Қазақ елі – мәңгілік ел аты интелектуальді шоу Тарих пәнінің мұғалімі: Муханова Б. 5-9 сыныптар

Тарих әлемі Қазақ елі - мәңгілік ел Қазақ хандары және билері Ежелгі түркілер

Тарих сөзі қандай мағынаны білдіреді ? Тарих сөзін алғаш қолданған арабтар. Тарих сөзі - зерттеу, оқиғалар жайлы әңгіме денег мағынаны білдіреді. Тарих –адамзат қоғамының өткенін жан –жақты зерттейтін ғылым салаты. 10

Тарих атласы деп кімдерді атаймыз. Неліктен? Геродот жазба тарихтың негізін салушы б.э.б ж өмір сүрген грек тарихшысы жиһангезі Герадот ол алғаш Тарих аты еңбек, Батыс әліміне тарихтың атласы денег атпен белгілі. Ал Шығыста тарихтың атласы деп Сыма Цзяньді атайды. Ол б.э.б ж өмір сүрген 130 тараудан тұратын тарихи жазбаларды қаллодырды. 20

Нумизматика денегіміз не? Тиындар. құйма ақша мөрлер құжаттар арқылы тины соғу, ақша айналымы тарихын зерттейтін көмекші тарихи пән. 30

Жалпы Қазақстан тарихы қандай бөлімдерден тұрады? 4- бөлімнен тұрады. 1.Ежелгі Қазақстан тарихы. 2. Орта ғасырлардағы Қазақстан тарихы. VІ-XII аралығы. 3.Жаңа замандағы Қазақстан тарихы. XVIIІ-XIX ғ. аралығы 4.Қазіргі заманғы Қазақстан тарихы. ХХ ғасыр басынан бастап бүгінгі күнге дейін 40

Тарихи дерек көздері нашего бөлінеді? 5-ке бөлінеді 1. Ауызша деректерге – тарихи аңыздар, шежірелер, ертегі, жир- эпостар. 2. Жазбаша – патшалар мен әкімдердің заңдары, мемлекеттік құжаттар. 3.Архоелогиялық деректерге - ежелгі адамның қолымен жасалған затрат. 4.Этнографиялық - халықтың шығу тегін, ру –тайпасын зерттейді. 5.Антропологиялық - адам қаңқасын зерттеу арқылы адамның дене бітімін, сипатын анықтайтын тарихтың бір салаты. 50

Гералдика денегіміз не? Елтаңба тану ғылымы, елтаңбалаларды арнайы деректеме ретінде зерттейтін қосалқы тарих пәні 30

Қазақ атауы қандай мағынаны білдіреді? 10 Бостандық сүйгіш, ержүрек, еркін адамдар денегді білдіреді.

Алаш атауының мағынасы 20 Ежелгі қазақ тайпаларының алғашқы одағы қазақ атауының көне бала массы.

Қазақ халқының қалыптассуына негіз болған тайпаларды ата ? 30 Сақ, ғұн, ежелгі түркі тайпалары

Қазақстан Тәуелсіздігін қай жилы аллоды? жилы.

Елбасымыз астана таңдауда таңдауы неліктен Астанаға түсті? 50 Өткенге көз жүгіртсек, Ұлытау өте қасиетті жер. Ұлытау деп аталуының өзіндік тарихы бар. Шығыста – Берел қорғаны бар. Орталыққа келсең – қалмақтармен соғысқан Аңырақай шайқасы өткен жер бар. Батысқа барсаң – Алтын Орданың хандары тұрған Сарайшық, Оңтүстікке барсаң Түркістан. Астана Қазақстанның орталығында орналасқан жазық дала.

Сұрақ 30

Сақтар микенденег аумақты картадан көрсет? 10 Б.э.б. І мыңжилдықта Жетісу мен Түркістан Қара теңіз бой на Алтай тауларынан Хорезмге дейінгі аумақты қамтыды.

Томирис патшайым шамамен қай жилдар аралығында өмір сүрген? 20 Б.э.б

Ғұн мелекетінің негізін қалаушы 30 Мөде. б.э.б. ІІІ ғасырда Қытаймен кескілескен соғыс барысында ғұн тайпасын біріктіріп, ғұндардың билеушісі - Шаньюй денег атақ аллоды. Ол шексіз биікке - Аспан ұлы денег атаққа ие болады.

