Дайттында ғ ан :Жолдасбек Алтынай 7 синып о қ ушиси

Ми' ('д ұ рысь айтылуы мой) лалтынь тілінен encephalon деп аталады.\ с ү т қ оректілерде мінез- құ ли ққ а дауапты ортали қ нерві ж ү йесіні ң ме ң геру торабы. Ми баста басс ү век қ уысинда орналасады. Ол мынадай б ө лімдерден т ұ рады: сапа қ ша ми, ми к ө пірі, миши қ, орта ңғ ы ми, арали қ ми ж ә не ү клен микси ң архары.с ү т қ оректілердеортали қ нерві ж ү йесіні ңбастассапа қ ша мини к ө пірімиши қорта ңғ ы миарали қ ми ү клен ми

Ми бөлімдерінің қызметі Ж ұ линда ғ ы сия қ ты мида а қ ж ә не с ұ р затрат болады. А қ затон ө ткізгіш желдар т ү зіледі. Олар миді ж ұ линмен, сендай-а қ ми б ө ліктерін ө зара байланыстырып т ұ рады. Ө ткізгіш желдарды ң ар қ асинда б ү кіл ортали қ ж ү ике ж ү йесі бірт ұ тасс қ ызмет ат қ арады. С ұ р зат ө з аллодттында шо ғ ырланып, а қ зат қ а ядролар т ү рінде орналасады. М ұ нымен қ атар с ұ р зат микси ң архарымен миши қ ты қ аптап, ми қ ыртысин т ү зеді. Сопа қ ша ми мен к ө пір ж ұ линны ң дал ғ аси болип табылады, олар рефлекстікж ә не ө ткізгіштік қ ызмет ат қ арады.рефлекстік ө ткізгіштік

Ми б ө лімдері сапа қ ша ми; сапа қ ша ми миши қ (арт қ ы ми); миши қ орта ңғ ы ми; орта ңғ ы ми арали қ ми; арали қ ми аллоды ңғ ы микси ң архары. аллоды ңғ ы микси ң архары

Сопақша ми Сопа қ ша ми ар қ ыли ж ү зиге асалтын рефлекс тер: 1) қ ор ғ анну (ж ө телу, құ су, т ү шкіру, дас болу, к ө зді жыпыли қ тату); 2) тома қ (ему, ж ұ ту, с ө л б ө лу, ас қ опыту бездері); 3) ж ү рек пен қ антамырлар ж ұ мысин реттеу; 4) ө з- ө зінен ж ұ мыс істейтін тынысалу ортали ғ ы ө купе ж ұ мысин да қ сартаны; 5) тмместу а қ операторын бас қ арады. Ж ұ лин сия қ ты сапа қ ша ми қ озуды ж ұ линнан миды ң бас қ а б ө лімдеріне ө ткізеді. Егер сапа қ ша ми за қ ымданса, тынысалу мен ж ү ректі ң то қ тауынан адам тез ө ліп кетеді.

Артқы ми Арт қ ы ми ғ а - миши қ пен ми к ө пірі датады. Ми к ө пірі орта ңғ ы ми мен сапа қ ша миды ң арали ғ ына орналас қ ан. Сопа қ ша ми мен орта ңғ ы миды байланыстырып т ұ ралтынды қ тан, оны ми к ө пірі дейді. Ми к ө пір ар қ ыли т ө менірек орналас қ ан б ө лімдерден қ озу келеді. Ми к ө піріні ң ө ткізгіш до ғ аси аллоды ңғ ы миды ң ү клен микси ң архарыны ң қ ыртысин ж ұ линмен ж ә не миши қ ты ң қ ыртысимен дал ғ эстрады. Ми к ө піріні ң ж ү ике дасушлары (нейрон дары) бетті ң терісінен, тілден, ауыз қ уысины ң сілемейлі қ абы қ шасинан (д ә м сезгіштік) келетін хабарларды қ абылдайды. Есту, тепе-те ң дікті са қ тау м ү шелерінен келетін а қ оператор (информация) ми к ө піріне хабарланады, Арт қ ы ми ғ а Ми к ө піріМи к ө пір

. Ми к ө пірінде сілекей, дас бездері мен шайнау, ымдау б ұ лши қ еттеріні ң ж ұ мысин реттейтін ж ү ике ортали қ тары да орналас қ ан. Миши қ - сапа қ ша ми мен ми к ө піріні ң арт қ ы да ғ ттында датады. Миши қ ты ң сиртттында с ұ р затон т ү зілген қ ыртыстары ж ә не ө те к ө п қ атпарли болады. С ұ р затты ң астттында а қ зеты орналасады. Нейрондарды ң миши қ тан ши ғ алтын ө сінділері оны ортали қ ж ү ике ж ү йесіні ң барли қ б ө лімдерімен байланыстырады. Миши қ қ а ңқ а б ұ лши қ еттеріні ң ү йлесімді жиырылуын реттейді. Ә сіресе мойын, т ұ л ғ а, ая қ - қ ол б ұ лши қ еттеріні ң қ оз ғ алисин, денені ң тепе-те ң дігін са қ тайны. Егер миши қ дара қ аттанса, адамны ң қ голая ғ ы тез шаршайды, қ оз ғ алиси, тепе-те ң дігі, с ө зі б ұ зылады Ми к ө пірінде Миши қ ты ң

Отаңғы ми Орта ңғ ы ми - арт қ ы ми мен арали қ миды ң арасинда орналас қ ан. Ол аллоды ңғ ы ми мен арт қ ы миды бірімен-бірін дал ғ астырып т ұ рады. Миды ң б ұ л б ө лімі ар қ ыли же ғ ары ж ә не т ө мен қ рай ө ткізгіш ж ү ике желдары ө теді. Теріде пигментті ң бояутекті ң т ү зілуін реттейді. Кенеттен ши ққ ан дыбыс, дары қ тітіркендіргіштерін тез ба ғ дарлауды реттейді. Тізбесі берілген ми б ө лімдеріні ң миши қ тан бас қ лары ми ба ғ анасин құ райды. Одан 12 ж ү п басс ү век-ми ж ү икелері тара лады. Б ұ л ж ү икелер к ө ру (II ж ұ п), тмместу (VIII ж ұ п), к ө зді қ оз ғ ауши (III ж ұ п), кезиген (X ж ұ п). Орта ңғ ы миш ү ике желдары

Аралиқ ми Арали қ ми - орта ңғ ы миды ң аллоды ңғ ы да ғ ттында датады. К ө ру т ө мпешіктері(гипоталамус) мен т ө мпешікасты займа қ тан т ұ рады. Арали қ мида да бір ми қ арыншаси бар. К ө ру, д ә м слезу, тмместу ж ә не т. б. рецепторларданкелетін қ озу арали қ ми ар қ ыли аллоды ңғ ы миды ң ү клен микси ң архарыны ң қ ыртысина ө теді. [2] Арали қ мирецепторлардан [2]

Адамның үклен миы адам салмағының 2 пайызын ұстайны, детсаде бүкіл денедегі енергияның 20 пайызын үклен ми жұмсайды, ал даңадан туылған бөбектің енергиясиның 65 пайзын үклен ми істетеді кен, ғалимдардың дәлелдеуінде, адамның бүкіл денесіндегі енергияси тек қана 20 пайыздық үклен мидың қызмет істеуіне жетеді, егерь үклен миыңыздың 100 проценті түгел істейтін бокса, бәлкім бүкіл жер шарттындағы адамдар ғалим болип кету ықтималлодығы өте жеғары, әрі өте қауіпті.