әрекеті дайында қалай бағаланатынын түсінеді 5.Оқушының назары оқу мақсатына көп аударылады

Түсті жолдар Мен оны жасай аланын және әрі қарай орындаймын. Сабақтағы тапсырмаланды орындадим,тақырыпты түсіндім. Мен бұл жұмыс түрін әлі меңгерген жоқпын, әрі қарай орындай алмаймын. Маған барлығы түсінікті емс, өз жұмысимда қателіктер бар, маған көмек қажет. Жеке өзім жұмыс орындай алмаймын. Мен тақырыпты түсінген жоқпын, тапсырманны орындай алмаймын, маған жедел көмек қажет!

Білмеймін Білемін Түсінемін Түсінемін, қолдана аланын Басқанны үйрете аланы н Табыс жолы

Іс-әрекет кезеңдерін бөлуге және тақтада жазуға болады. Сабақ соңында оқушыларға табысқа апарадын баспалдақ түрінде әрбір кезеңде өз жұмысын бағалауын ұсыну.

Бағдаршам – оқушыларда үш түсті карточка болады. (қызыл,сары жасыл) Мұғалім қойған сұраққа жауап беруте, тапсырманны орындауда, оқушылар өз жұмысын бағслайды. Олар қызыл,жасыл,сары карточкаланды көрсету арқылы, берілген тапсырманны қандай деңгейде орындағаннын хабарлайды.

26 Тақтаға нисананның суреті салынады, ол екі секторға бөлінеді. Сектордың әрқайсысына параметрлер-қалыптасқан әрекеттің рефлексия мәселелері жазылады. Мысалы, мазмұнын бағалау, сабақты өткізу нысандары мен әдістерін бағалау, педагогтің қызметін бағалау, өз әрекетін бағалау. Қатысушы нәтижені бағалауға сәйкес секторларға белгі қояды: нисана орталығына жақын бокса, баға ондыққа жақын, нисана шеттерінде баға нөлге тең. Кейін оған қысқаша талдау жүргізеді

- оқушы, ағаштың түсті жапырақтары арқылы,өтілген тақырып бойынша өз білім деңгейін аннықтайды

28 Үлкен қағаз парағына эмоциялық «аралдардың» бейнесі бар карта салынады: Қуанныш а., Мұң а., Түсінбестік а., Үрей а., Күту а., Сергектік а., Шабыттану а., Сүйсіну а., Ляззат а., Бермуд үшбұкрыши және т.б. Аралдар картасы тақтаға (қабырғаға) ілінеді және оқушылар картаға шығып, картанның тиісті ауданнына сабақтан кейін немсе күннің соңында және опта соңында ішкі, эмоциялық- сезімдік дай-күйін көрсететін өз қайығын маркер мен (фломастер мен) сбаллады немсе бекітеді.

Бермуд ү шб ұ крыши Шабыттану аллы М ұң аллы К ү ту аллы Ү рей аллы Белгісіздік аллы Т ү сінбестік аллы Қ уанныш аллы Л ә ззат аллы С ү йсіну аллы Сергектік аллы Клименко Л.В. 10 топ тренер Нурпеисова А.Т.

30 Белгілі қозғалыстарды орындау арқылы рефлексиялық баға беруді ұсынамыз. Келесі қозғалыстар ұсынылуы мүмкін: - Жүресінен отыру – өте төмен баға, келеңсіз көзқарас; - Аяғын тізесіне біршама бүгіп отыру, - жоғары емс баға, немқұрайлы көзқарас; - Әдеттегі тұрған бағыты, жим болып тұру – қанағаттанарлық баға, қалыпты көзқарас; - Қолын шынтағимен көтеру – жақсы баға, оң көзқарас; - Қолын жоғары көтеріп, алақаннын соғып, аяқтың ұшимен тұру – өте жоғары баға, масаттанған көзқарас.

31 Осы жаттығуды уақыттың болуына байланнысты ауызша да, жазбаша да орындауға болады. Жазбаша орындау үшін үш бағаннан тұратын кестені толтыру ұсынылады. «Қ» бағаннына – «қосу» - сабақта ұнағанның барлығы жазылады, жағимды эмоция тудырған немсе оқушының пікірі бойынша оған қандай да бір мақсатқа жену үшін пайдалы болған ақпарад және жұмыс нысандары. «А» бағаннына – «алу» – сабақта ұнамағанның барлығы, жалықтырғыш көрінген, жақтырмаған, түсініксіз болған немсе оқушының пікірі бойынша оған қажетсіз, пайдасыз болып көрінген ақпарад жазылады. «Қыз» бағаннына – «қызықты» – оқушылар сабақта солар туралы білген барлық қызықты фактілерді, осы проблема бойынша тағы нені білгісі келетінін, мұғалімге қоятын сұрақтарын жазады. Қосу АлуҚызықты