Түрік атауы қай дәуірде пайда балды және қандай мағынаны білдіреді? 40 Біздің заменымыздың І мыңжилдығында Түркі сөзі төркін, әскери ақсүйек денег сөзден шыққан.

Түрік қағанатының алып жатқан жер аумағын картадан көрсет және өмір сүрген уақыты 50 Түрік қағанаты Шығыста Алтайдан бастап, батиста Каспий теңізіне дейінгі аралықта қағанат Оңтүстік Шығыста – Қытаймен, Оңтүстік-батысында парсы елімен шектесіп жатыр.

Батыс Түрік қағанаты қашан қалыптассты және орталығы жилы Шу өзенінің бойындағы Суаб қаласы, жазғы ордасы Мыңбұлақта орналасқан / қазіргі Жамбыл облысының жерінде/.

Үш жүздің билерін этап беріңіз? Ұлы жүздің басшысы – Төле би Әлібекұлы / / Әз Тәукенің Жеті жарғысын жасауға қатысқан. 2. Орта жүздің басшысы – Қаз дауысты Қазыбек би Келдібекұлы / / 3. Кіші жүздің биі – Әйтеке би Бәйдібекұлы / /

Хан денег кім? Қандай қызмет атқарады? 20 Тайпа көсемінің, мемлекет билеушісінің лауазымы

Қазақ хандарының тарихы қай жилдар аралығын қамтиды?

Қазақ хандығының негізін қалаушы және қай жилы қай жердь құрылды? ж Керей мен Жәнібек Сырдария мен Амударияның ортассында Қозыбасы денег жердь құрылды.

XVIII ғ Қазақ хандығының шекарасын кеңейтіп үш жүзді біріктірген хан 50 Абылай 1711 ж дүниеге келген шин есімі Әбілмансүр 1771 жилы таққа отырып 1781 жилы қайтыс болады.

Қазақ хандарының заңдар жинағын этап беріңіз? 50 Қасым ханның Қасқа жолы Есім ханның Ескі жолы Әз Тәукенің Жеті жарғысы

Ж о р ғ а

5- сынып. 1. Тік жүретін адампитикантроп 2. Маймыл тәрізді адамсинантроп 3. Тас дәуірі наше кезеңге бөлінеді ?Үшке: палеолит, мезолит, неолит 4. Неолит қай кезең аралығын қамтиды. б.з.б.- з мың 5. Сақтар туралы жазған грек тарихшысы Герадот 6. Б.з.б. 530 ж шайқаста парсы билеушісі Кирді жеңген сақ патшасы кім? Томирис 7. Сақ-скиф жеріне басып кірген грек македон әскерінің қолбасшысы Е. Зұлқайнарын 8. Алтын киімді адам қай қорғаннан табылды? Есік қорғаны 9. Ұлы Жібек жолы қай ғасырда қалыптассты? б.з.б.- ІІ ғ соңында қалыптассты 10. Әл-Фараби қай қалада дүниеге келген? Отырар 11. Әл Фарабидің өмір сүрген жилдары? Отырар қаласы қай ғасырда саяси орталыққа айналлоды? VI -VIII 13. Қазақ хандығының негізін қалаған хандар? Керей мен Жәнібек 14. Бөкенбай батыр қай жилдары өмір сүрді? Қабанбай батырдың шин есімі Ерасыл

6- сынып 1. Бифас денегіміз не?Екі жағынан да өңделген қарапайым шапқыш тасс құрал 2. Алғашқы адамдар еңбек құралдарын найден жасады?тасстан 3. Неодерталь адамның табылған жеріГермания 4. Кейінгі палеолиттің мерзіміБ.з.б мың жил 5. Кейінгі палеолите қалыптассқан адам Саналы адам 6. Туысқан адамдар ұжымының атауы Рулық қауым 7. Садақ пен жабе қай кезеңде жасалынды?мезолите 8. Ұзындығы 1-2 см ұсақ жаңқа тасстардан жасалатын құралдар қалай аталлоды? микролит 9. Маллоды қолға үйрету қай кезеңде қалыптасса бастарды?мезолите 10. Мезолит заменының үлкен жаңалығымикролиттерде 11. Тас өңдеу әдістері жоғары дәрежеге жеткен кезеңнеолит 12. Неолит адамдарының микен- жайлары уақытша балды, себебі: аңшылар аңдардың, соңынан жилжып көшіп отырған 13. Неолит кейде қалай атаған қыш құмыралар замены 14. Адамдарды тассты кису, жену, жалтырата тегістеу бұрғылауды қай кезеңде ойлап тапты Неолитте 15. Ең бірінші қолданылған метал мыс

