Улы, наркотикалық, күшті әсер ететін дәрілік затратдың сақталуы мен есепке алынуы. ҚР ДСМ бұйрығы Астана Медицина Университеті АҚ Фармацевтикалық пəндер кафедрасы Орындаған: Айткужина Ж.А. Қабылдаған:. Топ: 301 фарм Астана 2017 жж

І. Кіріспе ІІ Негізгі бөлім ҚР-ның сәйкес нормативтік құқықтық актілерімен Құрамында күшті әсерлі, улы және наркотикалық затрат бар дәрілерді дайындау Дәріханада дайындалған дәрілерді босату Наркотикалық дәрілік затратды тіркеу және сақтау ережелері ІІІ Қорытынды IV Пайдаланылған әдебиеттер Жоспар

Қазақстан Республикасында бақылауға алынатын құрамында наркотикалық затрат, психотроптық затрат және прекурсорлар болатын дәрілік затратдың айналымы ҚР-ның сәйкес нормативтік құқықтық актілерімен реттеледі. Есiрткi, психотроптық затрат, сол тектестер мен прекурсорлар және олардың заңсыз айналымы мен терiс пайдаланылуына қарсы iс-қимыл шаралары туралы Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 10 шiлдедегi N 279 Заңы. 8-бап. Мемлекттік квоталар. Қазақстан Республикасында бақылау жасалуға тиісті Есiрткi, психотроптық затрат мен прекурсорлардың ТIЗIМI І. Кіріспе

8-бап. Мемлекеттiк квоталар 4. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес есiрткi, психотроптық затрат мен прекурсорларды өңдеудi не құрамында есiрткi, психотроптық затрат мен (немесе) прекурсорлар бар препарата немесе дәрілік затрат өндiрудi жүзеге асыратын заңды тұлғалар: 1) есірткі, психотроптық затрат мен прекурсорлар айналымы саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органға келесi күнтiзбелiк жылға арналған тұтыну нормативiн бекiтуге өтінiмдердi ұсынады; 2) қамтамасыз ету нормативiне сәйкес есiрткi, психотроптық затрат мен прекурсорларды сатуды жүзеге эстрады.

Қазақстан Республикасында бақылау жасалуға тиісті Есiрткi, психотроптық затрат мен прекурсорлардың ТIЗIМI І-квест егэ медициналық мақсатта пайдалануға тыйым салынған есiрткi және психотроптық затрат енгізілген (1961 жылғы Конвенцияның IV тiзiмi мен I тiзiмiнiң бiр бөлiгi және 1971 жылғы Конвенцияның I тiзiмi).І-квест егэ II квест егэ медициналық мақсатта пайдаланылатын және қатаң бақылаудағы (1961 жылғы Конвенцияның I тiзiмнiң бөлiгi, II тiзiмi және 1971 жылғы Конвенцияның II тiзiмi) есiрткi және психотроптық затрат енгiзілген.II квест егэ III квест егэ медициналық мақсатта пайдаланылатын және бақылаудағы есiрткi және психотроптық затрат енгізілген (1961 жылғы Конвенцияның III тiзiмi мен 1971 жилы Конвенцияның III және IV тiзiмдерi).III квест егэ IV квест егэ бақылаудағы прекурсорлар (есiрткi және психотроптық затратды заңсыз дайындау кезiнде жиi пайдаланылатын химиялық затрат мен өсiмдiктер) енгізілген (1988 жылғы Конвенцияның I және II кестелерi).IV квест егэ Құрамында есірткі, психотроптық затрат мен прекурсорлар бар, Қазақстан Республикасында бақылауға жататын және ветеринария да қолдануға рұқсат етілген дәрі-дәрмек құралдарының тізіміне тиісті лицензия болған кезде диагностикалық, емдік және профилактикалық құралдар ретінде пайдаланылуы мүмкін дәрі-дәрмек препаратаы енгізілген.

