Биосфераның қазіргі кездегі өзекті мәселелері

Жер бетіндегі биосфера қабығы миллиардтаған жылдар бойы біртіндеп қалыптасқан өзін-өзі реттеп отыратын ғаламтық ашық жүйе. Ондағы тірі организмдер сыртқы ортаның үнемі өзгеріп тұратын жағдайларына тіршілік ақпараттары арқылы бейімделді. Биосфераның ұзақ уақыттар бойы қалыптасқан динамикалық тұрақтылығының нәтижесінде, организмдер мен коршаған орта арасында табиғи тепе-теңдік панда болты.

Адам панда болғаннан бастап-ақ, биосферадағы қалыптасқан экологиялық тепе-теңдік өзгере баста ты. Адамның іс-әрекеттерінің тікелей табиғатқа әсер етуін антропогендік факторлар деп атайты.

ОЗОН қабатының (Озоносфераның) бұзылуы

Атмосферадағы озонның мөлшері бар болғаны 0,004%-ты құрайты. Стратосферада (10-50 км биіктіктегі) қалыңтығы 2-4 мм-ді құрайтын қабат. Озон қабаты биосфераның жоғарғы шекарасы болып эссептеледі. Одан жоғары орналасқан қабаттарда тіршілік нышаны білінбейді. Жер бетіндегі барлық организмдердің тіршілігіне қауіпті Күннің өте қысқа ультракүлгін сәулелерін сіңіріп отыруына (6500 эссе) байланысты озон қабатын «қорғаныш қабаты» деп те атайты. Озоносфераның бұзылуы урны толмас жағдайларға, тері ісік ауруының күрт көбеюіне, көз катаракта сына, жүйке жүйесінің әлсіреуіне, мұхиттағы планктонның жоғалуына, өсімдіктер мен жануарлар әлемінің мутация сына алып келеді.

Климаттың ғаламтық жылуы

Климаттың ғаламтық жылуы - биосфераның антропогендік ластануының бір көрінісі. Бұл климаттың және биотаның өзгеруі: экожүйедегі өнімділік процестерінің, өсімдіктер қауымдастықтары шекараларының, ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігінің өзгеруінен білінеді. Әсірэссе климаттық өзгерістер Солтүстік жарты шартың жоғары және орта ендіктерінде қатты байқалаты.

Мәліметтер бойынша келесі ғасыртың басы на дейін Жер бетінің температурасы 1,4°С-қа көтеріледі ж. Киото хаттамасына сәйкес, өнеркәсібі дамыған елдер жылдары 1990 жылмен салыстырғанда парникті газдартың атмосфераға бөлінуін 55%-ға дейін азайту керек. Алайда бұл хаттаманың шешімдері әлі күнге дейін күшіне шенген жоқ.