Рекомбинатты ДН Қ деп in vitro жа ғ дайында ши ғ у к ө зі бойынша ә р т ү рлі кез келген екі немесе бірнеше ДН Қ фрагменттерін біріктіру ар қ илы т ү зілген. Рекомбинантты ДН Қ -ны ң қ арапаймы құ рамы б ө тен ДН Қ мен вектор дан ұ рады.

Дербес еселенуге ж ә не б ө где ДН Қ енуге қ абілетті ДН Қ молекуласы; жасуша ғ а генетикалы қ а қ аппараты жеткізуді ж ә не оны ң клониалдануын қ амтамасыз ететін - гендік инженерияны ң құ ролы болып есептелінеді. [

Генетикалы қ ж ә не биохимиялы қ ә дістерді ң к ө мегімен т ү раролы қ кедергілері же қ, т ұқ им қ уалайтын қ асиеттері ө згеше, таби ғ ата кездеспейтін жа ң а гендер алу.

(к ө не лат. transformatіo – айналу), генетикада – о қ шаулан ғ ан дезоксирибонуклеин қ ыш қ илыны ң к ө мегімен генетикалы қ а қ аппараты қ хендай да бір жасуша ғ а ендіру процесі.

жасуша-реципиент ар қ илы ДН Қ молекула сыны ң фиксация с; ДН Қ молекула сыны ң жасуша ішіне енуі; қ ожайын-жасуша хромосомы над Қ молекула сыны ң тасималданатын б ө лігін кірістіру; таза Трансформациял ан ғ ан линияларды ң қ алыптасуы.

1973 ж. С. Коэн ж ә не Г. Бойер плазмида негізінде векторларды құ растыру ү шін рестриктазаларды пайдалану керектігін ал ғ аш т ү сінді. Олар 1974 ж. клетка дак ә дімгідей ж ұ мыс істей алтын рекомбинанты ДН Қ молекула сын құ растырды.

Рекомбинантты ДН Қ құ растыруды ң е ң ке ң тарал ғ ан ә дісі рестриктазаларды қ алдану ғ а с ү йенеді. Ол жабыс қ а қ ұ штор ә дісі деп аталады.Б ұ л ә дісте рекомбинанты ДН Қ құ растыру Коэн- Бойер ү лгісі бойынша іске осады.

Ген де ж ә не векторда бір рестрикциялы қ ферментті ң к ө мегімен ү зіледі, н ә тижесінде оларды ң ұ шторы бір-біріне комплементарны, я ғ ни жабыс қ а қ бол ғ анды қ тан гибридтік (немесе химерлі) ДН Қ молекула сына ДН Қ лигаза ферментіні ң к ө мегімен о ң ай бірігеді.

ЖА Қ СЫ ЖА Қ ТАРЫ КЕМШІЛІКТЕРІ Алын ғ ан гибридтік ДН Қ тізбегінде рестриктаза тани алтын б ө ліктерді ң қ алпына келуі ә дісті ң жа қ сы жа ғ ын сипатайды.Б ұ л б ө тен ДН Қ фрагментін осы рестриктазны ң ә серімен салыстырмалы о ң ай б ө ліп алу ғ а м ү мкіндік береді. Рестриктаза ар қ илы алтын ғ ан барлы қ тізбектерді ң – жабыс қ а қ ұ шторды ң бір-бірімен (гомологты тізбектер) реассоцияланып ( қ айтадан бірігуі) кетуі ә дісті ң кемшілігін к ө рсетеді.

Гомополимерлі ұ штордан құ рал ғ ан ДН Қ фрагменттерін бір орта ғ а қ осса, олар комплементарны ж ұ п негіздерін т ү реп, о ң ай бір молекула ғ а бірігеді.

Рекомбинантты ДН Қ молекула сын құ растыруды ң ы ңғ файлы ә дісі до ғ ал ұ шторды жал ғ ау (тігу). Б ұ л ә дісті ң арты қ шилы ғ ы оны ң кез келген со ңғ ы нуклеотидтер тізбегін жал ғ ай алтынды ғ ынан т ұ рады.

Рекомбинантты ДН Қ құ растыруды ң қ арал ғ ан ү ш ә дісіні ң бірнеше модификация лары ( ө згешеліктері) бар ж ә не дегенмен векторлы қ молекуланы ң ерекшелігіне байланысты методологиясы ә рт ү рлі болуы м ү мкін. К ө пшілік жа ғ да-да линкер технологиясы қ олданылады.