СӨЖ ТАҚЫРЫБЫ:Тыныс жетіспеушілігі Алматы 2017 ж С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА Факультет: Жалпы медицина Топ: 48-2 Орындаған: Сейтжан Жания Омар Айгерім

Жоспары: 1.Кіріспе 2.Негізгі бөлім А) Тыныс жеткіліксіздігі Б) ТЖ түрлері Г) Созылмалы тыныс жеткіліксіздігі Д) Ауырлық дәрежелері Е) Диагностикасы Ж) Емдеу принциптері 3. Пайдаланылған әдебиеттердің тізімі

«Сырт қ ы тыныс жеткіліксіздігі O Тыныс жетіспеушілігі– деп белгілі бір жүктемелерден кейін немесе тыныштық жағдайдың өзінде артериалық қанның қалыпты газдық құрамын сақтап тұра алмайтын өкпе мен тыныс алу жолдарының жағдайын айтады».

1. Аурудың ағымының сипатына байланысты: O Жедел тыныс жеткіліксіздігі O Созылмалы тыныс жетіспеушілігі O Бронх-өкпелік (обструктивті, рестриктивті, диффузды); O Жүке-бұлшықеттік; O Центрогенді; O Торако-диагфрагмалды; 2. Этиопатогенетикалық факторларға байланысты: 3. Клиникалық-функциялық көрсеткіштеріне байланысты: O Обструкциялық; O Рестрикциялық O Диффузды; O Аралас 4. Ауырлық дәрежесіне байланысты: O I-артық жүктеме кезінде ентігудің пайда болуы; O II-әдеттегі жүктеме кезінде ентігудің пайда болуы; O III-тыныштық жағдайда ентігудің пайда болуы;

Жедел тыныс жетіспеушілігі Тез дамитын (бірнеше сағат немесе бірнеше күн) науқастың ауры жағдайы, артерия канында оттегі мен көмірқышқыл газының қалыпты парциалды қысымын ұстап тұру үшін қажет организмнің тұтынушылығы мен сыртқы тыныс жүйесінің сәйкессіздігі, Немесе ол қанайналу мен тыныс жүйесінің күшті жұмысының арқасында ары организмнің функционалды жетіспеушілігінен демиды. Код по МКБ - 10 Нозологические формы J96 Дыхательная недостаточность, не классифицированная в других рубриках J96.0 Острая респираторная недостаточность Классификация по МКБ 10

Классификациясы Біріншілік : Сыртқы тыныс жүйесінің бұзылысы нәтижесінде оттегінің альвеолаға жеткізілуінің бұзылысы Екіншілік: Оттегінің альвеоладан тіндерге өтуі бұзылады. Ол қанайналу немесе тыныс жүйесінде дамыған әртүрлі патологиялық процесстерге байланысты, қанайналу декомпенсациясы демиды. Аралас: Артериалды гипоксемия мен гиперкапния екеуі қатар жүреді.

Патогенетикалық классификациясы Гипоксемиялық,вентиляциялық,аралас. Гипоксемиялық (паренхималық,өкпелік, ТЖ 1 типі)- регионалы вентиляциялы-перфузиондық баланстың немесе өкпеішілік қанның қанығуы (шунтирование) бұзылуынан дамитын артериалдық гипоксемия мен көрінеді. Даму механизмы: Демалатын ауадағы оттегінің парциалды қысымының төмендеуі Өкпенің жалпы гиповентиляциясы Алтьвеолярлы мембрана арқылы газдардың диффузиясының бұзылуы Вентиляция мен перфузияның арақатынасының бұзылуы Шунт (венозды қанның тікелей артериалды қан жүйесіне түсуі) Аралас венозды қанда оттегінің парциалды қысымының төмендеп кетуі.

Вентиляциялық(гиперкапниялық,насосты, ТЖ 2 типі) – өкпе вентиляциясының біріншілік бұзылысынан (альвеола гиповентиляциясы), СО2 нің организм не шығуының бұзылысынан, ҚСБ бұзылып,гиперкапния (PaCO 2 45 мм рт.ст.) мен Оксигенотерапиямен жақсы емделетінгипоксемия демиды. Гиперкапния дәрежесі альвеола вентиляциясының төмендеуіне тіра пропорционален. Патофизиология: Өкпенің минуттық вентиляциясының төмендеуі Физиологиялық өлі аймақтың көбеюі СО2 гиперпродукциясы ЖТЖ бұл түрінде альвеола гиповентиляциясы демиды: Рестириктивті Обструктивті Нерв регуляциясының бұзылысы

Аралас ЖТЖ Өкпеде газдарды бөлу функциясының бұзылысы (вентиляциялы перфузионды қатынас, вентиляция бұзылысы). Компенсаторлы түрде – ЖТЖ белгілері п.б. Субъективті ауа жетіспеу сезімі,демалу қиындауы,демнің жиілігі,тереңдігі,ырғақтылығы өзгереді. Қосымша б.е қатысады.

ЖТЖ аурылық дәрежелері Вентиляциялық ЖТЖ Норма: p a СO 2 = мм рт.ст. I степень (орташа) - p a СO 2 < 50 мм рт.ст. II степень (айқын) - p a СO 2 = мм рт.ст. III степень (ауры) - p a СO 2 >70 мм рт.ст. Гиперкапническая кома – мм рт.ст. Паренхиматозды Норма: p a O 2 = мм рт.ст. (S p O 2 95 мм рт.ст.) I степень (орташа) - p a O 2 = мм рт.ст. (S p O 2 =90-94%) II степень (айқын) - p a O 2 = 40–59 мм рт.ст. (S p O 2 =76-89%) III степень (ауры) - p a O 2 <40 мм рт.ст. (S p O 2 75%) Гипоксемическая кома – мм рт.ст.

Этиологиясы Жедел гипоксемиялық Өкпенің кардиогенді ісінуі Альвеокапиллярлы мембрананың өткізгіштігінің жоғарылауымен жүретін өкпе ісінуі Диффузды альвеолярлы геморрагия Өкпе интерстицийінің зақымдануы Өкпе қ.т зақымдануы Өкпенің фокальды зақымдынуы Плевра зақымдануы Категория доказательств А, 1++ P a O 2 45 мм рт. ст.S р O 2 < 90% Являются абсолютно достоверными признаками ОДН Требуется также исследование газового состава артериальной крови – парциального напряжения кислорода (p a O 2 ) и углекислого газа (p a СO 2 ), проведение пульсоксиметрии.

Клиникалық көрінісі- Естің бұзылысы (спутанность, заторможенность вплоть до комы или возбуждение ; см. шкалу ГЛАЗГО;) Ентігу немесе тұншығу((увеличение частоты дыхания: ЧД более 24 в 1 мин. является признаком ОДН; ЧД 27±5 в 1 мин. указывает на тяжелую ДН; при крайне тяжелой ОДН ЧД превышает 35 в 1 минуту; ЧД 12 и менее является предвестником остановки дыхания.) Тері мен шырышты қабаттардың цианозы Тершеңдік Тахикардия мен жүректік аритмия АГ Өте ауры жағдайларда артериалды гипотензия

Жедел гипоксемиялық ТЖ Тіндердегі О 2 жедел дефицитынан жасушалық метаболизм бұзылысы ағзалардағы (ми,жүрек) қалпына келмейтін өзгерістер Тыныс органдары: : диспноэ, такипноэ, гиперпноэ - тыныстың тереңдеуі Қанайналу органдары: таки- или брадипноэ, аритмиялар, артериалды гипер- или гипотензия, цианоз шырышты қабат, өкпелік гипертензия, оңжүретік жүрек жетіспеушілігі.

Жедел вентиляциялық ТЖ Гиперкапния ми қанайналымының жоғарылауына алып келеді, СО 2 қандағы жоғары деңгейі миға наркотикалық әсер етеді., естің бұзылуына алып келеді. Спецификалық клиникалық көріністер аса жоқ, ацидоздың деңгеіне байланысты. Со стороны ЦНС обусловлены ее поражением: головная боль, беспокойство, тремор конечностей, судороги, отек диска зрительного нерва, спутанная речь, нарушение сознания (оглушение, сопор, кома); Другие признаки: покраснение кожных покровов (багрово-синюшнее лицо), экзофтальм с гиперемией сосудов конъюнктивы; повышенная потливость, артериальная гипертензия и такикардия, одутловатость лица.

По уровню декомпенсации систем дыхания и кровообращения, сознания, содержанию кислорода и углекислоты в крови различают III стадии ОДН. I стадия ОДН. Пациент находится в сознании, жалуется на чувство нехватки воздуха, беспокоен, астеничен. Кожные покровы бледные, влажные, небольшой акроцианоз видимых слизистых. ЧД до 30 в 1 мин, ЧСС до 110 в 1 мин, АД в норме или несколько повышено, p a O 2 снижается до 70 мм рт.ст., p a СO 2 снижено из-за компенсаторной одышки. II стадия ОДН. Больной жалуется на выраженное удушье, возможно развитие психомоторного возбуждения, нарушение сознания, бреда, галлюцинаций. Кожные покровы влажные, цианотичные, нередко в сочетании с гиперемией. ЧД в 1 мин, ЧСС в 1 мин нередко аритмия, регистрируется гипертензия, p a O 2 снижается до 60 мм рт.ст., p a СO 2 повышается до 50 мм рт.ст. III стадия ОДН. Сознание помрачено или отсутствует, возможно развитие судорожного синдрома из-за гипоксии мозга, наблюдается пятнистый цианоз, гипоксическое расширение зрачка с отсутствием реакции на свет. При прогрессировании процесса такипное (ЧД > 40 в 1 мин) переходит в брадипноэ (ЧД < 8 в 1 мин). Наблюдается гипотензия, такиаритмии, p a O 2 уменьшается до 50 мм рт.ст. и ниже, p a СO 2 повышается до 90 мм рт.ст. и выше.