32 Мектеп оқушыларына шағын сауалнама ұсынылады, оны сабақтың қандай элементтеріне ерекше назар аударылуына байланнысты өзгертуге, толықтыруға болады. Білім алушылардан өз жауабын дәлелдеуді сұрауға болады. 1. Сабақта мен … жұмыс істедім 2. Мен сабақта өз жұмысима… 3. Сабақ маған …көрінді 4. Сабақта мен… 5. Менің көңіл-күйім… 6. Сабақ материалы маған… 7. Үй тапсырмасы маған … көрінеді Белсенді/енжар Ризамын/риза емспін Қысқа/ұзын болып Шаршамадим/шарад им Жақсы балды/нашарлады Түсінікті/түсініксіз Пайдалы/пайдасыз Қызықты/зеріктіретін Жеңіл/қиын Қызықты/қызықсыз

33 Ләззат алдим Ештеңе түсінбедім Таң қалдим Жаңа нәрсе білдім Ренжідім

34 Парталас көршіңе 1 пікір таңдаңыз: Жарайсың! Мен сабақтағы сенің жұмысыңа ризамын. Сен жақсырақ жұмыс істей алан едің.

35 «Білім теңізіне қайықты жіберіңіз» Тақырыпты жақсы меңгердім деп есептеген балалан өз қайығын Білім теңізіне жібереді, ал оған сенімсіз балалан Ереже шығанағында қбаллады.

36 «Чемодан, еттартқыш, себет» Кейін керек болуы мүмкін - Ақпарадты өңдеймін - Барлығын лақтырамын

37 «Көңіл-күй тарасысы» Сол жақта суроте - бұлыңғыр күн, бұлт, жаңбыр. Оң жақта күннің көзі, бұлтсыз аслан. Көңіл-күйдің «күнді» немсе «жауынды» болуына байланнысты, тарасы аяқтары күннің соңында солға немсе оңға ауытқиды. Бұл роте, төменде, олар соған дейін ауытқыған секторда маятник, санны мен себебі белгіленеді.

38 Неліктен қиын балды? Сабақта не аштыңыз, білдіңіз? Сабақтан сіздің күткеніңіз растаял дыма? Сіз бүгінгі сабақтан не алдыңыз? Сабақ ненің төңірегінде ойлануға мәжбүр етті?

Адамның өзін –өзі бағалауы, өзара қарим қатынасына, өзіне талап қоюына, оның жетістіктері мен сәтсіздікке ұшырауына әсері көп. Бастауыш сынып оқушыларында өзін –өзі бағалауы жоғары немсе төмен Өзін –өзі бағалау тәсілі оқушыны не дайында білмейтінін ұстап алу үшін өңделген Жаңашыл оқыту қағидаттары мен өзін –өзі бағалау тәсілдерін білмеуі, бағалауда қиындық туғызады Мұғалім мен оқушының өзін –өзі бағалауының айырмашылығын түсінбеуйі Мұғалімнің, оқушылар өздері өзін –өзі бағалау тәсілін меңгереді деп күтуі Бақылау жүйесі, тек қана қорытынды өзін –өзі бағалауға өңделген деп сенімділігі

Шешу жолдары Шешу жолдары Оқушылармен бірлесе отырып, бағалау критерийлерін құрастыру Жұмыстарға сай бағалау критерийлерін пайдалану Критерийлер аннық және түсінікті болу керек

43 -бұл бірлейскен жұмыс, ұжимдық шығармашылық, жұпен жұмыс істеуі және бірлесе проблеманны шеше отырып, бір шешімге келуі. Ынтимақтастық барысьында, оқушылардың бойында қарим қатынас жасау, проблеманны шешу және талдау дағдылары дамиды. Өзара бағалау

1 сынып оқушылары үшін өзара бағалау бір-біріне тиімді кері байланныс берегу ; Бір-бірін қолдауға ; Бір-бірімен қарим қатынас жасауға,талдауға,түсіндіруге, сұрақ қоюға; жеке жұмыс жасау жиектемсінен шыққан кезде қолдануға; Өзара бағалау дағдысының дамуы, оқушылардың бір-бірін көмектесуіне, жауапкершілікке, өз дамуына жауапты болуға көмектеседі Вернуться к содержанию Оқушыларды өзара бағалау үдерісіне қатыстыру қажеттілігі

1 сынып мұғалімдеріне өзара бағалау дағдысын дамытуға арналған ұсыныстар 1.Өзара бағалау үдерісіне жиі қатыстыру: жұмысты талқыла, сұрақ қой 2.Барлық сабақтарда кез келген жұмысты бағалау үшін, бағалау критерийлерін алтын ала дайындау, оқушыларды танныстыру. Оқушыларды бағалау критерийлерін құрастыруға қатыстыру, 3.Оқушыларды бірінші сабақтан бастап,әр түрлі тәсілдерді пайдалана отырып,бағалау ережелерімен танныстыру.( табыс сатысы, түсті кесте т.б) 4. Жағимды атмосфера қалыптастыру және қойылған бағаға дәлелдеме келтіруге үйрету.Бағалау үдерісіне жауапты болуға дағдыландыру. 5. Табыс жағдайын орнату 6. Икемді бағалау үдерісін ұсыну. Оқушыларға өз оқу жетістіген бақылауға, бағалауды көтермелемеуге түсіндіру 7. Бағалау бойынша нақты нұсқау беру

