Телемұнара бірнеше жил бойы құламай қалай тұр? Егер дене ИСЖ-не қатысты тыныштықта бокса, дене тепе- теңдікте болады.

Осы уақытқа дейін мұнараның құламау себебі нете?

Динамиканың қай заңында және қай жағдайда дененің тынышық күйі немсе түзу сызықты бірқалыпты қозғалысы туралы айтылады?

"Маған тіреу нүктесін тауып берсеңдер, жерді де көтере аламын." "Маған тіреу нүктесін тауып берсеңдер, жерді де көтере аламын." Архимед Сабақтың тақырыбы: Статика элементтері. Тепе-теңдік шарттары. Есептер шығару.

Сабақтың оқу мақсаттары Денеге салынған жұп күштің дененің айналу осі маңайында денені айналдыруға ұмтылатындығын түсіну. Сабақтан күтілетін нәтиже Екі күштің айналу моментін және күш моментін анықтай аллоды. Тілдік мақсаттар Ауырлық центрі, денелердің тепе-теңдігі, статика, тепе- теңдік шарттары Центр тяжести, равновесие тел, статика, условия равновесия Center of gravity, body equilibrium, statics, equilibrium conditions

Механиканың қатты денелердің тепе-теңдікте болу шарттарын зерттейтін бөлімі- статика.

Айналатын денелердің тепе-теңдік шарттары F1F1 F2F2 ОАВ

Тепе-теңдіктің бірінші шорты F 1,2 F 2,1 F 3,1 F 3,2 F 1,3 F 2, F1F1 F2F2 F3F3 F1F1 F 1,2 F 1,3 +...=0 + + F2F2 F 2,1 F 2, =0 F3F3 F 3,1 F 3, …= F 3,2 F 3,1 F 2,3 F2F2 F 1,3 F1F1 F3F3 F 1,2 ++ F 2, …=0 F1F1 F2F2 F3F3 + +

Дененің ауырлық центрі – дененің кез келген орналасуында ауырлық күштерінің теңәрекетті күші арқылы өтетін нүкте. Массалар центрі, ауырлық центрі - дене қимылын немсе бөлшектердiң жүйесін сипаттайтын геометриялық нүкте; қатты дененің кеңістіктегі кез келген жағдайында оның бөлшегіне әсер ететін барлық ауырлық күштерінің қорытқы күші өтетін қатты денемен өзгеріссіз байланысты нүкте.

Тіреу нүктесімен тіреу осі бар дене тепе – теңдікте болу үшін ауырлық центірінен өтетін вертикаль тіреу нүктесінен де өтетін (немсе тіреу осін қиып өтетін ) болу керек. Содан кейін тепе – теңдіктің әр түрінде ауырлық центірінің қалай орналасатыны анықталлоды.

Жазық фигуралардың ауырлық центрі

Тепе-теңдік түрлері Орнықты Орнықсыз Талғаусыз

Орнықты тепе-теңдік

орнықты Ауырлық центрі тіреу нүктесінен төмен орналасса, дененің тепе-теңдігі орнықты болады. Денені ауытқытқанда ауырлық центрі көтеріледі, дене бастапқы қалпына ораллоды.

Орнықсыз тепе-теңдік

Тіреу нүктесі ауырлық центрінен төмен орналасса, дене орнықсыз тепе-теңдікте болады. Ауырлық центрінің орын ауыстыру бағытына қарай дененің тіреу нүктесі орын ауыстырғанда тепе-теңдік қалпына кале аллоды.

Талғаусыз тепе-теңдік

талғаусыз Дененің кез келген қалпында күштердің тепе-теңдігі сақталатын жағдайлар болады. Дененің бұл қалпы талғаусыз деп аталлоды.

Суреттегі қай дене тыныштықта тұр? 2-дене, тік сызық ауырлық центрі арқылы өтеді және тіреуді қиып өтеді.

Суретте көрсетілген сызғыш қандай тепе теңдікте тұр? Неге? Орнықсыз тепе-теңдік, тіреу нүктесі ауырлық центрінен төмен орналасқан.

Суретте көрсетілген шамдардың қайсысы орнықты тепе теңдік күйде тұр? Шамдардың салмақтары мен аудандары бірдей? 1 орнықты себебі, ауырлық центрі тіреу нүктесінен төмен орналасқан

Сергіту сәті Орындықта арқаларыңды тік ұстап отырыңдар. Аяқтарыңды 90 0 бұрышпен қойыңдар. Денелеріңді алға қозғамай, аяқтарыңды орындық астаны жилжытпай, орындарыңнан тұрыңдар. Орындарыңнан неге тұра алмағандарыңды түсіндіріңдер. (Кіндік маңайындағы адам денесінің ауырлық центрі тірек ауданын, яғни та банды қиып өтпейді.)

Есептер шығару:

Задача 1 Электрическая лампа подвешена на шнуре на кронштейне. Найти силы упругости в балках кронштейна, если масса лампы равна 1 кг, а угол α = 60°. 23 4

А В Задача 2 К концу двухметрового стержня АС, укрепленного шарнирно одним концом к стене, а с другого конца поддерживаемого тросом ВС длиной 2,5 м, подвешен груз массой 120 кг. Найти силы, действующие на трос и стержень. С 3 4

Задача 3 На бельевой веревке длиной 10 м висит костюм, вес которого 20 Н. Вешалка расположена посередине веревки, и эта точка провисает на 10 см ниже горизонтали, проведенной через точки закрепления веревки. Чему равна сила натяжения веревки? h /2 4

А В С Задача 4 Найти силы, действующие на подкос ВС и тягу АС, если АВ = 1,5 м, АС = 3 м, ВС = 4 м, а масса груза 200 кг. А В С

23 4 y х 1-ый способ При m=1 кг, α=60 0 Задача 1

23 4 Из треугольника сил: 2-ой способ y х

А В Задача 2 С 3 4 Дано: АС=2 м ВС=2,5 м m=120 кг T-? N-? АВ=1,5 м T=2000H N=1200H

Задача 3 h F F /2 4 Из подобия треугольников Дано: =10 м Fт=20Н h=10 см F-?

А В С Задача 4 АВ = 1,5 м АС = 3 м ВС = 4 м m=200 кг N-? T-?

Рефлексия 1.Сабақта мен жұмыстандым 2.Бүгінгі жұмысым 3.Сабақ мен үшін 4.Сабақта мен 5.Сабақтың тақырыбын белсенді/белсенді емс ұнады/ұнамады қысқа/ұзақ жалықпадым/жалықтым түсіндім/түсінбедім

Мысал-есеп Физика-10. Кронгарт Б.А, т.б. Жаратылыстану-математика бағыты. 61-бет.

Рефлексия ТүсінікБілемінБілдімБілгім каледі

Үйге тапсырма 3-5 мысал есептерді дәптерге жазып, талдау. Физика-10. Кронгарт Б.А, т.б. Жаратылыстану-математика бағыты биттер.