Ү й тапсырмасын тексеру 1.Сақтардың билеушісі 2. Кир патша қандай қулық ойлап тапты? 3. Томиристің балансы кім? 4. Б.з.б. 519 жилы сақтарға қарсы жорықты кім басқарды? 5. Сақтардың көсемі кім? 6.Парсыларға қарсы шыққан сақ жауынгері 7. Грек –македон басқыншыларына қарсы күресті кім басқарды? 8.Сақтар гректердің қай жерін қоршауға аллоды? 9. Александр Македонскийдің жорығы қалай аяқталлоды? 10.Жеңілмейтін әскер деп кімдерді атады?

Қазақстан тарихы 6 сынып Үйсіндер тарихы, орналасқан жері Сабақ тақырыбы:

Үйсіндердің орналасқан жері Ерте темір дәуірі заманында сақтардан соң Жетісу жерін үйсін тайпалары мекендеген. Үйсіндер б.з.б. 3 ғасыр мен б.з.-дың 5 ғасыры аралығында өмір сүрген.Үйсін атауы қытай жазбаларында б.з.б. 2 ғасырдан бастап кездеседі. Олар «ат жақты, аққұбаша, сары шахты» болып келеді. Үйсіндердің шығыс шегі бір кездерде Қытайдың солтүстік-батысындағы Бесбалық ауданы арқылы, батысында Шу мен Талас өзендерінің бойымен өткен. Қаратаудың шығыс беткейлеріне дейін созылып жатқан. Олардың ордасы Қызыл Аңғар (Чигучен не Чигу) қаласы Ыстықкөл мен Іле өзенінің оңтүстік жағалауы аралығында орналасты. Үйсіндер туралы жазба директор Деректерде «Үйсіндердің үлкен гуньмосы Чигу қаласында тұрады, халқы 630 мың адам, әскері жауынгерден құрылады» деп жазылған. Қоғамдық құрылысы Үйсіндердің басшысын «гуньмо» деп атаған. Оған «бек» деп аталған тайпа көсемдері мен ұсақ рубасылары бағынды. Үйсін қоғамын тайпа мен ру басшылары, ауқатты адамдар, жасауылдар мен абыздар, қатардағы бұқара халық құрады. Қарапайым бұқара халық малшылар мен егіншілерден тұрды. Үйсіндер қоғамында теңсіздік қалыптасты. Бай үйсіндер 4-5 мың жылқыдан иемденді. Байлар өз жылқыларына таңба саллоды.

І тапсырма СандарОқиғалар Б.з.б. 2 ғасыр Б.з.б. 3 – б.з. 5 ғасыр

ІІ тапсырма 1.Үйсін атауы қай ғасырдан бастап кездеседі? 2.Ертедегі үйсіндер қай жерлерді мекендеген? 3.Үйсіндердің қоныстары қай жерлерден табылды? 4.Үйсіндердің ордасы қай қала? 5.Қытай тарихшысы Сыма Цянь үйсіндердің шығу тегі туралы қандай мәлімет жазып қаллодырған? 6. Деректерге қарағанда үйсіндердің халқы, әскер саны қанша балды? 7.Үйсіндердің басшысы кім? 8.Үйсін қоғамын кімдер құрады? 9.Үйсіндерде бай адамдар қалай өмір сүрген? 10. Байлар өз жылқыларына өзге жылқыдан айыру үшін не саллоды?

ІІІ тапсырма Тест 1. Үйсін тайпаларының мекендеген жері А) Жетісу В) Ертіс пен Алтай С) Оңтүстік Қазақстан 2. Үйсін атауының қытай жазбаларында кездесе бастауы А) Б.з.б.У ғ. В) Б.з.б. ІІ ғасыр С) Б.з.б.У1 ғ 3. Үйсіндер туралы "ат жақты, аққұбаша, сары шахты" деп жазған А) ирандықтар В) парсы жазбалары С) Қытай жазбалары 4. Үйсіндер астанасы ретінде аталатын қала. А) Шырық-Рабат В) Баланды С) Қызыл Аңғар 5. Жазба директордегі үйсін халқының саны А) 630 мың В) 600 мың С) 530 мың 6. Үйсіндер басшысының атауы А) Шаньюй В) Патша С) Гуньмо 7. Үйсін гуньмосына бағынған тайпа көсемдері атауы. А) Елтебер В) Қаған С) Бек 8. Үйсіндерде мүлік теңсіздігі болғандығын дәлелдейтін директор А) Обалар В) Үйлер С) Мүліктер

1. А 1. А2.В3.С4.С5.А6.С7.С8. А Тест жауаптары Тест жауаптары

Бағалау

§. 21 Үйсіндер тарихы, орналасқан жері Үй жұмысы