6-сынып. 1. Адамдардың метал дан жасалған құралдарды игре бастаған кезеңэнолит 2. Геотан тұрағының табылған жеріСолтүстік Қазақстан 3. Энолит сөзінің ұғымы Мыс –тасс ғасыры 4. Ежелгі адамдар өз білімін не арқылы хабар лады?Суретті хат, пиктография 5. Адамдардың шығу тегін жануарлармен байланыстыруытотемизм 6. Адамдардың наным –сенімі неге тәуелді балды.Кәсіптің түріне 7. Жер анаға табуны, аналық рудың белгісі ретінде не табылғанӘйелдің мүсіні 8. Мыс руда сына қалайы қосу арқылы өндірілген металқола 9. Қазақстан қола дәуірінің басталған мерзіміБ.з.б. 2 мыңыншы жил 10. Андрон мәдениетінің алғашқы ескерткіштері табылған жер Андронов силосы 11. Қола дәуіріндегі шаруашылықтың негізгі салаты Мал шаруашылығы 12. Қола дәуіріндегі ыдыс жасаудың ең бір өрістеген түріКөзе құмыралар жасау 13. Ғылымдар қазақтың киіз үйлерін кімдердің баспаналарына ұқсатады андрондықтардың баспаналарына 14. Жеке меншік қалыптассқан кезең қола дәуірі 15. Андрондықтар құдайлар қайда жүреді деп санаған аспанда

6-сынып. 1. Рудың ежелгі салт –дәстүрі мен әдет ғұрыптарының бұлжымай орындалуын қадағалағандар абыздар 2. Қазақстан аумағын микенденег тайпалардың темірді ашу және кеңінен пайдалана бастаған кезеңі Б.з.б. 8 ғасыр 3. Ертедегі темір өндірудің қарапайым тәсіліПеш көрік 4. Ежелгі Қазақстан тұрғындарының көшпелі мал шаруашылығымен айналысуға көшу себебі: Климатың өзгеруінен 5. Бат. Қазақстанның шөлді аудандарында өсірілетін түліктүйе 6. Көктемгі жайылым қалай аталлодыкөктеу 7. Киіз үйдің негізі кереге 8. Геродот Қазақстанның ежелгі тұрғындарын қалай атады?масса геттер 9. Сақ қоғамында ақ түсті киім кигендер:абыздар 10. Суару каналдарының іздері табылған қоныс Шірік- Рабат 11. Сақтардың діни нанымдары мен ғұрыптарының негізгі бағыты Ата –баба аруағына сыйыну 12. Шығыс Қазақстан аумағын микенденег тайпалараримаспылар 13. Шығыс Қазақстандағы алып патша қорғандар кездесетін аудан Зайсан ауданы 14. Берел кезеңінің уақыты б.з.б. 5-4 ғасыр 15. Аң стилінің пайда болған мерзімі б.з.б. 8 ғасыр

7-сынып. 1. Түрік қағанаты қашан құрылды?552 ж 2. Қай қағанның кезінде жужандар бас көтерместей болып жеңілді.Бумын 3. Түрік қағанаты қай жилы ыдырады?603 ж 4. Батыс Түрік қағанаты қашан қалптассты 603 ж 5. Бат. Түрік қағанатында ж қай қаған билік етті.Тон 6. Түрік қоғамында тат деп кімді айтқанқұлды 7. Түркеш қағаны қашан құрылды? 704 ж 8. Сұлу қаған ордены қай қалаға көшірді?Талас-Тараз 9. Тарихшы Әл –марвази хабары на қарағанда қарлұқтардың құрамы қанша тайпадан тұрған? 9 тайпа 10. Қарлық қағанаты қай жилы құрылды? 786 ж 11. Қарлық қағанатының орталығы қай қала балды?Суяб қаласы 12.Оғыз мемлекетінің орталығы қай қала балды?Янгикент /Жаңа Грузия/ 13. Оғыздарда жоғарғы билік иесі қалай аталлоды? VIII ғ14. Қимақтар қай ғасырда ислам дінін қабылдай бастаған? Жабғу 15. Соғдылар Жетісуға қай ғасырларда қоныс аударған VI-XVIII ғ

