Қабылдаған: Набиев А.С Орындаған:Бахрам Ә Топ: СТК -436 Тақырыбы: Ба қ ылайтын нау қ асты ң жергілікті статусын ба қ ылау

І. Кіріспе ІІ. Негізгі бөлім : Ортопедиялық стоматологияда науқастың жергілікті статусын бақылау Субьективті тексеру Обьективті көтексеру ІІІ. Қорытынды IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Терапиялық стоматологияда науқастың жергілікті статусын бақылау шараларын обьективті және субьективті мағлұматтарға негізделген зертеу әдістерімен жүргізілу керек. Субъективті дегеніміз - науқас адамның өз айтқандары арқылы ауру жөнінде ой - пікірін түйіндеу, Объективті дегеніміз - түрлі құрал аспаптардың көмегімен, зертханалық және басқа да әдістермен тексеру.

1. Ауру адамның шағымы 1. Физикалық әдістенге қарау, сипап сезу, 2. Аталмыш дерттің анамнезі.2. Аспаптыққа - тісті тықылдатып тексеру, электрометрия, термометрия, рентгенография оның ішінде ( томография, пантомография, телерентгенография 3. Науқастың өмір тарихы 3. Зертханалыққа – функциональды шайнау сына массы, мастикациография т. б. әдістер жатады. 4. Отбасы анамнезі. субъективті объективті

Науқастың шағымдары. Көбінесе науқастар шайнау мен сөйлеу қызметінің бұзылуына шағымданады. Фронтальды тістері болмаған жағдайда және осы аймақтың ауытқулары болған кезде эстетикалық ақау пайда болуына Басқа жағдайларда науқастар дәрігерге жарақат тан кейін және патологиялық процесстерден соң келеді. ( оған жататындар : қабыну, бластомозды процесстер т. б.). кейде тістер аймағында байқалатын ауырсыну ларға, жақ сүвек тердің төменгі жақтың самой буында рында, ауыз қуысының жұмсақ тіндерінің ауруларына, күйдіру, ашу сезіміне, қабыну немесе тыртықты өзгеріс тенге байланысты ауызды ашудың қиын дауына, бет - әлпеттің асимметрия сына, деформация сына шағымданып келеді.

Аурудық дамуын, себебін, механизмін анықтау. Бұған дейін ем қолданылдыма ? Оның тиімділігі қандай баллоды ? Протездерді пайдаландыма ? Пайдаланса мерзімі қандай ?

Әлеуметтік тұрмыстық жағдайлар, өндірістік жағдайлар. Жалпы аурулар және оның асқынулары, ас қорыту жолының, жүйке және жүрек - қантамыр жүйелері аурулары. Осы дерттер ортопедиялық емдеу кезінде ескеріледі. Тұқым қуалайтын аурулар.

Науқасты сырттай қарау кезінде бет әлпетінің ассиметриясы бар ма, жоқ па ( еріндердің, ұрттардың, ауыз бұрышының, төменгі жақ бұрышының ) басқа ақаулардың, беттің түсінің өзгеруі, ымдаудың бұзылулары, мұрын ерін қатпарларының тегістігін, шала салданулар, ісіктер, қабынулар, тыртықтар жарақаттан кейін пайда болады немесе басқа патологиялық процесстерден кейін пайда болатын ақаулар бар жоқтығы қаралынады.

Ауыз қуысының кіре берісінің кілегей қабығын қарағанда түсі мен қызыл вектің жағдайын анықтайды ( сему процессі, гипертрофия, ісіну, стоматит, жыланкөздер, тыртықтар ). Еріндердің, ұрттардың және ауыз бұрышының кілегей қабатында мүйізгектену, шоғыр жинақтар немесе бірлі жарымды шөгінділер түрінде байқалуы мүмкін. Көпетеген авторлар соңғы өзгерістерді прекорцинамотозды процесс деп бағалайды. Кейде ұрттың кілегей қабатында бүйір тістердің түйісу деңгейінде іздері қалып қояды. Ауыз қуысының кілегей қабатының күйін бағалау.

