Сабақтың мақсаты:

Мектебімізде салауатты өмір салтана қол жеткізудегі, денсаулықты сақтау мен нығайтудағы басты міндеттің бірі-бала құқығын қорғау, зорлық-зомбылыққа қарсы күрес жүргізу.

Зорлық –зомбылық құқықта Бір адамның екінші бір адамға, оның жеке басына тиіспеушілік құқығын бұзатын тәни және психикалық ықпал жасауы делінген. Ол Тән азабын шектірген зорлық Жан азабын шектірген зорлық

Тән азабын шектіретін зорлық- адамның ағзасына тікелей әсер эту, ұрып соғу, денесіне зақым келтіру, тағы басқа. Тән азабын шектірген зорлықтың салдарынан жәбірленушінің денсаулығына зиян келтіруі мүмкін.

Жан азабын шектіретін зорлық-жәбірленушінің қарсылық көрсэтуіне, өз құқықтары мен мүдделерін қорғауына денег ерік –жігерін жасыту үшін қорқыту. адамның психика сына әсер эту. Жан азабын шектірген зорлық жүйке ауруына ұшыратуы мүмкін.

Отбасындағы зорлық-зомбылық мәселесі әлемнің әр елінде ертеден орын алған. Зорлық балалардың денелік және психологиялық денсаулықтары және жан-жақты дамулары үшін ауры машақат болып табылады.

Тұрмыстық зорлық-зомбылық профилактикасы туралы Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 4 желтоқсандағы N 214-IV Заңы

Заң жобасының негізгі мақсаттары -Адамның қызығушылығын бостандығын, заңды құқықтарын қорғауға, Кепілдеме беруді көтермелеу. -Отбасылық тұрмыстық қа ты настар саласындағы құқық бұзушылықты төмендэту жөнінде тиімді шаралар қабылдау. -Тұрмыстық зомбылықтың алтын- алудың көп деңгейлі жүйесін жүргізу. Аталған заңды қабылдау-отбасылық тұрмыстық қа ты настардағы азаматтардың қызығушылықтарын және бостандықтарын, құқықтарын қорғаудағы тиімділікті арттыру, осы саладағы құқық бұзушылықтың деңгейін төмендэту. Тұрмыстық зомбылық қылмыстық іс болып табылады.

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негiзгi ұғымдар Осы Заңда мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады: 1) жәбiрленушi - өзiне қатысты тұрмыстық зорлық-зомбылықпен моральдық зардап, дене зардабы және (немсе) мүлiктiк зиян келтiрiлдi деп ұйғаруға негiз бар жеке адам; 2) отбасы-тұрмыстық қа ты настар - неке-отбасылық қа ты настағы адамдар, жеке тұрғын үй, пәтер немсе өзге де тұрғын үй-дай шегiнде бiрге тұратын адамдар арасындағы, сендай-ақ бұрынғы ерлi-зайыптылар арасындағы қа ты настар шеңберi; 3) тұрмыстық зорлық-зомбылық - отбасы-тұрмыстық қа ты настар аясында бiр адамның басқаға (басқаларға) қатысты дене зардабын және (немсе) психикалық зардап келтiретiн немсе келтiру қаупi бар құқыққа қарсы қасақана әрекетi (iс-әрекетi немсе әрекетсiздiгi);

3-бап. Тұрмыстық зорлық-зомбылық профилактикасының принциптерi Тұрмыстық зорлық-зомбылық профилактикасы: 1) заңдылық 2) адамның және азаматтың құқықтары, бостандықтары мен заңды мүдделерi сақталуына кепiлдiк беру; 3) адамның және азаматтың дене зардабын және (немсе) психикалық зардап шегуiне жол бермеу; 4) отбасын қолдау және сақтау; 5) құпиялылық 6) өмiрлiк қиын жағдайда жүрген әрбiр адаменя және азаматпен жеке жұмыс жүргiзу; 7) тұрмыстық зорлық-зомбылық профилактикасының алтын алу шараларының жазалау шараларынан басымдығы; 8) кешендiлiк және жүйелiлiк принциптерiне негiзделедi.

Тұрмыстық зорлық- зомбылықтың түрлерi Күш көрсэту зорлық- зомбылығы дене күшiн қолданып, дененi аурытып денсаулыққа қасақана зиян келтiру. Психологиялық зорлық-зомбылық - адамның Психикасына қасақана әсер эту, оны қорқыту, қорлау, бопсалау Экономикалық зорлық-зомбылық - адамды заңмен көзделген құқығы бар тұрғын үйiнен, тамағынан, киiмiнен, мүлкiнен, қаража ты нан қасақана айыру, Сексуалдық зорлық-зомбылық Жыныстық еркiндiгiне қауiп төндiретiн құқыққа қарсы қасақана iс-әрекет,

Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың жеке профилактикасы шараларын қолдану үшiн негiздер 1. Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың жеке профилактикасы шараларын қолдану үшiн мынадай мән-дайлардың бiрi: 1) жеке және заңды тұлғалардың өтiнiштерi немсе хабарламаларының келiп түсуi; 2) iшкi iстер органы қызметкерiнiң тұрмыстық зорлық-зомбылықтың жасалу не оны жасауға әрекет эту фактiсiн тiкелей анықтауы; 3) мемлекеттiк органдардан және жергiлiктi өзiн- өзi басқару органдарынан келiп түскен материалдар негiз болып табылады. 2. Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың жасалғаны туралы немсе оның жасалу қаупi туралы өтiнiштер мен хабарламаларды мемлекеттiк органдар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен қарайды.

