Қазақстан Республикасы- көп ұлтты зайырлы мемлекет

Дүниежүзіндегі халықтардың90 % астаны көп ұлтты мемлекет құрамында өмір сүреді.

Көп ұлтты мемлекеттерде ұлтаралық қатынастар қалыптасады. Ұлтаралық қатынастар – бұл көп ұлтты қоғамның ішіндегі саяси, әлеуметтік, экономикалық, мәдени, тілдік және басқа да қатынастардың жиынтығы.

Кез-келген көпұлтты мемлекетте ұлт саясатының өзіндік ерекшеліктері болады. Сонымен қатар ұлттық мәселені шешуде, ұлтаралық қатынастарды реттеуде тарихи тәжірибе арқылы дәлелдшенген жолдар мен әдістер бар. Ұлттың өзін-өзі анықтауы, ұлттық және интернационалдық мүдделердің ұштасуы, ұлттар теңдігі, ұлттық тілдер мен ұлттық мәдениеттердің еркін дамуына жағдай жасау, билік жүйесінде ұлттық кадрлардың болуы және басқа да мәселелерде тікелей саяси жүйенің атқарар ролі ерекше. Саяси ұлтаралық қатынастар әр түрлі ұлт өкілдерінің азаматтық құқықтары мен бостандықтарын жүзеге асыруға бағытталған. Түптеп келгенде, саяси ұлтаралық қатынастар өз рөлін халықтардың мемлекетаралық қатынастар деңгейінде атқарады.

Ұлтаралық қатынастар: мемлекет аралық ұлт ішіндеұлтаралық мемлекет ішінде тұлғалық қоғамдық

Ұлттық қатынастардың субъектілері Ұлттық қатынастардың субъектілеріне үлкен және кіші это стар жатады. Халықтың әр түрлі әлеуметтік топтары қайсібірэто стардыңмен өкілі жіктеріде ретінде жәнеұлттық-этникалық проблемалардышешудіңмақсаты бойыншаұлттыққатынастардың субъектілері бола аллоды.

тоғысында Шығыс орналасқан пен Қазақстан, Батыстың тарихи тұрғыдатүрлі өркениеттердіңдәстүрлеріменхалықтармен құндылықтарын бойынажинақтағантеңдессіз мемлекеттік құрылым ретінде қалыптасты. Біздің тәуелсіз өкілдері Қазақстан тұрады. елімізде 130-данастамұлт Қазақхалқына тән қонақжайлықпен,кеңпейілдікпенбаржа ұлттарды бауырымызға басқан елміз. Сондықтан әлемге татулығы жарасқан үлгілі мемлекетке айналудамыз.

Қазақстандағы татулығы жарасқан ұлттар

« Біздіңеліміздіңбағажетпес байлығы–қоғамдық келісімжәнехалықтардыңдостығы.Өйткені, Қазақстанныңөркениеттіқоғамқұрукезіндеқол жеткізген барлық табыстары – ұлтаралық келісім, азаматтар бірлігі және ішкі саяси тұрақтылықтың жемісі. Мен біздің елде тұрып жатқан 130 ұлт пен ұлыстың өкілдеріне және 45 діни конфессиялық бірлестіктерге өткен жилдар ішінде кездескен қиындықтарды еңсеру кезінде қосқан үлесі мен төзімділігі үшін алғыс сайтамын ». Н.Назарбаев

Барлыққазақстандықтардыңұлтымен наным-сенімінеқарамастан,теңболуыжәнебір- бірінеденегқұрметі,қоғамдықкелісімнің нығаюы,халықтардостығыҚазақстанның мемлекеттік саясатының басты басымдықтары балды және солей бола бермек. Этносаралық қатынастардың берік бірлікке негізделген үлгісін жасаудағы Қазақстанның тәжірибесі сәтті шыққан және бірегейлігімен ерекшеленеді.

Көп ұлтты Қазақстан халқы

Қазақстанкөпұлттымемлекетболғандықтан этносаралық төзімділік пен келісім, бейбітшілік мәселесі республикадаасамәнгемәнгеие.Олелдегісаяси тұрақтылықтың зорь негізі, Елбасыныңжәне ерекшеқамқорлығындағымәселеболып үкіметтің табылады. Әлемдегі беделді халықаралық ұйымдар Қазақстандағы үйлесімді этносаралық қатынастардың озық тәжірибесін бақылап, зерттеуде. Бүгінгі қоғамда ұлтаралық қатынастарды дамыту проблемасының нақты әлеуметтік тәжірибесі жайлы теориялар шетелде және отанымызда философия, мәдениеттану, саясаттану, тарих, педагогика ғылымдары саласында, әлеуметтік мәселе ретінде біршама зерттелген.

