Абай Құ кукунанбаев

Абай Құ кукунанбаев АқынАқын АғартушыАғартушы Жазба қазақ әдебиетініңЖазба қазақ әдебиетінің Қазақ әдеби тілінің негізін қалаушыҚазақ әдеби тілінің негізін қалаушы Философ Философ Композитор Композитор Аудармашы Аудармашы Саяси қайраткер Саяси қайраткер

Өмір жолы Абай 1845 жилы бұрынғы Семей облысының, Семей уезі, Шыңғыс болысында туған. Азан шақырып қойған аты - Ибраһим, әжесі әркелетіп «Абай» деп этап кеткен. Абай көпті көрген әжесі Зеренің тәрбиесінде балды. Шешесі Ұлжан да ақылды ананың бірі болған. Әкесі Құнанбай Өскенбайұлы орта жасқа келгенде атқа мініп, ел билет жұмысына араласқан замены, Ресей патшалығының Қазақстанның батысы мен орталық аймағын отарлап, ел билет жүйесін өз тәртібіне көндіре бастаған кез. Құнанбай 4 әйел алған адам. Құнанбай өз заменында ел басқарған адам балды. Ол ел билет ісіне балаларының ішінде Абайды баулып, араластырды.

Шығармалары Ақынның шығармашылықпен еркін араласуы 1860 жылдар балды. Ол кезде Абай өлеңдерін басқа аттармен жариялаған, тек 1886 жилы «Жаз» денег өлеңінен бастап өз алтын қоя бастарды. Ақынның «Жаз», «Күз», «Қыс», «Жазғұтыр», сонымен қатар «Жасымда ғылым бар деп ескермедім», «Ғылым таппай мақтанба», «Интернатта оқып жүр», «Сегіз аяқ» өлеңдерінің сол кездегі әлеуметтік жағдайларды түсіну үшін маңызы зорь. Абайдың ән шығармашылығы қазақтың халық музыкасында ерекше орын аллоды. «Сегіз аяқ», «Айттым сәлем, Қаламқас», «Желсіз түнде жарық ай» т. б. әндері әлі күнге халық жүрегінен жилы орын алған. «Ескендір», «Масғұт», «Әзім әңгімесі» - Абайдың шығармашылық мұрасындағы поэмалары да зерттеушілердің назарында. Оның қара сөздерінің бірнешеуі ең алғаш 1918 ж. Семейде шыққан "Абай" журналында жарық көрді. Кейіннен, Абайдың қара сөздері орыс, қытай, француз, т.б. көптеген әлем тілдеріне аударылды.