7-сынып. 1. Қимақ қағанатының билеушісі қалай аталған? Қаған 2. Қимақ елінің құрамында жеті тайпа болғандығын жазған ортағасырлық тарихшы. Гардизи 3. Қимақтар қай ғасырда Ислам дінін қабылдай бастаған?VIII ғ 4. Сайрам қаласы ертеде қалай аталған?Испиджаб 5. Түріктер асыл- тасстар мен маталарды қай елден әкелген? Орта және Таяу шығыстан 6. Маллоды қолға үйрету қай тарихи кезеңде басталлоды?Қола дәуірінде 7. Сардоба денег қандай құрылыс? құдық үстіне салынған ғимарат 8. Түріктердің әліпбиі негізінде жасалған алфавит 9. Түріктер отбасына шапағатын тигізеді деп кімге табынғанҰмай анаға 10. Қарақан мелекетінің құрылуында басты ролді қай тайпа атқарды? Қарлұқ т 11. Қарақан мемлекетінің негізін кім қаллоды?Сатұх Боғра - хан 12. Найман мемлекетінде Ұлыстардың ішкі істерін кім жүргізді?щерби 13. Қарақытай мемлекеті қашан құрылды? Қытайдағы Хуанхэ өзенінің аңғарындағы аймақтан 14. Ұлы Жібек жолы қайдан басталлоды? 15. Жібек сатуда Қытай мемлекетімен бәсекеге түскен қай ел? соғды 1212

8-сынып. 1. Жоңғар басқыншыларына қарсы күресу үшін қазақтың ұлы жүз өкілдерінің бас қосқан жилы және орны? 1710 ж Ордабасы тауында жилдары өмір сүрген қазақ мемлекетінің көрнекті қайраткері? Абылай хан 3. Бухгольцтің орта ертіс бой на жасаған әскери барауыл экспедициясы 1715 ж 4. Омбы және Жәмішев бекініс - қамалдарының салынуы жилы -Ақтабан шұбырынды, Алакөл сұламаның басталуы 6. Кіші жүз қазақтарының бір бөлігінің Ресейдің қол астына өтуі А.Й.Тевкеелев бастаған орыс елшілігінің кіші жүз ханы Әбілхайырдың ордасына қай жилы келді? Қазақтардың жайықтың оң жағалауына көшіп - қонып жүруіне қай жилы тиым салынды? жилы Орынбор қаласын жаңа орынға қай жилы көшірді? Нұралы хан кіші жүзде қашан билік құрды? Жоңғар мемлекетінің күйреген жилы Пугачев бастаған шаруалар көтерілісі қай жилы балды? Қазалы бекінісін салу қай жилы қолға алынды? Баж салығы денегіміз не? мемлекеттік органдар алып тұратын ақшалай салықтық, ерекше төлемдер Абылай сұлтанның қонтайшы Қалдан сереннің қолында болуы

8-сынып. 1. Кіші жүз қазақтарының Сырым Датұлы бастаған ұлт- азатық көтерілісі ж 2. Ұлы жүз қазақтары Ресейдің қол астына өтуі 1824 ж 3. Наурызбай батыр қай жилдары өмір сүрді? ж 4. Әкімшілік- аумақтық бөлікті, сондай- ақ осы бөлікті басқарушы лауазымдық қызмет иесі ? болыс 5. Керуен денегіміз не? Алыс жерге жүк тассуға немесе сауда жасауға арналған көлік тізбегі 6. Бөкей ордасының ханы өмір сүргенЖәңгір хан Бөкей ұлы 7. Бөкей хандығы қай жилы құрылды? 1812 ж 8. І Напалеон Бонапард қандай тұлға? Әскери қолбасшы 1812 жилы Ресейге әскери жорық жасаған Франция императоры жилдары қазақ тарихында қандай оқиға балды? 10. Белгілі бір ұйымның атқаруы тиіс қызмет туралы, оның құқықтары мен міндеттері туралы ережелер жиынтығы. Қазақ қоғамының әкімшілік заңдар жинағы қалай аталлоды? Жарғы 11. Депутат денег кім?Қалалық өзін-өзі басқару органының мүшесі 12. Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт- азатық көтеріліс Абылай ханның кеңесшісі?Бұхар жирау 14. Абылай хан қай жилдары өмір сүрген? Абылай хан қай жердь жерленген? Түркістанда Патша үкіметі Орта жүз бен Кіші жүздегі хандық билікті жойды. Осылайша қазақтар өзінің мемлекеттігінен айрылды.

