Балалар жақсүйектерінің жедел және созылмалы остеомиелиті Тексерген: Тоқкожаев Б.Р. Орындаған: Қуандыков Е.С. топ: 501 Б Алматы – 2017 жил

Жоспар: Жалпы остеомиелит 1. Жедел одонтогенді остеомиелиті - Клиникасы - Диагностикасы - Емі 2. Созылмалы одонтогенді остеомиелиті - Клиникасы - Диагностикасы - Емі

Остеомиелит - (Osteomyelitis - сүйек кемігінің қабынуы) Сүйек миында болатын инфекциялық қабыну процесі (миелит), сүйекке және сүйек қабығына тарап, сүйектің некрозы тудырады. Оның нәтижесінде секвестрлер пайда болады. Жақ сүйектерінің іріңді-некротикалық, зақымдануы болып табылады. Ер балалар қыз балаға қарағанда жиірек аурыады. Ауруханаға жатқызылғандардың 85%-інде төменгі жақ остеомиелиті, 15%-інде жоғарғы жақ остеомиелиті анықталады.

Жақ остеомилеитінің клиникалық ағымында 4 сайты ажыратылып қарастырылады: жедел (14 тәулікке дейін), жеделден төмен (15-30 тәулік), созылмалы (30 тәуліктен бірнеше жилдарға дейін) және созылмалы остеомиелиттің асқынуы. Үдерістің таралуы бойынша шектеулі (2-3 тіс пародонтының шегінде орналасу), ошақтық (орналасу альвеолярлық өсіндіні, 3-4 тіс бойындағы жақ денесін, 2-3 см аумағындағы жақ тармағын қамтиды) және жайылмалы (диффузды) (жақтың жартысының немесе түгелдей зақымдануы) болып каледі.

Жедел одонтогенді остеомиелит – остеонекроз аймағының дамуымен жүретін жақсүйектің іріңді қабынуы

клиника Аурудың жедел ағымында науқас жақ сүйегінің бір жерінде немесе жайылмалы интенсивті аурыу сезіміне шағымданады. Алғашқы клиникалық белгілі созылмалы периодонтиттің өршуі тәрізді болады. Бірақ тез арада жергілікті аурыу сезімі жақ сүйегіне түгел жайылып күшейе түседі. Үшкіл нерв бойымен тара лады. Іріңді қабыну процесі жақ сүйегі деңгейінен шыққанда науқас жұмсақ тіндерінің ісінгеніне, ауызды ашу қиындағанына, жұтынып- шайнағанда аурыу сезіміне, тыныс алу мен сөйлеудің бұзылғанына шағымданады. Аурудың жедел ағымында науқастың жалпы жағдайы орташа немесе ауры, қалтыраудың жиі қайталануы тән. Әдетте науқас бозарған, мең-зең (заторможен), енжар. Есі сақталған, бірақ кейде есі ауытқып сандырақтауы мүмкін. Басы аурыып, ұйқысы бұзылады, жалпы әлсіздік, тәбеті нашарлап, тез шаршайды, апатия болады. Жүрек тондары бәсең, пульсі жиілейді.

Бет-жақ аймағын тексергенде бет әлпетінің едәуір ісінгені көрінеді. Тері қызарып ісінген, қатпарға жиналмайды. Пальпация жасағанда қатты аз қозғалмалы инфильтрат білінеді, ортасында флюктуация болуы мүмкін (абсцесс, флегмона бокса). Төменгі жақасты, векасты, кейде алдыңғы мойын лимфа түйіндері ұлғайған, пальпация жасағанда аурымайды. Қабыну процесі шайнау бұлшықеттерін қамтығандықтан ауызды ашуы шектелген. Ауыздан шіріген иіс шығады. Тілі қақпен жабылған, секрециясы төмендеуіне байланысты сілекей қою, созылмалы болады. Аурудың басында қозғалмайтын ауру тіс кейін тез арада қозғала бастарды. Сонымен қатар қасындағы тістер де қозғальш, перкуссия жасағанда аурыады. Бірнеше тістер тұсында альвеолды өсіндінің шырышты қабығы қызарған, екі жағынан да ісінген. Бүл жерді сипап қарағанда қызыл век аурыады, сүйек тінінің кейбір контур лары тегістелгені байқалады.