маңыздыалғышартынаайналған «Дамуымыздың Қазақстандықбірліктің өнегеліүлгісіғаламшардағы мемлекетбасшыларыменконфессияжетекшілерінен лайықтыбағасыналды» Н.Назарбаев

Халықтардың өзара қарым-қатынас мәдениетінің қазақстандық үлгісі – бұл қоғамдағы шиеленістік, қақтығыстық жағдайды жеңу ғана емс, сонымен қатар, оның болашақта ұзаққа созылған қақтығыс пен жек көрушілікке ұласып кетпеуін алдын алу болып табылады. Қазақстанқоғамыныңбұндай жеткізуіоныңхалқыныңәрбір жетістіккеқол мүшесініңөз бойындаұлтаралыққарым-қатынасмәдениетін Олтуралы бастыбағдар жоғарықоюындаболыпотыр. ҚазақстанныңАтазаңында берілген.

Конституция – Қазақстан Республикасының Ата Заңы - азаматтардың қоғамдық-саяси өмірге толыққанды қатысуына және олардың саяси шешімдер қабылдауға ықпал етуіне мүмкіндік беретін қоғам дамуындағы қуатты біріктіруші құжат.

«Біз, ортақ тарихи тағдыр біріктірген Қазақстан халқы байырғы қазақ жерінде мемлекет құра отырып» деп басталатын басты құжатта Қазақстанның тұрақты дамуы мен өркендеуінің берік негізі салынды. «Демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет» құру - Елдік мұраттың басты бағыттары болып бекітілді. Конституцияда этностық азшылық құқықтарын қорғау жөніндегі халықаралық өлшемдерге жауап беретін қоғамдық келісім мен этносаралық ынтымақтың қазақстандық үлгісінің құқықтық негізі қаланды. Осының негізінде, Қазақстанның мемлекеттік ұлттық саясаты қоғамдық келісім конституциялық қағидасына негізделе отырып, жалпы адамзаттық тұжырымдарға сәйкес халықтың біртұтастығын қалыптастыруға бағытталды.

Қазақстандағықоғамдық-саяси жағдайды сараптаған адам қазақ жерінде қандайда бір ұлтқа қатысты ксенефобиялық көзқарастың жоқ екенін бірден байқайды. Біздің елімізде әрбір ұлтқа денег қамқорлық шексіз. 18-ге толған азаматтар – тегіне, нәсіліне, ұлтына, тіліне қарамай сайтлауға қатысааллоды.Ата Заңымызда этап көрсетілгендейкез–келгенұлтөкілітең құқылы.

«Қоғамдық келісім - Қазақстанның тұрақтылығы мен дамуының негізі. Бұл - ойдан шығарылған формула немсе саяси қалып емс, бұл - біздің ішкі саясатымыздың өзегі. Бірақ ол күн сайтын нақты да көрнекті әрекеттермен толығып отыруы керек» Н.Назарбаев

Қазақстанда дәл қазір өзге ұлт өкілдерінің діні мен салат-дәстүрін жаңғыртуға барынша жағдай жасалған. Осындай ынтымақты тірлікке дүниежүзінің көптеген елдері қол жеткізе алмауда. Қазақстанда жүзеге асырылып отырған ішкі саясаттың бір ұтымды тұсы қазақстандықтарды түрлідіниконфессияларғаденег толерантнылыққа тәрбиелеумен сабақтас.

Мұсылмандардың мешіттері

Христиандардың шіркеулері

Католиктердің костёлдері

Еврейлердің синагогасы

Қазақстанда түрлі діни конфессияларға денег толерантны- лықнегізі ретінде «Қазақстан Республикасының діни қызмет және діни бірлестіктер туралы» заңы қабылданған.

Қазақ халқы Кеңес Одағы тарапынан аштық пен репрессияның тауқыметін көп тартқан ел. Бірақ біздер КСРО-ның заңды мұрагері Ресейге қарсы ешқандай өшпенділік пиғыл танытпадық. Ал басқа елдерде мұндай жағдай керісінше писать алғанын көзіміз көрді. Іргеміздегі Ресейдің өзі әлі күнге дейін Кавказ бен Орталық Азияның кейбір халықтарына қатысты жағымсыз көзқарастан арыла алтай отыр.

Өркениеттің шыңына шықты денег Еуропаның өзінде Ислам дініне қатысты қайшылықты көзқарастар туындап, үлкен мәселеге айналып отырғаны жасырын емс.