Дәрілік затрат, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника сын өндіруші ұйымдарға арналған тексеру парағы Талаптар 2. Денсаулық сақтау саласындағы наркотикалық құралдар, психотроптық затрат мен прекурсорлардың айналымымен байланысты қызмет түрлерімен айналысуға арналған мемлекеттік лицензияның болуылицензияның 48. Құрамында Қазақстан Республикасында бақылауға алынған наркотикалық затрат, психотроптық құралдар мен прекурсорлар бар дәрілік затратды бөлшектеудің, сырттан әкелу мен әкетудің, тасымалдаудың, жөнелтудің, сақтаудың белгіленген квоталарының сақталуы 49. Құрамында наркотикалық затрат, психотроптық құралдар мен прекурсорлар бар дәрілік затратды сақтау тәртібі 50. Құрамында наркотикалық затрат, психотроптық құралдар мен прекурсорлар бар дәрілік затратдың сақталуын және есебін қамтамасыз ететін қызметтердің болуы 51. Құрамында наркотикалық затрат, психотроптық құралдар мен прекурсорлар бар дәрілік затратды сақтау бөлмелерінің ішкі істер органдарымен немесе келісім-шарт негізінде күзет қызметін атқаратын субъектілермен күзету қызметін көрсетудің қамтамасыз етілуі 52. Аумақтық наркотикалық құралдар, психотроптық затрат мен прекурсорлардың заңсыз айналысымен күрес жүргізетін ішкі істер органының нысанды және бөлмелерді наркотикалық құралдар, психотроптық затрат мен прекурсорлар айналысы саласында қолдануға берген рұқсатының болуы 53. Құрамында наркотикалық құралдар, психотроптық затрат және прекурсорлар бар дәрілік затратмен жұмыс істеуге рұқсат етілген тұлғалардың тізімі 54. Құрамында наркотикалық құралдар, психотроптық затрат және прекурсорлар бар затратды жөнелтуді, жіберулерді тасымалдауды жүзеге асыратын заңды тұлғамен (жеткізушімен) жіберулерді қабылдау, тасымалдау және жеткізу шарттары көрсетілген келісім-шартының болуы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а жылғы 1 наурыздағы 143 және Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрінің 2010 жылғы 5 наурыздағы 123 бірлескен бұйрығымен бекітілген

Құрамында күшті әсерлі, улы және наркотикалық затрат бар дәрілерді дайындау ҚР Үкіметінің қаулысы бойынша юристік және жеке тұлғаларды наркотикалық және психотроптық затратмен жұмыс істеуге жіберу ережелері бекітіледі. Дәріханалық ұйымдарда наркотикалық және психотроптық затратмен жұмыс істеуге фармацевтикалық қызметкерлерді жіберу дәріханалық ұйым басшысының еңбек шарты негізінде жасалған рұқсатымен жүргізіледі. 18 жасқа толмағандар наркотикалық және психотроптық затратмен жұмыс істеуге жіберілмейді. Дәрілер дайындау үшін қажетті наркотикалық дәрілік затратды ассистенттік бөлмеге беру материалдық жауапкершіліктегі тұлғалар арқылы жүргізіледі. Дайындалатын дәрілік форматың құрамына кіретін улы және наркотикалық дәрілік затратды фармацевт ассистент бөлім меңгерушісінен, оның орынбасарынан немесе басқа арнайы жауапты қызметкерден аллоды. Рецептің артына улы және наркотикалық заттың атауы, мөлшері жазылып, жіберушінің және алушты фармацевт ассистенттің қолдары қойылады. Алынған затрат сол мезетте дәрілік форматы дайындауда қолданылады, дәрі дайындалған бойда бақылауға беріледі және босатылғанға дейін арнайы жабық шкафтарда сақталлоды. Дәріханалық жағдайда дайындалған дәрілердің жарамды мерзімдері мен сақталу жағдайлары ҚР ДСМ бұйрығымен анықталып бекітіледі

Рецепттер типографиялық әдіспен мөрленіп бекітілген формалық бланкта жазылуы керек. Бланктың үш түрі қолданылады: құрамында наркотикалық затраты бар затратды алуға арналған арнайы рецептуралық бланк (қызғылт түсті), жеңілдікпен босатылатын дәрілік затратға, жалпы босатылатын дәрілік затрат- А 8 форматы рецептуралық бланк. Рецептуралық бланктың форма сына байланыссыз кез келген рецепте келесі негізгі (міндетті) реквизитор болу қажет: ЕПМ мөрі (ЕПМ аты, мекен-жайы, телефоны). Рецепттің жазылу уақыты. Науқастың аты-жөні, уужасы. Дәрігердің аты-жөні. Дәрілік затратдың саны мен атауы (латынша атауы). Қолдану әдісін толық мемлкеттік тілде немесе орыс тілінде жазылуы қажет («Белгілі» және «Ішке» сөздерімен шектелуге болмайды). Дәрігердің жеке мөрі және қолы. Рецепттер типографиялық әдіспен мөрленіп бекітілген формалық бланкта жазылуы керек. Бланктың үш түрі қолданылады: құрамында наркотикалық затраты бар затратды алуға арналған арнайы рецептуралық бланк (қызғылт түсті), жеңілдікпен босатылатын дәрілік затратға, жалпы босатылатын дәрілік затрат- А 8 форматы рецептуралық бланк. Рецептуралық бланктың форма сына байланыссыз кез келген рецепте келесі негізгі (міндетті) реквизитор болу қажет: ЕПМ мөрі (ЕПМ аты, мекен-жайы, телефоны). Рецепттің жазылу уақыты. Науқастың аты-жөні, уужасы. Дәрігердің аты-жөні. Дәрілік затратдың саны мен атауы (латынша атауы). Қолдану әдісін толық мемлкеттік тілде немесе орыс тілінде жазылуы қажет («Белгілі» және «Ішке» сөздерімен шектелуге болмайды). Дәрігердің жеке мөрі және қолы.

Арнайы рецептуралық бланк– «Наркотикалық және психотропты затрат» туралы тізіміне кіретін затратды, морфин және оның туындылары, кодеин және оның туындылары, промедол және басқаларын алуға арналған. Ол барлық негізгі және міндетті келесі қосымша реквизиторді қамтиды: рецептуралық бланктың сериялық нөмірі, қорғаныс дәрежесі (су белгілерімен қызғылт түсті бланк), бас дәрігердің немесе оның орынбасарының қолы, ЕПМ домалақ мөрі, науқастың ауру тарихының нөмірі. Рецепті қол қойған дәрігер ғана жазып бере аллоды. Наркотикалық және психотропты дәрілік затратдың санин жазу үлгісімен көрсетеді. Сол рецептуралық бланкіде тек бір дәрілік зат жазуға болады. Арнайы рецептуралық бланк– «Наркотикалық және психотропты затрат» туралы тізіміне кіретін затратды, морфин және оның туындылары, кодеин және оның туындылары, промедол және басқаларын алуға арналған. Ол барлық негізгі және міндетті келесі қосымша реквизиторді қамтиды: рецептуралық бланктың сериялық нөмірі, қорғаныс дәрежесі (су белгілерімен қызғылт түсті бланк), бас дәрігердің немесе оның орынбасарының қолы, ЕПМ домалақ мөрі, науқастың ауру тарихының нөмірі. Рецепті қол қойған дәрігер ғана жазып бере аллоды. Наркотикалық және психотропты дәрілік затратдың санин жазу үлгісімен көрсетеді. Сол рецептуралық бланкіде тек бір дәрілік зат жазуға болады.

Дәріханада дайындалған дәрілерді босату квитанция, жетон немесе чек пен жүзеге асырылады. Дәріні босату кезінде провизор бақылау жүргізеді, ол аурудың аты-жөнін, квитанциядағы нөмірді тексереді, дұрыс орамдау мен безендірілуін тексереді. Провизор дәрінің сыртқы түрін түсіндіреді, үй жағдайында қалай дұрыс сақталуын түсіндіреді. Рецептте провизор өз қолын қояды (дәрі босатылады). Ауруға рецепттің орнына сигнатура беріледі. Оның жоғарғы жағында сары жолақ және «Сигнатура» денег жазу болады. Ол құрамында наркотикалық, психотрптық күшті әсер ететін, улы затраты бар экстремальды дайындалған дәрілерге және А және Б тізімі препаратаына: «Апоморфин гидрохлориді», «Атропин сульфаты», «Гоматропин гидробромиді», «Дикаин», «Пахикарпин гидройодиді», «Күміс нитраты», этил спирті. Дайын дәріні босатқанда қолдану әдісі этикеткада көрсетіледі. Дәрігер дәрілік затты тағайындағанда доза сын дұрыс белгілемесе, оның бір реттік дозасы жоғары бокса дәріхана жұмыскері бұл дәріні жоғары реттік доза сының жартысын босату керек.