Жедел ағымды одонтогенді остеомиелитті калесі аурулардан ажырату керек. 1)Жедел ағымды немесе созылмалы периодонтиттің өршуінен; 2)Жедел ағымды ірінді периоститтен; 3) Одонтогенді жұмсақ тіндердің қабыну процестерінен (абсцесс, флегмона); 4) Бет-жақ аймағының іріңдеген кисталарынан; 5) Арнайы қабыну процестерінен (актиномикоз, туберкулез); 6) Қатерлі ісіктерден. Дифференциалды диагностика

Жедел одонтогенді остеомиелиттің емі комплексті түрде БЖА стационарында жүргізілуі тиіс. Ем сүйектегі және қоршаған жұмсақ тіндердегі іріңді қабыну процесін жойып, инфекция мен күресу, организм қызметін қалпына келтіру шараларын жүргізуге бағытталады. Жедел остеомиелиттің біріншілік сайтысында себепші тісті жұлу осы емінің негізгі міндетті түрі болып табылады. Онда іріңдікке шығар көз ашылып, сүйек іші қысымын төмендетеді, қан айналымын жақсартады, сүйекте қайтымсыз процесс болуынан сақтандырады. Қозғалмалы тістерді шеңдеуішпен шендейді. Тіс жұлумен қоса сүйек-қабы астындағы және жұмсақ тіндердегі іріңді ошақты ашып некротомия жасайды. Емі

Созылмалы одонтогенді остеомиелит Жақ сүйектері остеомиелитінің созылмалы кезеңі ұзаққа созылуымен, секвестрдің бөлінуімен, регенеративті процестермен сипатталады. Сонымен қатар осы кезде ауыз қуысының сыртында және ішіндегі шырышты қабықта жиланкөздер пайда болады, науқастың жалпы жағдайы мен көңіл күйі жақсарады, дене қызуы мен қан көрсеткіштері қалпына кале бастарды.

Созылмалы одонтогенді остеомиелиттің 3 – клинико- рентгенологиялық форма сын қарастырамыз: -деструктивті -деструктив-продуктовті -продуктовті

Деструктивті форматы – көп жағдайда 7 жасқа дейінгі балаларда кездеседі. Көбіне иммунитеті төмен, әлсіз балалар аурыады. Созылмалы одонтогенді остеомиелит кезінде инфекцияның негізгі көзі бұл тұрақты кіші азу мен үлкен азу тістер болып табылады.Баланың жалпы жағдайы қалыпты болады,қызуы төмендейді,қабынуы бәсеңдейді,қабыну ошағында ауру сезімі азаяды. Беттегі ісіктер мен қабыну процестері қайта бастарды. Жыланкөздерді зондтағанда шероховатость байқалады. Деструкция көлемі көлеміне байланысты поталогиялық сыну болуы мүмкін. Сүйек элементтерінің бұзылуы тез жүреді. Деструктив – продуктов форматы - бұл форма балалар 7-12 жас аралығында байқалады. Бұл жарақат басталған сәттен 7-14 куннен кейін көріне бастарды. ДП форма көп жағдайда ЖОО нәтижесі болып каледі. Бұл жердь интоксикация, іріңді эксудат шығуы көптеген ұсақ секвестрлердің пайда болуымен байқалады. Продуктив форматы – осы форматы 12 – 15 жас аралығында байқалады. Симптомсыз және баяу жүргендіктен оның біріншілік солылмалы одонтогенді остеомиелит атауы бар. Ыстық көтеріліп немесе басқа да өзгерістер байқалмайды. Балалар және ата-аналар бет асимметрия кезінде ғана байқауы мүмкін. Бұл жарақат жилдап созылуы мүмкін және пальпация нәтижесінде ауру сезімі байқалады.

Рентгенограмма Одонтогендік ошаққа жақын жердь сүйек деструкциясы айқын көрінеді, кейде секвестрлер анықталады. Сүйек тінінің сиректенуімен секвестр өзінің тығыздығы бойынша ерекшеленіп тұрады және бос жатқан үлкен мөлшердегі қою көлеңке түрінде көрінеді. Бірақ өте ұсақ мөлдір секвестрлер рентгенограмма да анықталмауы мүмкін, сондықтан бұл зерттеу мәліметтерін жоғары бағалаудың қажеті жоқ. Созылмалы шектелген остеомиелит өршиді және жедел остеомиелит клиникасьш береді, бірақ жиланкөздер арқасында ірің оңай шығып қабыну процесі тезірек жазылады. Егер жиланкөз бет терісі жағынан бокса, ауру тез дәрігерге қаралады, алигер ол ауыз куысында бокса жилдар бойы аурыып жүре береді. Әрбір жаңа өршуден кейін жарақат аймағы үлкейе береді де, бұл процесс созылмалы жайылған остеомиелитке айналуы мүмкін.

Дифференциалды диагностикасы Келесі аурулардан ажырату керек: 1. Актиномикоз. 2. Жақ сүйектерінің ісіктері. 3. Жақ сүйектерінің туберкулезі. Актиномикоздың ерекшелігі инфильтрат ағаштай қатты немесе тығыз, жиланкөздер көп, одна үгітіңді зат (крошка видное) бөлінеді. Жағындыны микроскопиялық тексергенде друзалар табылады. Туберкулезде, ауруды тексергенде біріншілік ошақ, Пирке, Манту сынамалары оң болады. Жыланкөздерден иіссіз ірің ағады, секвестрлер өрнексіз. Қатерлі ісіктер кезінде сүйек және сүйек қабы жағынан реактивті және репаративті процестер болмайды. Қозғалмалы тістерді жұлғаннан кейін күшті қан кетіп, оны тек сыртқы ұйқы артерия сын байлап тоқтатуға болады.

Емі Оперативтік емнің сипоты мен көлемі, дәрілік заттарды таңдау; физиотерапевтік ем және басқа жалпы емделу комплексінің шаралары аурудағы жақ сүйек остеомиелитінің классикалық көрінісінің жинақталуына және осылардың ішінде одонтогенді қабыну процесінің өту бары сына байланысты болады. Созылмалы жақ сүйек остеомиелитімен аурыған ауруларды емдеудің негізгі міндеті сүйектің секвестрленген бөлігін уақытында алып тастау, яғни секвестрэктомия болып табылады Бұл операция алдында дәрігер калесі мәселелерді шешіп алуы керек: 1. Операция уақытын анықтау. 2. Секвестрлік қуысқа жену жолы. Ауыз іші арқылы жену әдісі таңдалады. 3. Аурудың операция дан кейінгі кезеңін жүргізу. Секвестрэктомия операция сына секвестр шекаралары рентген суретте жақсы көрінген кезде ғана кірісу керек. Барлық қозғалған тістерді жұлуға ұмтылу дөрекі қателік болып есептеледі. Тек себепті тіс жұлынады, егерь ол бұрын (ертеректе) жұлынбаған бокса. Қалған қозғалмалы тістерді біржақты байланыстырушы шендеуіш-қазықпен бекіту керек немесе қажетті протез дайындау керек. Шектелген остеомиелите секвестрэктомия бір кезеңде, ал жайылған түрінде бірнеше кезеңге бөлініп жүргізіледі. Сүйек түзілуін сақтау мақсайтында грануляция на қырып алмайды. Жыланкөз жолындағы грануляциялық тін толық қырылып алынады немесе кесіледі. Операция кезінде кесілген патологиялық өзгерген тістерді гистологиялық зерттеуге жіберу керек, әсіресе күмәнді жағдайда.

Спасибо за внимание!!!