Экономика тарихы

Экономика деген не? Экономика – б ұ л ү й шаруашылы ғ ын бас қ ару ө нері дегенді білдіретін к ө не грек с ө зі, ө те қ арапайым т ү рде айтатын болса қ, экономика дегеніміз - ө зімізді ң т ұ рмысымыз,я ғ ни экономика (гр. Оікономіа ү й шаруашылы ғ ын ж ү ргізу ө нері) материалды қ игіліктерді ө ндіру, айырбастау, б ө лу ж ә не т ұ тыну ү рдісі кезінде адамдар арасында пайда болатын ө ндірістік қ атынастар.

Шы ғ у тарихы Б ү гінгі адам, егер ол қ о ғ амды қ дамуды ң за ң дарын зерттеп т ү сінбесе, экономикалы қ теорияны ме ң гермесе, ол адам ө зін білім мен м ә дениетке қ ол жеткіздім деп айта алмайды. Қ андай ғ ылым болмасын, ол адамдарды ң таби ғ атпен, қ о ғ аммен, б ұ ларды ң ө зара ә сер етуімен байланысты м ә селелерді шешуге бейімделген ма қ сатты талаптарыны ң ( ә рекеттеріні ң ) н ә тижесінде пайда болады. Б ұ ны толы ғ ынан экономиканы зерттейтін ғ ылым кешеніне жат қ ызу ғ а болады. Адамдар к ө не заманнан бастап адамзат қ о ғ амыны ң дамуы немен байланысты, экономика қ андай за ң дармен дамиды деген с ұ ра қ тар ғ а жауап іздеген. Адамдар ө мірі құ былмалы, к ү рделі ж ә не қ айшылы ғ ы мол ө мір. Б ұ л ө мір экономиканы, саясатты, м ә дениетті ж ә не т.б. қ амтиды. Қ о ғ ам ө міріні ң ә р салаларын жекелеген ғ ылымдар зерттейді. Экономикалы қ ғ ылым осыларды ң біреуі болып табылады. Т ұңғ ыш экономикалы қ ой-пікірлер к ө не заманда пайда бол ғ ан.

Экономика алғаш пайда болған аймақтар ГрецияРимҚытай Индия

Экономиканы ал ғ аш зерттегендер Ертедегі Греция, Рим, Қ ытай, Индия ғ алым- философтары экономиканы ң жекелеген м ә селелерін: ба ғ анын негізінде не жатады, байлы қ қ алай к ө бейеді, т.б. шешуге талаптан ғ ан. Ксенофонт (б.д.д жж.), Платон (б.д.д жж.), Аристотель (б.д.д жж.) пайдалылы қ туралы экономикалы қ теорияны ң бастап қ ы принциптерін аны қ таумен айналыс қ ан.

К ө не Рим ойшылдары Сенека (465 б.д.д. жж.), Лукреций Кар (39~55 б.д.д. жж.) құ лиеленушілікті ң құ лдырап к ү йреуіні ң экономикалы қ себептерін зерттеген. Осыны ң басты себебі материалды қ ынтаны ң болмауы, дейді олар Сенеканы ң к ө з қ арастары христианствоны ң экономикалы қ концепцияларыны ң қ алыптасуына ы қ пал еткен. Осы концепциялар со ң ынан адамзат дамуыны ң тарихи процесінде шаруашылы қ ө мірге к ө з қ арасты м ү лде ө згертеді. "Егер кімде-кім е ң бек еткісі келмесе, ол тама қ жемесін" деп, христианды қ ойшылдар ж ә не уа ғ ызшылар жабайы шаруашылы қ е ң бекті қ ажетті ж ә не киелі іс деп жарияла ғ ан. Христианды қ ілім ә ділетті ба ғ а белгілеу принципін д ә лелдейді, е ң бек шы ғ ындарымен есептесе отырып, м ү ліктер индивидуалды қ емес, ә леуметтік ба ғ алан ғ аны ж ө н дейді.

Саяси экономия Біра қ ерте д ү ниеде, орта ғ асырларда экономикалы қ ой- пікірлер ғ ылым болып қ алыптаспа ғ ан болатын. Сол замандарды ң ойшылдары экономикалы қ құ былыстарды жалпы қ о ғ ам ө міріні ң процестерінен б ө ліп алып жеке талда ғ ан жо қ, экономика туралы ілімді ж ү йеге келтіріп қ алыптастыра алма ғ ан. Экономикалы қ теория қ олданбалы ғ ылым болып шаруашылы қ ж ү ргізуде құ лиемдену құ рылыста пайда болды. Экономикалы қ теория ғ ылым болып тек ХVІ- ХVІІ ғ асырларда ғ ана қ алыптасады. Ал ғ аш б ұ л теория "саяси экономия" деген ат қ а ие болды (грекше: "политейя" қ о ғ ам, "ойкос" ү й, шаруашылы қ, "номос" за ң ). Сонымен. саяси экономия қ о ғ амды қ шаруашылы қ ты ң за ң дары туралы ғ ылым болып табылады. ХVII ғ. басында саяси экономия дербес ғ ылым ғ а айналды

Экономиканы ң б ө лінуі Экономика МакроэкономикаМикроэкономика

Макроэкономика (грекше μακρός ұ зын, ү лкен, ο κος ү й ж ә не Нόμος за ң ) Макроэкономика экономикалы қ циклдік кезе ң дер мен экономикалы қ ө рлеу, ж ұ мыспен қ амтылу, инфляция м ә селелерін, жалпы экономика ау қ ымында ғ ы бас қ а да м ә селелерді, сондай-а қ ұ лтты қ экономикаларды ң қ арым- қ атынасын зерттейді. Экономистер, ә детте, экономикада ғ ы ү дерістерді ң б ә рін жиынты қ ө ндірісті, ба ғ аны ң жалпы де ң гейін, экономикалы қ саясатты ң ма қ саттары мен міндеттерін, сырт қ ы сауданы, ж ұ мыссызды қ ты, мемлекеттік секторды ң ж ұ мыс істеуін, т.б. зерделеуді макроэкономикалы қ теория деп атайды

Микроэкономика (грек. мікро – ша ғ ын ж ә не оікономіке – ү й шаруашылы ғ ын ж ү ргізу ө нері)[1] – 1) к ә сіпкерлерді ң, к ә сіпорындарды ң, т ұ тынушыларды ң мінез - құ л қ ын ба ғ алау мен зерттеуге негізделетін экономикалы қ талдау ә дісі.Классикалы қ мектепті ң экономистері іргелі зерттеулер ар қ ылы экономика ғ ылымыны ң тарма ғ ы ретінде микроэкономикалы қ талдау ж ү ргізді. Кейін микроэкономикалы қ талдаумен қ атар Микроэкономика саласында ғ ы зерттеулер бірт ұ тас экономика ғ ылымын құ рады; 2) экономика ғ ылымыны ң ша ғ ын ау қ ымды ү дерістеріне, байланысты б ө лімі.