Тыныс жетіспеушілігінің формалары Вентиляциялық - компенсаторық механизм дер қосылуынан ағзада оттегі жеткіліксіздігі дамы май жүретін вентиляция өзгерісі. Альвеолярлы-респираторлық, қаннық газдық құрамы бұзылысымен сипатталатын (вентиляция бұзылысымен бірге) және қан айналымында қанықпаған өнімдер финалуымен жүретін гипоксемия мен жалғасуы: а) жартылай (гиперкапниясыз гипоксемия); б) толық (гиперкапния мен жүретін гипоксемия).

Бронх-өкпелік тыныс жетіспеушілігі : обструктивті, рестриктивті және аралас болуы мүмкін. обструктивті тыныс жеткіліксіздігі демиды бөгде зат тұрып қалғанда шырышты қабат ісінуінде бронхоспазмда ісікпен басылуында бронхиальды бездер секрет пен бітелгенде Рестриктивті форматы жедел және созылмалы пневмония эмфизема, пневмосклероз, өкпенің немесе оның бөлшегінің резекциясы және т.б. бұзылыстарда тыныс бетінің кемуімен жүреді.

Клиникалық көрінісі төрт топ белгілерден құраллоды: 1) Тыныс жеткіліксіздігіне әкелген негізгі аурудың көріністері 2) тыныс қызметінің күшеюімен жүретін ентікпе 3) Организмде оттегінің жетіспеу белгілері 4) Организмде көмірқышқыл газының жетіспеу немесе көбею көріністері.

I дәрежесі - қанның газдық құрамы бұзылмайды. Науқас күнделікті тіршілігіне қажетті үйренішті дене қызметімен шұғылдана аллоды. Бұдан ауры қызметпен айналысқанда қиналлоды. Бұл замандағы кәсіптердің көбімен айналасуға шаманы келеді, қызметке жарамдылығы сақталған. Тыныш жағдайда тыныс функциясының көрсеткіштері қалыпты. II дәрежесі – Организмде оттегінің жетіспеу белгілері пайда болады. Ентігуге байланысты жұмысты қиналып атқарады, қызметке жарамдылық жойылады. III дәрежесі - Организмде оттегінің жетіспеу белгілерімен бірге көмірқышқыл газының финалу көріністері пайда болады. Ауыр ентігуден қимыл шектеледі, науқас өзін күтуге шаманы келмейді.

1) Орталық нерв жүйесі функциясының бұзылыстары: ұйқының нашарлауы, эмоциялық белсенділіктің жоғарлауы, психикалық бұзылыстар. 2) Жүрек – таймыр жүйесі функциясының бұзылыстары: такикардия, жүрек шығару көлемінің ұлғаюы, шеттік таймырлардың кеңеюі, өкае гипертензиясы

1) Тыныс жүйесінің бұзылыстары: ентікпе, вентиляцияның күшеюі, негізгі алмасудың жоғарлауы, осыдан науқастардың біразы арықтайды 2) Қанның өзгерістері: полицитемия, гематокриттің және қан тұтқырлығының жоғарлауы, плазма көлемінің ұлғаюы, гипетромбоцитоз, ЭТЖ төмендеуі 3) Паренхималық ағзалардың дистрофиясы: баурыдың бүйректің және т.б фиброзы және амилоидозы

O Гипоксия әсерінің күшеюі O Веналардың кеңеюі (веналық вазодилатация): ұстап қарағанда қол – аяқтар ылғал, тері жамылғылар қызғылт цианозды, ми сауытішілік қысымның биіктеуінен бастың аурыу, псевдотумор синдромы. O Бұлшықет қозғыштығы: миоклония, бұлшықеттің тартылуы, тремор, тырысулар O Асқазан сөлі қышқылдығының жоғарлауы: асқазанда жаралар мен эрозиялар

O Жалпы қан анализі ; O Спирометрия; O Қандағы газдың концентрациясын анықтау; O Рентгенологиялық зерттеу;

O Негізгі ауруды емдеу O Инфекциямен күресу O Өкпе желденуін жақсарту (бронхолитиктер теофиллин, сальбутамол, фенотерол, кортикостероидтар, муколитиктер, дене қалпымен дренаж, бронхоскопиялық санация) O Оксигенотерпаия; O Инвазивті жасанды вентиляция; O Тыныс гимнастикасы; O Хирургиялық ем (өкпенің немесе өкпе – жүрек комплексінің трансплантациясы)

O С. Л. Қасенова., Ішкі аурулар., Алматы 2009 ж; O Б. Қалимурзина., Ішкі аурулар І том., Асем-Систем 2005; O Мартынов А.И., Мухин Н.А. «Внутренние болезни» (2004 г). O 2. Гребенев А.Л. «Пропедевтика внутренних болезней» (2001 г). O 3. Елисеев Ю.Ю. «Внутренние болезни» O Вотчал Б.Е.: Патофизиология дыхания и дыхательная недостаточность, Медицина, 1973 г.