Қарағанд Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі Қарағанды мемлекеттік техникаық университеті МІжГ кафедрасы Жергілікті жерді карта сиз бағдарлау. Теодолиттердің жіктелуі. Геометриялық нивелирлеу әдістері. Орындаған: НД 15-2 тобының студенті Торбаева С.К Тексерген: Қуанышбекова А.А

Жергілікті жерді карта сиз бағдарлау.

Бағдарлау Жергілікті жердь көкжиектік тұстарына және жергілікті жердьгі затратға, жер құрамдас бөліктеріне қатысты орнын анықтай отырып жүретін жолының бағытын таба білуді бағдарлау дейміз.

Жергілікті жердь бағдарлану – яғни бұл көкжиек тұстарына қарай бағыт табу Бағдар деп жақсы айқындалатын жергілікті затрат мен бедер элементтері қатынасында өз тұрған орнын анықтап, қозғалыс бағыты және нысаналар орындарының көрсетілуін айтамыз.

Теодолиттердің жіктелуі

Теодолит туралы жалпы түсінік Теодолит жер өлшеу жұмыстарында, жерді тексеріп шолуда және ірі масштабы съемка жасауда көп пайдаланылатын бұрыш елшейтін геодезиялық аспап. Оның ең маңызды бөліктеріне : қарау түтігі, градусталған екі вертикальды ( тік ) және горизонтальды ( жазық ) шеңбері жатады. Сондықтан теодолит пен горизонтальды, вертикальды бұрыштарды бірдей анықтауға болады. Бұл аспап арқылы шырақтың не жердьгі нәрсенің горизонталь координата лары, яғни азимут пен биіктігі анықталады. Аспап онша алкен емс, экспедицияға алып жүруге ыңғайлы

Теодолиттердің түрлері Дәлдігіне қарай : 1. Техникалық Т 15 К, 2730, 2 Т 30 М теодолиттік және тахеометриялық жүрістер мен түсірістерде, сендай - ақ жер бетіндегі және жерасты қазбаларындағы маркшейдерлік жұмыстарды атқару кезінде бұрыштарды өлшеуге арналған. 2. Дәл теодолит тер 2 Т 2-3 және 4 класстық триангуляция мен полигонометриядағы бұрыштарды өлшеуге арналған, ал 2 Т 5 К - триангуляциялық жүйелер мен 1 және 2 разрядтық полигонометриялык, сонымен катар жер беті маркшейдерлік жұмыстарда бұрыштарды өлшеуге арналған. 3. Жоғары дәлдікті электронды теодолит тер және тахеометрлер Та 2 М мен полигонометриядағы бүрыштарды өлшеуге арналған.

Теодолиттің шартты белгілері қарай : Т 15 МКП Бірінші сан – модификация номері Т - теодолит 15 - секундтық орташа квадраттық қателігі М - маркшейдерлік жұмыстарға арналған К – компенсаторы бар П – түзу кескінді дүрбі Есеп алу тетіктерінің түріне байланысты : а ) бағалау ммкроскобы ; ә - ) шкапалы микроскоп ; б ) оптикалық микрометрлер Көлденең дөңгелектің тік осьтері конструкция сына байланысты : Қайталанатын теодолит терде лимб пен алидада жеке айналады, әрқайсысының қысып қоятын және жетекші бұрандалары болады. Оларға ТЗО, 2 Т 30 теодолит тері жатады. Қайталанбайтындарға 2 Т 30 М, 2 Т 5, 2 Т 2, т. б. жатады, оларда лимб арнайы құрылғы арқылы керекті жағына бұрылады.

Геометриялық нивелирлеу әдістері

Геометриялық нивелирлеу жер бетіндегі нүктелердің биіктік айырмашылығын ( өзара биіктікті ) горизонтальдық көздеу арқылы анықтайтын тәсіл

Нивелирді орналастыруға байланысты геометриялық нивелирлеу екі әдіспен жасалынады : ортаға қою және алға нивелирлеу. Маршруттық нивелирлеуде ортаға қою әдісін қолдану тиімді. Бұл әдісте нивелир екі нүктенің ортасына қойылады, ал нүктелерде вертикаль қалыпта рейкалар орналастырылады. Алға нивелирлеу әдісі бөлу жұмыстарында, жерге жаба белгілер мен еңістіктерді шығарғанда, жерді вертикальдік пландауда ірі масштабы топографиялық жоспар план алу үшін қолданылады.

Назарларыңызға рахмет !