Cабақта қолданылатын стратегиялар Құрастырған: Абызбек Г.Т. 1 деңгей мұғалімі Жамбыл атындағы мектеп-лицейі

Таза тақта. Оқушылар өткен тақырып бойынша тақтаға сұрақтар немесе ережелер жазып тақтаны толтырады, седан кейін әр сұраққа жауап беріп, өшіріп отрады. Соңында барлық сұрақтарға жауап бергенде тақта таза болып шығады.

Ыстық орындық Тақтаның ялтына орындық қойылады. Ол ыстық орындық. Оған өз еркімен немесе мұғалімнің шақыруымен бір оқушы отрады. Қалған оқушылар тақырып бойынша сұрақтар қояды. Кей жағдайда ыстық орындыққа мұғалім де отыруға болады.

Қар кесегі Бір оқушы тақырып бойынша бір тұжырым сайтады. Екінші оқушы оның айтқанын қсайталап, өзінің тұжырымын сайтады. Үшінші оқушы алдыңғы екі оқушының айтқанын қсайталап, өзінің тұжырымын сайтады. Сөйтіп жалғаса береді.

Миға шабуыл Өткен тақырыптар бойынша сұрақтар қойылады. Оқушылар тез жауап беруі керек. Оңай сұрақтардан бастап қиындатуға болады. Сұрақтар қобдишасы Ортаға сұрақтар жазылған қобдиша қойылады. Оқушылар кезектесіп бір сұрақты аллоды да жауап береді. Кей жағдайда оқушылар сұрақтар құрастырып қобдишаға салып, сосны оған жауап бергізуге де болады.

Құндылықтар спектрі Өтілген материалдар бойынша сөздер, түсініктер, суреттер және т.б. Оқушыларға беріп оны құндылығы жағынан орналастыруды сұраңыз. Оқушы түсінігін тыңдаңыз

Әңгімелесетін әріптестер (жұппен жұмыс) Өткен сабаққа сілтеме уууужасауды көздейтін бастапқы немесе бүкіл сыныпқа арналған тапсырма ретінде оқушылар әріптестерімен: жаңа оқылған 3 факті туралы; оларға жеңіл болып көрінгендер туралы оларға қиын болып көрінгендер туралы алдағы уақытта оқығысы келген нәрселер туралы ақпарат алмасады.

БББ Жаңа тақырып бастар алдында оқушылар үш бағаннан тұратын сурет(кисте) саллоды Олар нені біледі; Олар нені білгісі келеді; Олар нені білді. Іnsert стратегиясы V-+? Бұрыннан белгілі, білетінім, мәтіндегі осы оймен, тұжырыммен келісемін Бұл ақпаратпен келісе алмаймын, менің білетінімнен бөлек, керісінше Бұл мен үшін жаңалық, жаңа нәрсе Осы жайлы білгім келеді, мен бұны шатыстырып тұрмын

Бір сөйлеммен түйіндеу Оқушылар тақырып бойынша білімдерін түйіндейтін бір сөйлем жазады. Сөйлемдер кім, не, қашан, неліктен, қалай, қай жерде және т.б. сөздерден тұруы мүмкін. Содан кейін сөйлемдерді сыныптастар бағалай аллоды, немесе көшіріп жазады, т.б.

Тұжырымдамалық карта Бүгінгі өтіліп жатқан тақырып бойынша тұжырымдамалық карта уууужасау (постер) тапсырылады. Карта тақырыпты ашатындай болуы керек. Картаға сурет, кисте, ойдың түйінді идеясы, график т.б. салуға не дайын материалды жапсыруға болады. Тұжырымдамалық карта бергенде оқушыға оның қалай бағаланатыны жайлы критерийлер беріледі не айтылады. Соңында әр топтың жұмысы сол критерий бойынша бағаланады.

555 Мұнда оқушылар топ ішінде өткен тақырып бойынша түйінді идеяларды жазады. Мұндағы бірінші 5-топ саны, екіншісі 5- идеялар саны, үшіншісі 5 уақыт. Сондықтан топ санина байланысты 434 деп (т.б.) өзгертуге болады, яғни 4 топ 4 минут ішінде 3 тақырыптың түйінін жазу керек денег сияқты.

Джигсо стратегиясы Мұғалім сыныпты шағын тортарға бөледі (әдетте, төрт адамант). Мұғалім оларды сыныптың тепе-теңдігін сақтай отырып, жынысына, қабілетіне, қарым-қатынастарына қарап бөледі. Құрылған әр топқа дәстүрлі тапсырма беріледі. Тапсырма үлестірме материалдар түрінде таратылады. Күрделілігі бойынша оқуға арналған материалдың тиісті күрделілік деңгейі сақталуы керек. Егер топ төрт адамант тұратын бокса, басты тапсырманың ішінде топтың әр мүшесіне бір сұрақтан төрт сұрақ немесе тапсырма болады. Сұрақтар немесе тапсырмалар топ ішінде оқушылардың өзара келісуі арқылы бөлінеді. Нақты бір сұрақты немесе тапсырманы таңдаған оқушылардың барлығы Сарапшы топ деп аталатын жаңа топ құрылып, ортақ проблеманың шешімін табу үшін олар бірлесіп жұмыс істейді. Тапсырманы орындаудың бұл кезеңінің соңына қарай оқушы өзге «сарапшылармен» өзара қарым-қатынас уууужасап, мәселені талқылаудың арқасында өз сұрағы бойынша сарапшы болып қалыптасады. Оқушылар бастапқы тортарына қайтып ораллоды. Материалдар таратылады да, бастапқы тортарға ақтық тапсырма беріледі. Ол ұжымдық қорытынды шығару немесе жеке тапсырма болуы мүмкін. Бұл тапсырманың көзденегі: тапсырманы сәтті аяқтау үшін оқушылар әрқайсысының сарапшы торта болған кезде алған мәліметтерін искре отырып, бастапқы топтың бірлейскен «ақылына» сүйенуін қамтамасиз ету

Өкіл Топтар тапсырмаларды орындап болғаннан кейін топтың бір адамы «елші» болып сайтланады да, зерделенген материалды түсіндіру және жинақтау, бұл туралы жаңа топтың ойын, бір шешімге келгенін немесе жетістікке жеткенін білу үшін басқа топқа барады. Бұдан кейін елші өз тобина қайтып оралып, білгендерін айтып береді. Бұл – шаршататын және бір сарынды «баяндама уууужасалатын», мезі қылатын сабақтардан құтылуға мүмкіндік беретін тамаша әдіс. Сондай-ақ бұл әдіс елшінің тілді қолдану шеберлігін көрсетеді, әрі белсенді тыңдаушылар тобин қалыптастырады.

Тікелей радио эфир (РАФТ) Радио жүргізушісі талқыланатын тақырыпты таңдайды. Студия қонақтарына (төрт оқушыға) рөлдік карточка беріліп, олар сол карточкадағы рөлдерін ойнайды. Тыңдаушылар аудиториясы (сыныптағы оқушылар) баға береді, сұрақ қою үшін «қоңырау шаллоды», ейскертпелер уууужасайтды және т.б.

Стикердегі диалог Бұл әдісті қолданудың әртүрлі жолдары бар. Айталық: қабырғаға немесе тақтаға пікірлер немесе сұрақтар жазылған бірнеше түрлі-түсті қағаз ілінеді, болмаса оларды үстелдің үстіне қоюға болады. Оқушылар оларды оқып, стикерлерге өз ойларын жазып қалдырады. Екінші жолы: 3/4/5 адамант тұратын тортар стикердегі сұрақтарға жауап береді немесе ол жөніндегі өз ойларымен бөлісіп, талқылап, стикерге өз ойларын жазады, кейін пікірлерін қорғайды. Оқушылар стикерлерде өз пікірлерін /эмоцияларын білдіре аллоды.

Ақылдың ялты қалпағы Алты қалпақтың әрқайсысы ойлаудың түрлі элементтерін, аспектілерін білдіреді. Оқушыларға қалпақ беріледі (рас қалпақ немесе ойдан шығарылған) де, олардан мәселені талқылау барысында барлық ой операцияларын (ойлану, талдау т.б.) осы қалпақтың түсіне сәйкес келетін шекте жүргізу сұраллоды. Бұл әдістің көзденегі: осылайша мәселенің немесе ойдың барлық аспектілерін қамтитын карта уууужасау. Сынып тортарға бөлініп, бір топқа бір түсті қалпақ беріледі. Мұғалім әңгімені жүргізеді.

Сурет бойынша әңгіме Топтарға тақырыпқа сайт суреттер беріледі. Сол суреттерге қарап оқушылар әңгіме құрастыру керек. Онда сурет қай уақытта түсірілген, нені бейнелейді, қай жерде, осы суретке қарап сол уақыт туралы не айтуға болады? Деген сияқты сұрақтар төңірегінде әңгімелеуге болады және оны өтіп жатқан тақырыппен байланысты өрбітуге де болады.

Жұппен оқып, жұппен мазмұндау Сынып оқушылары жұппен (А, Б оқушы) отрады. Берілетін мәтін 2-ге бөлінген. 1-ші бөлімін А, 2-ші бөлімін Б оқушы оқиды. Сосын бір-біріне оқығандарын сайтады. Екеуі бірігіп мәтін бойынша сұрақтар дайындайды. Сынып болып сол сұрақтарға жауап береді. Топпен де орындауға болады. Топта 4 оқушы бокса, екеуден бірігіп мәтіннің 1 бөлігін оқиды. Қалған екеуі мәтіннің келесі бөлігін оқып, бір-біріне баяндайды.

Стикер Стикерлерді оқу үдерісін талдау үшін қолданыңыз. Оқушылар тортарда, жұппен немесе дербес түрде мынадай сұрақтарға жауап бере аллоды: мен нені үйрендім? Маған не қиын болып көрінді? Не күрделі балды? Мен енді нені үйренгім келеді?

Дөңгелек стол Топқа 1 парақ беріледі. Топ оқушысының бірі сол параққа осы тақырып бойынша 1 сөйлем жазады. Екіншісі оның жазған ойын әрі қарай жалғастырып, екінші сөйлемді жазады. Соңында тақырып жайлы мәтін шығады. Бір оқушы мәтінді оқиды, сынып болып талдайды.

5 жол өлең 1 жол – зат есім 2 жол – 2 сын есім 3 жол – 3 етістік 4 жол – 4 сөзден тұратын сөйлем (сөйлем ойды білдіру керек) 5 жол – алғашқы сөздің синонимі

БЛУМ таксономиясы бағалау Шығару (синтез) Талдау (анализ) Қолдану Түсіну Білім Өлше, бағала, рейтинг уууужаса, салыстыр, қсайта қарастыр. Таңдап ал, орнына қой т.б. Жоспарла, ұсын, қондыр, жинақта, теріп ал, құрастыр, ұйымдастыр, дайында т.б. Бөліп көрсет, эксперимент уууужаса, тест уууужаса, салыстыр, қарама-қарсы қой, сына, диаграмма уууужаса, категорияға бөл және т.б. Қолдан, пайдалан, ойнап көрсет, практика да қолдан, суретін сал, бейнеле және т.б. Аудар, суретте, түсіндір, баянда, орнына қой, әңгімеле т.б. Анықта, қсайтала, белгіле, этап шық, ейске түсір, астин сиз т.б.

Кубизм 1 жақ – талдаңыз 2 жақ – салыстырыңыз 3 жақ – зерттеңіз 4 жақ – суреттеңіз 5 жақ – ойларыңызды байланыстырыңыз 6 жақ – келісіңіз не қарсы шығыңыз 1

Аяқталмаған сөйлем Мұғалім оқушыларға тақырыпқа қатысты аяқталмаған сөйлем ұсынады. Оқушылар топ пене жеке (жұппен) бірлесе сөйлемді өз ойларымен аяқтайды. Мұны әр түрлі тақырыпта сергіту сәті ретінде де алуға болады.

Тізбектер Оқушылар тізбектеле тұрады. Мұғалім не бір оқушы тақырыпқа қатысты бір сөз сайтады. Келесі тұрған оқушы оны жалғастырады, яғни тақырыпқа қатысты сөз сайтады. Осылайша жалғаса береді. Кезегінде сайта алмаған оқушы шығып кетеді. 2 түрі: Қол ұстасып тұрған оқушының бірі тақырып бойынша бір сөз сайтады(не сұрақ қояды), екінші оқушы оның мағынасын түсіндіреді (не екенін сайтады), келесісі сұрақ, сосны жауап деп жалғаса береді.

Бастағы қалпақ Оқушылар дөңгелене тұрады. Музыка қосылады, сол уақытта оқушы басындағы қалпағын келесі оқушының басы на кигізеді, ол келесі оқушының басы на кигізеді т.с.с. Музыка тоқтағанда қалпақ кімнің басында сол сабақ туралы өз ойын ортаға саллоды.

1 минуттағы ой Мұғалім сабақтың тақырыбын сайтады не бір сөз сайтады. Оқушылар осы сөзді естігенде ойларына не түсті, соны 1 минут ішінде жазады. Сосын сол сөзді не үшін жажды түсіндіреді. Егер оқушылар сөздерінің ішінде ерекше сөздер бокса, сол сөзді не үшін жажды, бұл тақырыпқа (не айтылған сөзге қандай қатысы бар) соны айтып беруі керек

Жұмыс столы Оқушылар топқа бөлініп отрады. Әр топ өтілген тақырып бойынша сұрақтар құрастырып, басқа тортардың жұмыс столына жапсырады. Топ мүшелері қойылған сұрақтардың жауабын бірлесе іздеп тамады. Барлық топ қойылған сұрақтарға жауаптарын түсіндіреді. Егер тақырыптан қалып қойған маңызды жерлері бокса, мұғалім өзі сұрақ дайындауына болады.

Дана үкі Топпен отырған оқушыларға тақырып бойынша тапсырмалар беріледі. Оқушылар тапсырмаларды орындайды және ортаға шығып түсіндіреді. Әр топқа әр- түрлі тапсырма беруге болады.

Бумеранг Әр топ мүшелері тақырып бойынша сұрақтар құрастырады. Сұрақтарын келесі топқа береді. Олар сол сұрақтарға жауап береді. Оқушылардың барлығы да қатысады. Тақырыптың ішінде қалып қалған бөлімдері бокса, мұғалім өзі сұрақ қоюына болады, әр топқа. 2 топ 3 топ 4 топ 5 топ 1 топ

Жасырын сөз Оқушылар тақырып бойынша сөз жасырады. Оны сипаттайды, сол сипаттама арқылы басқа оқушылар жасырынған сөзді тамады. Сипаттауда сайтатын сөздерге шектеу қою арқылы немесе қимыл арқылы көрсетуді ұсынуға болады. Мысалы жасырылған сөзді 3 сөз арқылы сипатта денег сияқты.

Түйінді сөздер Мұғалім жаңа тақырыптың ішінен түйінді сөздерді әр топқа бөліп береді. Оқушылар топ болып бірігіп сол сөздердің анықтамасын, мағынасын ашып, басқа тортарға түсіндіреді.