Улы және есірткі затратға тапсырыс-талапты дәріхана меңгерушісі жазады және мөрмен бекітіледі, ал этил спиртіне жазылған тапсырыс-талапқа есеп қызметкері қолын қояды. Талапта көрсетілген улы және есірткі затратдың, этил спиртінің мөлшері жазумен жазылады. Улы және есірткі дәрілік затратды беру жеке сенімхат бойынша жүргізіледі (оның жарамдылық мерзімі 3 ай). Дәріханаларға және емдеу ұйымдарына улы және есірткі затратды босату тікелей бөлімде жүргізіледі. Этил спирті жеке сенімхат және накладной бойынша босатылады, онда спирттің пайыздық мөлшері көрсетіледі. Ілы және есірткі затрат, этил спирті дәріханалық қоймада арнайы кітапта заттық-сандық есепке алынады.

Наркотикалық, күшті әсер ететін дәрілік затрат және инкурабелді онкологиялық гемотологиялық аурулар үшін барбитур қышқылының туындыларын белгіленген нормадан екі есе үлкейтуге болады. Дәрігермен берілген рецепт белгілі бір уақыт аралығында жарамды: Құрамында психотропты затраты бар дәрілік препарата және затратға; күшті әсер ететін және улы затратға: «Апоморфин гидрохлориді», «Атропин сульфаты», «Гоматропин гидробромиді», «Дикаин», «Күміс нитраты», «Пахикарпин гидроиодиді», анаболикалық гормондарға- он күн. Наркотикалық, күшті әсер ететін дәрілік затрат және инкурабелді онкологиялық гемотологиялық аурулар үшін барбитур қышқылының туындыларын белгіленген нормадан екі есе үлкейтуге болады. Дәрігермен берілген рецепт белгілі бір уақыт аралығында жарамды: Құрамында психотропты затраты бар дәрілік препарата және затратға; күшті әсер ететін және улы затратға: «Апоморфин гидрохлориді», «Атропин сульфаты», «Гоматропин гидробромиді», «Дикаин», «Күміс нитраты», «Пахикарпин гидроиодиді», анаболикалық гормондарға- он күн.

Амбулаториялық және стационарлық науқастар үшін наркотикалық дәрілік затратдың қажеттілігінің есептік нормативтері Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау істері жөніндегі агенттігінің 2000 жылғы 24 сәуірдегі 234 бұйрығына сәйкес анықталған. Амбулаториялық және стационарлық жағдайда емделетін науқастар үшін наркотикалық дәрілік затрат қажеітілігінің есептік нормативтері төмендегі таблицада көрсетілген(келесі слайдта): Ескерту: Нормативтер барлық дәрілік түрлерді таза әсер етуші затратға ауыстырып есептеу жолымен белгіленген, сондықтан тапсырыстарды норматив бойынша есептік қажеттіліктермен салыстырғанда құрамында көрсетілген затрат бар барлық дәрілік затратды таза әсер етуші затратға ауыстырып есептеу жасау керек. Наркотикалық дәрілік затратдың дәріханаларға қажетті мөлшері төмендегі формула бойынша есептелінеді: Қ - дәрілердің мөлшері; Н - дәрінің 1000 адамға есептелінген нормасы; С - тұрғындар саны. Стацттонарлық жағдайда емделіп жатырған науқастар үшін наркотикалық дәрілік затратдың қажеттіліктері емдеу-профилактикалық ұйымдардың емдеу бағыттары мен ем жүргізуші бөлімдері бойынша бір ауру төсегіне есептелініп анықталған есептік нормативтері арқылы жүргізіледі. Наркотикалық дәрілік затратдың жилына бір ауру төсегіне керекті есептік нормативтері емдеу-профилактикалық ұйымдардың бөлімдері бойынша жоғарыда аталып көрсетілген 234 бұйрықтың 2 таблицасында көрсетілген.

