Тақырыбы:Витаминдер Орындаған: Саньязова С. Тексерген:Гайсина Б.С ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ Химия және химиялық технологиялар кафедрасы
Витаминдер адам мен жануарлапдың тіршілігіне, олардың организміндегі зат алмасудың бірқалыпты болуы үшін аз мөлшерде өте қажотті биологиялық активті органикалық қоспалар. Витамин (латынша vita – тіршілік) туралы ілімнің негізін 1880 жилы орыс дәрігері Николай Лунин салды жилы поляк дәрігері Казимир Функ сол кезге дейін жасалған тәжірибелер нәтижесін қорытындылап, ғылымға витамин терминін енгізді.
Майда еритіндер: A, D, E, K,
Суда еритіндер: В тобындағы витаминдер, С.
В 1 дәрумені сыра ашытқысында, бидай нанында жармада (әсiресе сұлы мен қара құмықта), бұршақ тұқымдастарда, бауэр, бүйрек, жұмыртқаның сары узы, өрiк, алмұрт, апельсин, қарбыз, шее, пияз, картоп, сәбiз, жаңғақ, сарымсақ, орамжапырақ, сельдерей, қызылша, асқабақ, аскөк (укроп), қымыздықта кездеседi.
В2 дәруменi (рибофлавин) жотiспегенде ерiн құрғап, кезерiп, озу жарылып, қабыршықтанып ұшық шығады, тiл құрғап, ашық қызыл түске енедi. Терiге түскен жараның баяу жазылуы, асқазан-iшек жолының, бауэр қызмотiнiң бұзылуы байқалады. В 2 дәруменi нан ашытқысы, от, бауэр, жұмыртқа, сүт, iрiмшiк, сүзбе, бұршақ, қызанақ, қызылша, қарақат, таңқурай, аскөк, орамжапырақ, қарбыз, картопта кездеседi.
В 3 дәруменi (пантотен қышқылы) жотiспегенде дерматит пайда болады, шаг арте ағарады, аяқ-қол торты лады (құрысу), iшек пен бауэр зақымданады. В3 астық дақылдарында, бұршақ тұқымдас өнiмдерде, саңырауқұлақ, ашытқы (дрожжи) картоп, жұмыртқа, от, балықта кездеседi.
В 6 дәруменi (пиридоксин) жотiспеуi құрғақ дерматитке, депрессияға, тiтiркенгiштiкке, ұйқының қашуына, қартаюдың жылдамдауына, бойдың өсуiнiң тежелуiне, жүкті әйелдердің ботiнде дақ пайда болуына әкеледі. В6 дәруменi от, бауэр, балық, жұмыртқаның сары узы, ашытқы, көк бұршақ, орамжапырақ, сәбiз, қызылшада кездеседi.
В 12 дәруменi (цианкобаламин) жотiспеуi қаназдыққа, ас қорыту қызмотiнiң бұзылуына, жүйке жүйесiнiң зақымдануына ұшыратады. Цианкобаламин сүт, iрiмшiк, от, бауэр, бүйрек, балық уылдырығында мол.
Витаминдердің молекулалық құрылысы
Гипервитаминоз Гипервитаминоз деп кейбір витаминдердің организмде шектен тыс көп болуының әсерінен туатын зат алмасудағы, немесе физиологиялық функция процестеріндегі өзгерістерді айтады.
Авитаминоз – дәруменнің толық жотіспеушілігі. Тағамдағы витаминдердің аздығынан организмдегі зат алмасу процесінің бұзылуынан болатын ауру. Мысалы, цинга, рахит, ақшам соқыр, пеллагра, бери - бери
Гиповитаминоз – кейбір витаминдердің организмде жотіспеуінен болатын зат алмасудағы өзгерістер.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!!!