5В «Техникалық физика» мамандығының студенттері үшін «Рентгенография» пәні бойынша ПРЕЗЕНТАЦИЯ

Тұрлыбекова Гүлжан Қапасқызы Жалпы және теориялық физика кафедрасының аға оқытушысы Техника ғылымдарының кандидаты Педагогикалық стажы – 10 жил «Рентгенография» курсының презентациясы 5В «Техникалық физика» мамандығының студенттері үшін Курс көлемі - 3 кредит

Пәнді оқыту мақсаты Студенттердің қазіргі уақытқа сайт физикалық және әлемдік ғылыми көзқарастарын қалыптастыру. Студенттердің білімін және біліктілігін түбегейлі заңдарды пайдалануға, қазіргі заманғы физика мен классикалық теория физика сын, сонымен қатар физикалық зерттеулер жүрізуге дағдысын кәсіптік деңгейде пайдалануға қалыптастыру. Пәнді оқыту міндеттері Қазіргі заманымыздың инженерлері үшін физикалық құбылыстардың кең саласын меңгеру ғана емес, физикалық заңдар мен түсініктердің иерархия сын, олардың қолдану шегін анықтау, оларды нақты жағдайға сәйкестендіріп кең түрде қолдану меңгеріледі. Физиканың түрлі салаларындағы теориялық және практикалық есептерді шешуде студенттердің білімі мен білімділігін кәсіби маман түрінде қолдана білуін қалыптастыру. Теориялық зерттеу әдістері мен эксперимент нәтижелерін дұрыс бағалауды меңгерту.

Рентгенография негіздері Пәннің мақсаты: рентген сәулелерінің табиғатын түсіндіру және оның физиканың дамуына әсерінің қандай екендігін көрсету. Атомның құрылысын, электрондық қабаттардың орналасуын, сәулеленудің кванттық табиғатын душа рентген сәулелерінің, әсіресе, оның қысқа толқындық шекарасының болуын түсіндіру. Рентген сәулелерінің дифракция сын және рентген сәулелерінің зетармен өзара әсерлесуін түсіндіру. Материалдардың құрамын өте тез және дәл анықтауда қолданылатын рентгенқұрылымдық талдау әдісімен, сендай-ақ, рентгендік фазалық және рентгендік дефектоскопия әдістерімен таныстыру.

Рентген сәулелерінің қолданылуы Рентген сәулелері өте маңызды көптеген практикалық қолданысқа ие.Рентген сәулелері өте маңызды көптеген практикалық қолданысқа ие. Медицинада ауырудың дұрыс диагнозы қою үшін және белгілі мөлшерде қолдана отырып, рак ауыруларын емдеу үшін.Медицинада ауырудың дұрыс диагнозы қою үшін және белгілі мөлшерде қолдана отырып, рак ауыруларын емдеу үшін. Рентген сәулелері ғылыми зерттеулерде кеңінен қолданылады. Рентген сәулелерінің кристалл дар арқылы өтуі кезінде алынған дифракциялық көріністің көмегімен кристалдың құрылымын – кристалдағы атомдардың кеңістіктегі орналасу ретін анықтауға болады (рентгенқұрылымдық талдау).Рентген сәулелері ғылыми зерттеулерде кеңінен қолданылады. Рентген сәулелерінің кристалл дар арқылы өтуі кезінде алынған дифракциялық көріністің көмегімен кристалдың құрылымын – кристалдағы атомдардың кеңістіктегі орналасу ретін анықтауға болады (рентгенқұрылымдық талдау). көмегімен белоктарды, күрделі органикалық қосылыстардың құрылысын анықтауға болады. Атап айтқанда, он мыңдаған атомдардан тұратын гемоглобин молекуласының құрылымы анықталған.Осы әдіс көмегімен көмегімен белоктарды, күрделі органикалық қосылыстардың құрылысын анықтауға болады. Атап айтқанда, он мыңдаған атомдардан тұратын гемоглобин молекуласының құрылымы анықталған. Бұл жетістіктер рентген сәулелерінің толқын ұзындығының өте қысқа болуының себебінен, сондықтан, молекулалық құрылымдарды зерттеуге мүмкіндік труды.Бұл жетістіктер рентген сәулелерінің толқын ұзындығының өте қысқа болуының себебінен, сондықтан, молекулалық құрылымдарды зерттеуге мүмкіндік труды. Рентген сәулелерінің көмегімен зетардың химиялық құрамын анықтауға болады (рентгендік спектрлік талдау).Рентген сәулелерінің көмегімен зетардың химиялық құрамын анықтауға болады (рентгендік спектрлік талдау). Рентген сәулелері, сендай-ақ, рентгендік дефектоскопия да қолданылады, яғни зета рентген сәулелерінің жұтылуының өзгерісіне қарай, кристалл дардағы ақауларды, басқа да қосылыстарды, рельстердегі сызетарды анықтауға болады.Рентген сәулелері, сендай-ақ, рентгендік дефектоскопия да қолданылады, яғни зета рентген сәулелерінің жұтылуының өзгерісіне қарай, кристалл дардағы ақауларды, басқа да қосылыстарды, рельстердегі сызетарды анықтауға болады. Рентгендік диагностика - ішкі органдардың кескінің рентген сәулесінің көмегімен алу (флюорография, рентген).Рентгендік диагностика - ішкі органдардың кескінің рентген сәулесінің көмегімен алу (флюорография, рентген).