9-сынып. 1. Қазақ жерінде 1789 жилы ашылған азиялық училише қандай тілдерді оқытты? Монғол, маньчжур, қытай, парсы 2. Қазақ балаларын оқыту үшін Жәңгір хан Бөкей ордасында қашан мектеп ашты? 1841 ж 3. Түркістан уәлаяты газеті шықты қай жилы, қай айда?1870 ж 28 наурызда 4. Ыбырай Алтынсарин әкесі қайтыс болғаннан кейін кімнің қолында тәрбиеленді? Балғажа бидің атласы 5. Абай Құнанбаевтың руы Орта жүздің тобықты руы 6. 1 дүние жүзілік соғыс қай жилы және наше мемлекет қатысты 1914 ж. 1 тамызда. 38 мемелекет 7. Үш жүз партиясы қай жилы құрылды 1917 күзде 8. Қазақ халқының сана –сезімін оятушы, отаршылдыққа қарсы дем беруші ұлттық демократияшыл зиялыларды кім басқарды ? Ә.Бөкейханов жилы көтерілістің себептеріЖерлерді тартып алуы 10. А.Байтұрсынов қай жилдары өмір сүрді ж 11. Ресейдегі ақпан ревалюциясы қай жилы, қай айда жеңіске жетті ? 1917 ж 27 ақпан ші жалпы қазақ съезі өткен қала және қай жилы? 1917 ж шілдеде Орынборда 13. В.И.Ленин қай жилдары өмір сүрді? ж 14. Түркістан автономиясы қай жилы құрылды 1917 ж 28 қарашада. Түркістанда 15. Қазақ хандығының негізін кім қаллоды? Керей мен Жәнібек

9-сынып жилы қыркүйекте Орталық комитеттің бірінші хатшылығына кім сайланды ? Н.С.Хрушев 2. КСРО ның конституцисы қай жилы құрылды? 1977 ж 7 қазан 3. Невада Семей қозғалысы қай жилы құрылды және жетекшісі? 1899 ж ақпанда. Олжас Сүлейменов 4. Н.Ә.Назарбаев Семей полигонын жабу туралы жарлыққа қай жилы қол қойды? 1991 ж 28 тамызда 5. И.Брежнев қай жилы қайтыс балды? 1982 ж 10 қарашада 6. М.Горбачев саясатының ұрандары жариялылық, жеделдету, қайта құру 7. Ауыл шаруашылығын ұжымдастыру бағытын қай съезде жариялады 15 съезде 8. Аса ірі бай шаруашылықтары мен жартылай феодалдарды кәмпескелеу және жер аудау туралы декрет қашан жарияланды? 1928 ж 27 тамызда 9. Қазақ АКСР і –де ұжымдастыру мерзімі қай жилы аяқталлоды ? 1932 ж көктемде 10. Қазақ хандығы қай жердь құрылды? Сырдария мен Әмудария ортассында, Қозыбасыда 11. Абылай ханның шин есімі Әбілмансұр 12. Алжир лагеріне кімдер жабылды? Отанға опасыздық жасағандардың әйелдерін Ақмола лагеріне жапты жилы 4 сәуірде кімді атуға үкім шығарды? Дулатов 14. Қазақстаннан қанша адам Кулак қа жабылып атылды? 27 мың 15. КСРО ның құрамында қанша мемлекет балды? 15

Қазақ елі мәңгілік ел Келешекте Қазақстанды көз алдарыңа қалай елестетесіңдер?

Назарларыңызға рахмет