19-бап. Профилактикалық әңгiмелесу 1. Профилактикалық әңгiмелесудiң негiзгi мiндеттерi тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаудың себептерi мен жағдайларын анықтау, тұрмыстық зорлық-зомбылықтың әлеуметтiк және құқықтық салдарларын түсiндiру және заңға мойынсынушылық мiнез-құқықтың қажеттiгiне сендiру болып табылады. 2. Тұрмыстық зорлық-зомбылық профилактикасының субъектiсi тұрмыстық зорлық- зомбылық жасаған адаменя немсе өзiне қатысты тұрмыстық зорлық-зомбылықтың жеке профилактикасы шараларын қолдану үшiн негiздер бар адаменя профилактикалық әңгiмелесудi жүргiзедi.

20-бап. Қорғау нұсқамасы Жәбiрленушiнiң қауiпсiздiгiн қамтамасыз эту мақсатында және Қазақстан Республикасының Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы кодексiнiң 622- бабының үшiншi бөлiгiнде көзделген тәртiппен әкiмшiлiк ұстауды жүргiзу не Қазақстан Республикасының Қылмыстық iс жүргiзу кодексiнiң 132-бабында көзделген тәртiппен ұстау үшiн негiздер болмаған кезде iшкi iстер органының бастығы не оның орынбасары қорғау нұсқамасын шығарады, ол тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаған не оны жасау қаупiн төндiретiн адамға орындау үшiн қолхатпен берiледi. Қол қоюдан бас тартылған жағдайда бұл дайында қорғау нұсқамасына жазылады.

Балаларға қатысты анықталған барлық дөрекі бұзушылықтарды тоқтатуға полар еді, егерь олардың дер кезінде себебін анықтап, отбасылармен жүйелі түрде алтын алу жұмыстары жүргізілген бокса. Аталған жағдайда аулаларды аралау, түрлі құрылымдармен (учаскелік инспекторлар, педиатрлар, әлеуметтік педагогтар, мектеп психолог тары) жедел ақпараттық алмазу сияқты іс-шараларды өткізу, шағын аудандардың паспортный жасау, ата-аналарды жаппай оқыту, балаларға арналған сенім телефон дары мен шұғыл байланыстардың қолжетімділігі өзекті болып қала береді.

Осылайша, балаларды зорлық- зомбылықтан және қатыгез қарым- қа ты настан қорғау заң шығару, құқық қорғау органдарының, білім беру, қорғаншылық және қамқоршылық органдарының, қоғамдық ұйымдар мен еліміздің әрбір азаматының назарында болуы тиіс. Біз балалардың жағдайы үшін бірігіп, балалармен қатыгез қарым-қа ты насқа қарсы күрес бойынша бірлесіп әрекет жасауымыз керек.

1.Ешқашан ешкімді шамандама. Ең шаман денег адамның да өз жақсылығы болады. 2. Әйелдің жалаңаш денесі еркектің құмарлығын қоздырады. Сондықтан әйелдің еркек құмарлығын қоздыратын ашық – шашық жерді көбейтпей жауып, жария етілмейтінін қымтап ұстауы абзал. Сонда еркек елеңдемейді, әйел алаңдамайды. 3. Ешкіммен барқылдап ұрыспа, бағыңды жоясың. 4. Кемшіліксіз кісі болмайды, оны көруден оңай жоқ. Кісі кемшілігін тез көруге емс, тез түзэтуге көмектес. 5. Қызға қатты күлудің қажеті жоқ. Жігіттерге оның жымиғаны да жетіп жатыр. 6. Шошаңдаған қыз шошенің а ты на кір келтіреді. 7. Баласы арақ ішсе, шошесі у ішеді. Маскүнем шаман бала жақсы ананы ажалынан бұрын көрге кіргізеді. 8. Үміт күткен ұлы оңбаған боп китсе – әке сорлы; қызы күйеуге өтпесе – шоше сорлы; сұлу деп алғаны сүйкімсіз боп шықса – жігіт сорлы; қыран деп тигені жапалақ боп шықса – жар сорлы. 9. Махаббат – баржа байлықтан күшті. Бірақ күштіге де көмек керек. Сол сияқты махаббат та өзін байлық пен барлықтың қоса қолдауын ұнатады. 10. Көшеде көлденең тұра қалып, бірінің ернін бірі жұлып жердей боп жалмап, жұрт көзінше сүйісіп жатқан қыз бен жігітте ар да, ұят та болмайды. Ондай әдеттен без, ондай құрбыдан аулақ бол. 11. Еркекке жүрек керек, әйелге тірек керек. 12. Тірі адамның бар бақыты жер бетінде. Оған көкке ұмтылудың немсе о дүниеден үміт этудің қажеті жоқ. Сол себепті бар терді төгіп, баржа ой мен ақылды жұмсап жер бетін, тұрған үйіңді жұмақ ете біл.