Әлемдік дінбасылардың құрылтайы

Бүгінгі күні Қазақстан Шығыс пен Батыстың арасын жалғайтын «көпір» ретінде бейбітшілік пен қауіпсіздік мәселелерін ашық талқылаудың қолайлы алаңына айналып отыр. Мәдениеттер арасындағы үнқатысу арқылы толерантнылықты қалыптастыру ісі қазіргі заманғы маңызды өлшемдердің бірі ретінде қарастырылуда. Мемлекеттік, мәдени және білім беру салаларын қамтитын мультимәдениетті әлемдік қоғамдастықтың біртіндеп дамуы да толерантнылық мәселесінің маңызын арттыра түсуде.

Қазақстан – Орталық Азияда ұлтаралық татулықты сақтап, алауыздыққа жол бермеген жалғыз ел. Бүгінде кең-бсайтақ қазақ жерінде 11 тілде жастарға тәлім беретін мектептер жұмыс істейді. Біздің билік мұндай білім ошақтарының барлық шығындарын көтеріп отырғаны белгілі. Осыдан-ақ еліміздегі өзге ұлт өкілдеріне қандай жағдай жасалғанын бағамдай берегу болады. Сондай-ақ, мұндай мектептер өзге ұлт өкілдері жастарыныңқазақнегізболып отыр.Бұданбасқа тіліноқып-үйренуіне ел аумағында 13 тілдетүрлітүрлі радиохабарлар, 11 тілде газет-журналдар тарайтыны белгілі. Бұны үлкен жетістік деп айтуымызға қақымыз бар.

Қазақстанда 1 мамырда Қазақстан халқының бiрлiгi күнi аталып өтіледі.

Ел иесі, жер иесі саналатын қазақ халқы алмағайып замандарда шартараптан бас сауғалаған, тағдыр тәлкегімен босып келген басқа жұртты бауырына басты. Өзінің тоз-тазы шыққанына қарамастан, басқаның қайғысына да ортақтығын танытты. Кеңестік жүйе қыспағымен қазақ даласын паналаған бөтен жұрт осында мәңгілік тұрақтап қалды. Тәуелсіздік тұсында да қырық жамаудай болған ұлттық құрамдағы осы ерекшелікті негізге алғандар «жаңадан пайда болуы ықтимал үлкен қақтығыстар алаңы» ретінде қазақ даласын меңзеген еді. Алайда, қазақ халқының даналығы, кеңдігі мен сыйластығы этностық тегіне, әлеуметтік, діни және де шығу тегіне қарамай, жаңа мемлекеттің баржа азаматының ұйысуына себепші балды.

Қазіргі таңда өзге ұлт өкілдері Қазақстан халқы Ассамблеясының маңайына топтасып, өзінің салат-дәстүрі мен мәдениеттерін дамытуда. Қазақстан халқы Ассамблеясының құрамына республикалық, аймақтық деңгейдегі 820-дан аса этномәдени бірлестіктер шенген. Қазақстан халқы ассамблеясының эмблемасы

Бүгінде Ассамблеяның құрылғанына 20 жил толу мерекесін «2015 жилды Қазақстан халқы Ассамблеясының жилы деп жариялау туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жилғы 29 тамыздағы 407 Қаулысы бойынша бүкіл республика аумағында этап өтудеміз.

Ассамблеяның құрылғанына 20 жил толумерекесіне орай эмблема жасалынып, осының негізінде 2015 ж. 23 қаңтарда 994 қаулымен «Қазақстан халқы Ассамблеясына 20 жил» мерекелік медалі тағайындалды. Ол медаль мен Қазақстан халқының бірлігін қамтамасыз етуге елеулі үлес қосқан Қазақстан Республикасының азаматтары мен шетел адзаматтары марапатталлоды.

Қазақстандағыазұлттардыңөкілдерінің мұқтаждығынөтеуге,ұлтаралыққарым-қатынас аясында үйлесім орнатуға барынша жағдай жасалған. Барша ұлттардың азаматтық, саяси, экономикалық, әлеуметтік, мәдени құқықтарын қорғауға байланысты жүзеге асырылатын шаралар халықаралық стандарттарға сайт және осы оранда өзге мемлекеттерге үлгі бола алатынын сайта кеткен жөн. Өзара сыйластықпен төзімділікке, бейбітшілік пен қоғамдыққатынастарәлемкелісімгенегізделген сахнасында Қазақстанның игіықпал шынайыимиджін жасаудадептолықсайта қалыптастыруға аламыз.

НАЗАРҚОЙЫП, ТЫҢДАҒАНДАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ !