«Ақпараты сығу. Ақпараты қорғау. Вирусқа қрасы программалар» Сабақтың тақырыбы:

1.Ақпарты сығу туралы басты мағұлыматтар беру және ақпараты сығатын бағдарламалармен танныстыру. 2.Оқушыларды архиваторлар түрімен танныстыру; файлдарды мұрағаттау және мұрағатқа орналастыруды үйрэту. 3.Ақпараты қорғау туралы түсінік беру және оралды қалай қорағау керектігін түсіндіру 4.Вирустарға денег түсініктерін қалыптастыру және оралды емдейтін бағдарламалармен танныстыру Сабақтың мақсаты:

Код денег не? Кодтау денег не? ASCCI коды наше бөліктен тұрады? «Astana» денег сөзді екілік кодта жазыңдар. Декодтау денег не? Өткенді қайталау

Қаты дискіде немесе ауыстырлатын тасымалдаушыда бос орен аз болғанда немесе файлды электронды поштамен жөнелту кезінде оренды үнемдеу қажеттілігі туындайды. Мұндай жағдайда ақпараты бүлдірмей сығуға мүмкіндік беретін арнайы программалар қолданнылады. Ақпараты сығу – файлда жадтың сақтау көлемі кішірейтетін ақпараты түрлендіру процесі. Файлда ақпараты сығу процесі деректерді мұрағаттау терминімен аталлоды. Мұрағатталған файл – арнайы әдіспен ұйымдастырылған файл, оның ішінде бір немесе бірнаше файл немесе сығылған қапшық болуы мүмкін. Жа ң а саба қ

Мұрағаттан алу – бұл файлдарды мұрағатқа орналастырғанға дейін қандай түрде бокса, архивтен тура сендай түрде қалпына келтіру процесі. Файлдарды қаттау мен шешуді жүзеге асыратын программалар мұрағаттаушылар (ахиваторлар) деп аталлоды. Көлемі бойынша үлкен мұрағатталған файл бірнаше дискілерде (томдарда) орналасуы мүмкін. Мұндай мұрағаттар көптомды деп аталлоды. Том- бұл көптомды мұрағатың құраушы бөлігі. Мұрағаты бірнаше бөліктерден құрастыра отырып, оның бөліктерін бірнаше дискетке жазуға болады.

Архиваторлар – дискідегі оренды үнемдеу үшін файлдың көлемін кішірейтіп сақтауға мүмкіндік беретін программалар чтобы. Архив жасауға мүмкіндік беретін программалардың жалпы қызметті – файлда қайталаннып тұратын фрагменттердің орнына ақпараты жазып, кейіннен оралды өз реттіліктерін сақтай отырып алғашқы қолынға келтіретін мүмкіндікті пайдалану. Архиваторлар файл көлемін %-ға дейін кішірейтуге мүмкіндік береді. Архивтеу программалары тегін немесе делдалдық әдіспен таратылады. Олардың ішінде кең таралған архиваторлар чтобина ART, RAR, PKZIP, PKUNZIP тәрізді программалар жатады. Архивтік файл – қысылған күйде бір файлға еңгіділген, қажет болғанда бастапқы күйінде шығарып алуға болатын бір немесе бірнаше файлдың жиынтығы. Оның мазмұны және әр файлдың сақтаулы циклдің бақылау коды болады.

А қ парты қ ор ғ ау басып, Сохранить как командасын оренда. Шыққан терезеден төменгі сол жақтағы Сервис бөлімінен Общие параметры командасын оренда. Төмендегі екі жағдайдың біреуін таңдауыңызға болады: егерьь құжат иесі құжаты ашуға шектеу қойғысы колес, хххонда Пароль для открытия таңдау қажет. егерьь құжат иесі құжаты өзгерткеннен кейін, өзгерісті сақтауға шектеу қойғысы колес, хххонда Пароль для изменения бөлімін таңдау қажет. Пароль орнату Құжаты қарау үшін немесе оның ішіндегі ақпараттарды өзгерту рецензенттік рұқсатқа шектеу қоюға болады. Яғни, барлық құжаты пароль мен қорғауға болады. «Office» батырмасын Кезкелген құжатқа не архивтелген (сығылған) құжатқа құпия сөз (пароль) егізсек, хххонда ол қорғалған құжат болып сана лады.