Қиындықтар 1.Оқушылардың бойында өзара бағалау дағдының болмау 2.Бағалау критерийлер бойынша білім деңгейлері әртүрлі 3.Бағалау критерийлерін толық меңгермеуі 4. Бағалаудағы субъективизм 5. Сауатты ойын жеткізуге, бағалауға дәлелдеме келтіре алмауы 6.Өзара бағалаудың маңыздылығын түсінбеуі

Өзара бағалау қиындықары 1. Әділетсіздік 2.Уақыттың көп кетуі. 3.Түзетулерге дәлелдеме келтіре алмауы

Шешу жолдару 1. Әділетсіздік. Жұптаримен жиі ауыстыру. Оқушыларға өз бағалауына дәлелдеме келтіруге үйрету

Оларды шешу жолдары 2. Уақытты көп алуы. Өзара бағалау тәсілдерін тим көп пайдаланбаңыз. Өзара бағалау тәсілі оқушыларды жеке жұмыс жасауға дайындау кезеніне жатады. Сыныптасимен жұмыс орындау барысьында,ол жұмыс жасау алгоритимін ейске түсіріп, өз жұмысына талдау жасауды ейске түсіреді

Оларды шешу жолдары 3.Оқушылар түзетулерге дәлелдеме келтіре алмайды Өзара бағалау тәсілін мұғалімнің жетекшілігімен, ұжимдық жұмыстар арқылы қолдану ұсынылады. Мұғалім, өзара бағалау тәсілін практикада қолдану арқылы, оқушылардың бойында өзін- өзі бақылау және өз жұмысына талдау жасау дағдыларын дамытуына бастапқы кезен болып санбаллады.

Өзара бағалау үдерісінде қиындықтарды шешу үшін, оқушыларға: Бағалау критерийлер бойынша нақты нұсқау беру; Сапалы жұмыс орындауға нұсқау беру; Өз жұмысын жақсарту үшін, сыныптастарына пікірін жеткізуге нұсқау беру Өз әрекетінің нәтижесін көрсетуге, ойлану мен жетілдіруге уақыт беру Бағалау критерийлерін құрастыруға, оқушыларды қатыстыруға мүмкіндік беру Қиындықтарды шешу

Өзара бағалау тәсілдері: « Үлкен саусақ» «Шапалақтау» «Сөз бағалау» «Бағдаршам» «Аяқталмаған пішін» «Сабаққа дайындалу кестесі»

«Сіз шын м ә нінде мақтан тұтатын бір мысалды табыңыз да оны д ө ңгелетіп сызыңыз. Бұл неге ұнайтыны туралы к ө ршіңізге айтыңыз». « Жетістіктің қай критерийінде сіз б ә рінен к ө п табысқа жеткеніңізді, олардың қайсысы к ө мекті талап ететінін немсе бұдан да артық дамуы мүмкін екендігін ө з серіктесіңізбен шешіңіз ». (1-2 минут ішінде бүкіл сынып ө з пікірін айтып болған соң) «Сізде сіздіңше жақсы жұмыс істедім деп санайтын екі үзіндіні аннықтап, оны ө з серіктесіңізге оқып берегу үш минут уақыт бар». « Сізде жақсартуға болатынь бір үзіндіні табуға бес минут уақыт бар. Жақсартуды жұмысыңыздың т ө менгі жағына жазыңыз »' « Сіз бүгін шешкен сұрақтарды қарап шығыңыз. Қайсысында сіз табысқа жеттіңіз ? Қандай ә дісті қолдандыңыз ?» Мазмұнына оралу

Сізге – І) Не жақсы істелгендігін айқындау ІІ) Бұл неге жақсы істелгенін түсіндіру керек. Содан кейін... ІІІ) Нені жақсартуға болатыньын айқындап, ІҮ) Бұны қалай істеуге болатыньын түсіндіру керек. Мазмұнына оралу

Түсініктемелер ә рқашан оқуға жетелеуі тиіс Егер жұмыстың:жақсы ұсынылған айқын ә серлі, бояуы қаннық екенін айтсаңыз, бұл адамға жұмыстың неге жақсы немсе оны жақсартуға болатыньын түсінуге к ө мектеспейді. Оларды ә рқашан оқуға жетелеңіз! Мазмұнына оралу

Оқуға қызығушылық, тек қана табыстан туған шабыт болғанда пайда болады В.А. Сухомлинский