Қылмыстың бір түрі – балаға зорлық көрсэту. Озбырлық, зорлық-зомбылық көрсэту, шаман қарау, ауры физикалық және психологиялық зақым көрсэту деректері күн сайын газет беттерінде жиі кездесіп тұрады. Қауіп-қатер азайту, балаларды зейінділікке, сақтыққа, қауіпті жағдайлардың алтын алуға үйрэту керек, ондай жағдайларды олар дала немсе үйде де кездестіруі мүмкін. Көп жағдайда милицияға ол туралы хабарлай алмайды, себебі білместік немсе қорқыныш сезім, үрей билейді.

Сондықтан да балаға мананы түсіндірген жөн: - Үйде жалғыз болғанда, бөтен адамдарды үйге кіргізбеу керек; - Бөтен біреудің машина сына отырмау, қыдырып жүргенде бөтен адамдардан тәтті, сыйлықтар алмау керектігін үйрэту қажет; - Көшенің қараңғы жерлерінен, көпшілік жүрмейтін саябақтар мен стадиондардан аулақ жүруге үйрэту.

Балаларға, әсіресе кішкентай балаларға зорлық- зомбылықтың үй, отбасы ішінде көрсетілуі көзге түсе қоймағандықтан, көп жағдайда мойындалмайды. Соңғы жылдары БАҚ-та балаларға қауіп-қатер сырта жүргенде бөгде адамдар тарапынан төнеді үрдісі байқалуда. Қазақстанда осы күнге дейін «үй ішіндегі» немсе «отбасындағы» зорлық-зомбылық анықтамасы және ол үшін жауапкершілік заңды түрде бекітілмеген.

Сондай-ақ зорлық-зомбылық, дәлірек айтқанда, зорлық-зомбылықтың әр түрлі түрлері кездеседі. Мектепте ондай зорлық-зомбылыққа ұшыраған балаларды бірінші сынып жетекшінің мәлімдеуінен анықтауымызға болады. Алдымен зорлық-зомбылықты бала кімнен көргендігі анықталынады. Мүмкін достарынан немсе отбасындағы ата-ананы нан немсе тағы басқа жағдайлар болуы мүмкін. Оны қалай анықтаймыз бала сабаққа келмей қалуы мүмкін немсе әртүрлі жағдаяттар болуы мүмкін. Яғни отбасының мәртебесі мен бала мен ата-анасының қарым- қа ты насын шағын зерттеу жүргізіп көруімізге болады. Егер тура зорлық –зомбылықтың көрсетілгені анықталынса, баланың ата-ананы на түсіндірме жұмыстарын жүргізуге болады.Балаға шатен шыққан зорлық көрсетілсе арнайы заң баптарына сүйені отырып баланың құқығын қорғап, құқықтық көмек көрсэтуіміз керек.

Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алтын алу бойынша жасалған іс- шара жоспары. қ/с Атқырылатын жұмыстар МерзіміЖауапты Зорлық-зомбылықтың алтын алу бойынша іс-шара жоспарын жасап сынып жетекшілермен,мектеп ұжымымен таныстыру ҚыркүйекДТІЖО 2 Сынып жетекшілерімен бірлесе отырып баланың тұрмыс жағдайымен танысып зорлық-зомбылық қауіп қатер төндіретін жағдаяттар бокса анықтау. Қазан Мектеп әкімшілігі 3 Сынып жетекшілерге арналған семинар. «Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың жеке профилактикасы Тұрмыстық зорлық- зомбылықтың жеке профилактикасы» туралы түсінік беру ҚарашаДТІЖО Психологтар 4Ата-аналар жиналыстарында зорлық – зомбылық туралы түсіндірме жұмыстарын жүргізу, сынып жетекшілермен бірлесе жадынама тарату Желтоқсан Сынып жетекшілер. 5Сенің өміріңе төнген қауіп- қатер бар ма? тақырыбында сауалнама Қаңтар Сынып жетекшілермен бірлесе Психологтар, әлеуметтік педагог 6«Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алтын алуда әлеуметтік педагогтың оңалту жолдары» сәуірӘлеуметтік педагог

Назарларыңызға рахмет!