5В – «Техникалық физика» мамандығының бағдарламасындағы «Техникалық физика» курсының урны Осы мамандықтағы профильді пәндер үшін жалпы теориялық бараны дайындау. Болашақ мамандарды жалпы мәдениеттік құндылықтарға үйрету.

Оқытруды ұйымдастыру түрлері Оқыту әдістері Оқыту құралдары ДИССКУССИЯ ЖҰППЕН ЖҰМЫСТАР МИНИ-ЗЕРТТЕУЛЕР ПРЕЗЕНТАЦИЯ ДӘРІС СӨЖ СОӨЖ ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚТАР ПРЕСС- КОНФЕРЕНЦИЯ- ЛЫҚ САБАҚТАР СЕМИНАРЛАР ПӘННІҢ ОӘК-і ҮЛЕСТІРІЛЕТІН ДИДАКТИКАЛЫҚ МАТЕРИАЛДАР ОҚЫТУ ҚҰРАЛДАРЫ ӘДЕБИЕТТЕР ОҚЫТУ ҚҰРЫЛЫМЫ

Оқытрудың түрлері және әдістері ұжымдық, топтық, жеке Өткізілетін сабақ түрлері Дәрістер, зертханалық сабақтар СОӨЖ, СӨЖ

Курсты оқыту барысында заманауи ақпараттық технологиялар және мультимедиялық жабдықтар қолданылады.

Оқытрудың нәтижелерін бағалау: бақылау-диагностикалық тестер және сұрақтар. Нәтижелерді бағалау технологиясы: бақылау жұмыстарын тексеру; өздік жұмыстарды тексеру; зертханалық жұмыстарды тапсыру барысында ауызша сұрау; емтиханда тестілеу.

Қажетті бастапқы білім, біліктілік және дағдының болуы; субъектінің оқу процесіне дайын болуы (қажетті белсенділік пен өздігінен іздену деңгейін көрсетуі); түсінуге дайын болуы керек: 1) физиканың негізгі заңдарының мағынасы мен мазмұнын; 2) және оларды болашақ кәсіптік қызметке қолдануды; біліктілік пен дағдыны меңгеруге дайын болуы: 1) зертханалық жұмыстарды орындау барысында алынған тәжірибе нәтижелерін интерпретация лоу; 2) тәжірибелік өлшеу нәтижелерін математикалық өңдеу; курстың оқу бағдарламасы көлемінде меңгерілген білім, біліктілік және дағдыны сөзбен жеткізе алу қабілетін дамытуға дайын болу. Білім алушыларға қойылатын талоптар:

Аралық бақылау оқытрудың 8-ші, 15-шы опталарында жүргізіледі және бақылаудың калесі түрлерінен шыға отырып, ұйымдастырылады: Бақылау түрі %- тік мәні Оқудың академиялық кезеңі, опта %, Барлыңы Қатысу 0,2***************3,0 Лекцияконспектісі6,0**12,0 Практика сабақтарын есептеу 15,0**30,0 Жазбаша жауап алу 5,0**15,0 Емтихан/КЖ40 Барлығы (аттестация бойынша) Барлығы 100

СТУДЕНТТЕРДІҢ БІЛІМДЕРІН БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙЛЕРІ Баға Әріптік эквивалент Рейтингтік балл (пайызбен %) Балмен Өте жақсыА А ,67 ЖақсыВ+ В В ,33 3,0 2,67 ҚанағаттанарлықС+ С С- D+ D ,33 2,0 1,67 1,33 1,0 ҚанағаттанарлықсызҒ0-490

Рентген сәулелері Рентген сәулелері дегеніміз өте тез қозғалып кале жатқан электрондардың кенеттен тежелгенде пайда болатын электромагниттік сәулелену. Рентген сәулесінің толқын ұзындығы 10 нм-дан 0,01 нм аралығында жатады. Бұл сәулелер металдардан, ағаштан, сүйектен және т.б. оңай өтіп кете береді. Рентген сәуле шығаруын классикалық электромагниттік теориясы негізінде түсіндіруге болады. Бұл теория бойынша үдей қозғалатын зарядталған бөлшек міндетті түрде сәулеленуі тиіс. Қарастырылып отырған жағдайда электрон антикатодқа соғылып тежеледі де, теріс үдеу аллоды, сондықтан ол сәуле шығарады.

Применение рентгеновских лучей Рентгеновские лучи нашли себе много очень важных практических применений. В медицине они применяются для постановки правильного диагноза заболевания, а также для лечения раковых заболеваний. Весьма обширны применения рентгеновских лучей в научных исследованиях. По дифракционной картине, даваемой рентгеновскими лучами при их прохождении сквозь кристаллы, удается установить порядок расположения атомов в пространстве - структуру кристаллов. Сделать это для неорганических кристаллических веществ оказалось не очень сложно. Но с помощью рентгеноструктурного анализа удается расшифровать строение сложнейших органических соединений, включая белки. В частности, была определена структура молекулы гемоглобина, содержащей десятки тысяч атомов.

17

18

19 ЛАУЭГРАММА. Через неподвижный кристалл пропускается рентгеновское излучение широкого спектрального диапазона. Дифракционным пучкам соответствуют пятна на лауэграмме.

20 Рентгендік дифрактометр ДРОН-4 универсал дифрактометр болып табылады, оны монокристалл дарды, сендай-ақ, поликристалл дарды зерттеуге қолданады. Дифрактометр калесі бөліктерден тұрады: 1. Гониометр ГУР Рентген сәулесінің көзі ИРИС Өлшеуіш, тіркеуіш және персональды компьютер бар басқарушы аппаратура кешенінен тұратын блок. Рентгендік гониометрдің жұмыс істеу принципі зерттелетін заттың кристалдық торларының атомдық жазықтықтарынан рентген сәулелерінің дифракция лану құбылысына негізделген. Гониометрдің көмегімен дифракция байқалған кездегі үлгінің бұрыштық урнын және дифракцияланған сәулелердің бағытын тіркеуге болады.

21 Дифрактометрдің негізгі бөліктері: 1. Рентген сәулесінің көзі 2. Гониометр 3. Дифракцияланған сәулелерді тіркейтін детектор Брэгг- Брентано бойынша фокусталатын рентгендік дифрактометр схемасы. 1. – рентгендік түтік, 2. – монохроматор, 3. – гониометр, 4. – щели, 5. – үлгі (кристалл), 6. – детектор

Дифрактометрический метод (геометрия Брэгга-Брентано)

Качественный фазовый анализ

LuYAG_charge