Наркотикалық дәрілік затратды тіркеу және сақтау ережелері: 1. Наркотикалық дәрілерді дәріханадан жазып алуға, арнайы талап қағазын 3 дана етіп толтырып, онда мөр және бас дәрігердің қолы тұрады. 2. Наркотикалық дәрілер сейфте сақталлоды, ішкі жағында дәрілердің мөлшері жазылған журнал болады. 3. Сейфтің кілті кезекші дәрігерде немесе мейірбикеде сақталлоды. 4. Наркотикалық дәрілердің тізімі арнайы журналда жазылады. Бұл журнал арнайы тігілген және әр беті саналған (нөмері қойылған) болады. Журналдың соңғы бетінде журнал бетінің саны көрсетілген жеріне жібтің соңы қағазбен жабыстырылады. Осы бетте бас дәрігердің қолы және мөр тұрады. 5. Наркотикалық дәрілерді тек дәрігердің қатысуымен және аурудың даму тарихына тағайындағаннан кейін ғана енгізеді. 6. Қолданған бос ампулаларды тастамай, қолданбаған ампулалармен бірге өткізеді. 7. Кезекшілікті өткізер алдында журналдағы жазылған тізім бойынша қолданған ампула мен қолданбаған ампулалардың саны тексеріледі. Наркотикалық дәрілер («А») сейфінің кілтін беру дәптері. Бөлімшедегі (кабинеттегі) наркотикалық дәрілер есеп журналы

Дәріхана қоймаларында дәрілік затратды жән медициналық мақсаттағы бұйымдарды сақтау, қабылдау, босату қызметтерін дұрыс ұйымдастыру үшін тиісті үй-жайлары және бөлімдері болады: 1) Өндірістік мекен-жайлары: қабылдау, экспедициялау бөлімі, оның аумағы 20 м 2 ; сақтау мекен-жайлары: аумағы 110 м 2, оның ішінде а) дәрі-дәрмектік препаратады сақтайтын мекен-жай- 62 м 2 б) улы және наркотикалық затратды сақтайтын мекен-жай 6 м 2 в) жанғыш, тез тұтанғыш сұйықтарды сақтайтын мекен-жай- 6 м 2 г) дезинфекциялық затрат және қышқылдарды сақтайтын мекен-жай- 6 м 2 д) дәрілік өсімдік шикізатратын сақтайтын мекен-жай- 10 м 2 е) медициналық мақсаттағы бұйымдарды сақтайтын мекен-жай- 10 м 2 ж) шыны ыдыстарды және қосалқы материалдарды сақтайтын мекен- жай- 10 м 2 Қызметтік-тұрмыстық үй жайлары 20 м 2 Барлығы: 150 м 2

Дәріханаларда өндірістік іс- әрекеттерді жүргізу үшін арнайы ассистенттік бөлме жабдықталлоды. Ассистенттік бөлме арнайы дәріханалық мебельдермен, жабдықтармен, приборлармен қамтамасыз етіледі. Атап айтқанда, дәрілік формаларда дайындау, араластыру, сүзу, бөлшектеу, орау- буу, тығындау жабдықтарымен; улы, наркотикалық дәрілік затратды және этил спиртін сақтауға арналған арнайы сейф, шкафтармен, штангластармен, салмақ пен көлемді өлшеу құралдарымен және дәрілерге химиялық бақылау жүргізу үшін қажетті реактивтермен қамтылады.

Қазақстан Республикасынормативтік құқықтық актілерініңақпараттық-құқықтық жүйесі –Әділет Тұрсынова Ш. Б. ДӘРІЛІК ЗАТТАРДЫ БОСАТУ БОЙЫНША ДӘРІХАНАЛЫҚ ҰЙЫМДАР ЖҰМЫСЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ (Оқу - әдістемелік құрал) Пайдаланылған әдебиеттер