Компьютерлік вирус арнайы жазыл ғ ан ша ғ ын к ө лемді (кішігірім) программа. Ол ө здігінен бас қ а программалар со ң ына немесе алтына қ осымша жазылады да, оралды "б ү лдіруге" кіріседі, сендай-а қ компьютерде та ғ ы бас қ а келле ң сіз ә рэкеттерді істеуі м ү мкін. Ішінен осындай вирус табыл ғ ан программа "ауру ж ұққ ан" немесе "б ү лінген" болады. Алдымен соны анны қ тау керек. Ө зіні ң жабы с қ аннын жасыру ма қ сатында вирусты ң бас қ а программаларды б ү лдіруі ж ә не орал ғ а зиян эту ә рэкеттері к ө бінесе сырт к ө зге біліне бермейді. Вирус ө зіне қ ажетті б ү лдіру ә рэкеттерін оренда ғ ан со ң, ж ұ мосты бас қ пруды негізгі программа ғ а береді, ал ол программа ал ғ ашында ә деттегідей ж ұ мыс істей береді де "вирус ж ұққ анды ғ ы" бастап қ ы к езде бай қ алмай қ аллоды.Осы ғ ан қ расы ә рэкет жолдарын на қ тылау керек. Вирусты ң к ө птеген т ү рлері ЭЕМ жадыда ВОВ - ты қ айта ж ү ктегенше т ұ ра қ ты са қ талып, о қ тын-о қ тын ө зіні ң зиянды ә серін тигізіп отрады.Осыдан бас қ а программаларды ң ж ұ мыс істеу қ ызметі нашарлап, баяулайтынын анны қ тау.

Вирус ж ұққ ан файлдарды ң ә рэкеттері: кейбір программалар жұмыс істемей қаллоды; экранға әдеттегіден тыс бөтен мәліметтер, сөздер, символ дар, т. б. шығады; компьютердің жұмыс істеу жылдамдығы баяулайды; көптеген файлдардың бүлінгені байқаллоды.

Компьютерлік вирустардың ену мүмкіндіктері Интернет желісі арқылы Ақпарат тасымалдаушы құралдар арқылы

ВИРУСТЫҢ ТИПІ РЕЗИДЕНТТІК ЕМЕС

ЖІКТЕЛУІ Көлемі бойынша «А» 648 байт «В» 1701 байт «С» 1808 байт «Е» 1800 байт «N» n байт Логикасы бойынша «Ұстауыштар», «Логикалық бомбалар, «Құрттар», «Троян татары», «Жолбарыстар» Әрэкетіне байланнысты ДЭЕМ – дерде, есептеу желісінде, ақпаратық желілерде Мақсатына байланнысты «Бейсуат», «Шантажшы», «Мағынасыз», «Насихатшы»

Мақстатарына қарай вирустар мынандай 4 бөлікке бөлінеді: ВИРУС Бейсуат Онша қ аты зиянын тигізбейтін вирус Шантажшы Анонимді т ү рде хабарлайтын вирус Мағынасыз Ма ғ ынасы т ү сініксіз вирус Насихатшы « Ө зін к ө рсэту» ма қ сатында сажал ғ ан вирус

Вируска қрасы антивирустардың жіктелуі Антивирустық программалар Детектор - программалар Фильтр - программалар Доктор ревизорлар Доктор - программалар Ревизор - программалар Вакцина - программалар

Қазіргі қолданныстағы антивирустық программалар

ESET NOD32 программасы

Вирусты тексеру терезесі Тексеру аяқталған соң ОК батырмасын басамыз

Қорытынды 1.Компьтерді әркімнің жиі пайдалануын шектеу. 2. Сырттан келген мәліметтерді мұқият тексеруден өткізу. 3. Вирустан «емдеу аспаптарын» дайындап қою.

Ұсыныс 1. Жаңа ақпаратық технологияны одна әрі дамыту. 2. Тек технологияны шығарып қоймай оны пайдалану барысында вирустардан қорғау жолдарын білу керек. 3. Тағыда айдар кететін сайт мектептерге толықтай ақпаратық технологиялар қамтамасыз етілу керек. 4. Антивирустық программалардың қазақша нұсқасы шығарылса.