Жаратылыстану тарихындағы глобаллоды ғылыми революциялар

Ғылым дамуының тарихында, оның іргетасының барлық компоненттері өзгерген кезеңдерді бөліп қарастыруға болады. Ғылыми әлемдік бейненің өзгеруі, зерттеудің нормативтік құрылымдарында, сендай-ақ ғылымның философиялық негіздерінде түбегейлі өзгерістермен қатар жүрді. Ғылыми рационаллодылық түрінің түбегейлі өзгеруіне әкелген бұл кезеңдерді жаһандық революция деп санауға болады. Жаратылыстану тарихында ғылыми революцияның төрт түрі танылған.

БІРІНШІ ҒЫЛЫМИ РЕВОЛЮЦИЯ Алғашқы ғаламдық ғылыми революция ғасырдың ғасырлардағы ортағасырлық идея дан классикалық жаратылыстану ғылымының панда болуын этап өтетін ғасырларда әлемнің механикалық бейнесін көшіру баллоды. Оның панда болуы бір жағынан классикалық ғылымның көзқарастары білдірілген, ал екінші жағынан олардың сипаттамасы осы дәуірдің ғылыми білімі жүйесіндегі босым механиканы искре отырып жүзеге асырылған арнайы идеал армен зерттеу нормаларын қалыптастырумен тығыз байланысты баллоды.

ЕКІНШІ ҒЫЛЫМИ РЕВОЛЮЦИЯ XVIII ғасырдың аяғында - XIX ғасырдың бірінші жартысында жаратылыстану негіздерінің интеграллодық және салыстырмалы тұрақты жүйесінде түбегейлі өзгерістер орын аллоды. Оларды жаратылыстанудың жаңа жағдайына - тәртіпті ұйымдастырылған ғылымға көшуді анықтайтын екінші ғаламдық ғылыми революция ретінде қарастыруға болады. Бұл уақытта әлемнің механикалық бейнесі жалпы ғылыми мәртебесін жоғалтады.

ҮШІНШІ ҒЫЛЫМИ РЕВОЛЮЦИЯ Жаратылыстану ғылымдағы бірінші және екінші жаһандық революциялар классикалық ғылымның қалыптасуы мен дамуы және оның ойлау стилі болып табылады. Үшінші жаһандық ғылыми революция бұл стильдің трансформациясы мен жаңа, классикалық емс жаратылыстану ғылымының панда болуымен байланысты баллоды. Ол ХІХ ғасырдың аяғынан ХХ ғасырдың ортезы на дейінгі кезеңді қамтиды.

Бұл дәуірде, революциялық физика білімнің түрлі салалардағы өзгерістері (атом бөлінбейтіндігінің ашылуы, релятивтік және кванттық теориясының қалыптасуы), космология (стационарлық емс Әлемнің тұжырымдамасы), химия (кванттық химия), биология (генетика панда) және тізбекті реакция түрі бар. Олардың қатарында әлемнің қазіргі ғылыми көрінісін дамытуда маңызды рөл атқарған кибернетика және жүйелер теориясы бар.

ХХ ғасырдың соңғы жартысында ғылымда жаңа түбегейлі өзгерістер панда баллоды, оны төртінші жаһандық ғылыми революция ретінде сипаттауға болады, оның барысында классикалық емс жаңа ғылым панда болады. Ғылыми білімнің іс жүзінде барлық әлеуметтік салаларында қарқынды қолданылуы, ғылым қызметінің сипаттамасының өзгеруі, білім алу және сақтау құралдарының революциясы ғылым қызметінің сипатын өзгертеді. ТӨРТІНШІ ҒЫЛЫМИ РЕВОЛЮЦИЯ