Мұндай кілегей қабық көп жағдайда тістеледі де жарақатталады. Сапасы төмен алынбалы протезді қолданғанда альвеолярлы өсіндінің вестибулярный бетінде және еріндердің кілегей қабатында фиброзды гиперплазия кездеседі, ол протез бен үнемі зақымдалу салдарынан пайда болады. Осындай фиброзды өзгерістерді прекарциноматоздар процессі деп есептеп, оны кесіп алып тастау керектігін айтады. Ауыз қуысының, таңдай және ағзаның кілегейлі қабатын қарағанда қабыну және ағзанын жеткіліксіз қоректену өзгерістері байқалады : ісінулер, жаралар, мүйізгектену, лейкоплакия, бадамша бездерінің гиперплазия сын, тілдің бетіндегі қақтар, бүртіктердің гипертрофия сын байқайды. Кейін таңдай күмбезінің тереңдігін, торус шекарасын, альвеолярлы өсінділер мен альвеолярлы бұдырладың сему дәрежесін, альвеолярлы өсіндінің пішінін ( сүйір, біз тәрізді, жартылау доғалы ) анықтайды және хирургиялық емнің қажеттілігін анықтайды ( альвеолотомия ). Зерттеу кезінде пластмасса дан жасалған электр жарықты қалақша қолдану өте ыңғайлы. Қалақша көмегімен ауыз қуысының және жұтқыншақтың терең аймақтарын, үлкен азу тістердің дистальды беткейлерін және ауыз қуысының барлық кілегей қабатын қарауға болады.

Тіс қатарларын тексеру үшін өткір сүңгі пайдаланады. Бұрыштық сүңгі көмегімен тістердің бүйір беттерінде тіс жегісі ақауларын, тіс мойыншалар аймағында механикалық тітіркенулері жоғары сезімтелдығын анықтауға болады. Сүңгінің көмегімен патологиялық тіс қызыл век қалташаларының тереңдігі және пародонтоз кезіндегі мойын бөлімінің жалаңаштану дәрежесін анықтайды.

Тістерді және тіс қатараларын қарағанда қалыпты жағдайдан ауытқуларға көңіл аударады : тіс ауытқулары, пішіндері, көлемі, саны, орналасуы, түбірі мен мойыншасының жалаңаштануы, қызыл век үсті және қызыл век асты тіс шөгінділерінің болуы тексеріледі. Сүңгі және тіс айнасы көмегімен тіс жегісі мен зақымдалған және жарақаттанған тістерді айқындайды.

Шымшуырдың көмегімен пародонтит және басқалай патологиялық күйлер кезінде тістердің қозғалғыштық дәрежесін анықтауға болады. Энтин бойынша тіс қозғалғыштығын 4 дәрежеге бөледі : 1- ші дәреже – тістер ерін - тілдлі немесе ұрт - тілді бағытта қозғалады. 2- ші дәреже – бұларға мезиодистальды бағыттағы қозғалғыштық қосылады. 3- ші дәреже – тістер вертикальды бағытта қозғалған болады. ( себебі альвеола қабырғасының сорылуы жүреді ) 4- ші дәреже – тіс барлық үш бағытта қозғалады, ось бойынша айналуы мүмкін. Үшінші және төртінші қозғалғыштық дәрежесі бар тістерді жұлып тастау керек.

Тістердің сыртқы түрін : кіреуке гипоплазиясы, сына тәрізді ақаулардың, тістесу беттернің жоғары қажалғыштығын анықтайды. Тістің түсі бітеме материалдар әсерінен, дәрі – дәрімектік зат, емдік сықпа құралын, кей жағдайда ұлпа некрозы салдарынан өзгеру мүмкін. Жарақаттан кейін ұлпаға қан құйылудан тістің түсі өзгеруі мүмкін. Тістердің қозғалғышытығы пародонтидтің бір белгісі болып сана лады. Басқа белгілеріне, қызыл векті түбір ұшынан қызыл век жиегіне қарай басқанда қызыл век қалаталарынан серозды – іріңді бөлінулердің шығуы жатады.

Рентгенография директ шаллодыққан, кінәраты бар тістердің іріңдеген тұстарын анық көрсетеді, әр түрлі қатерлі ісіктердің, жарақаттардың, бет маңындағы бөгде денелердің табиғатын тануға мүмкіндік береді. Рентгенографияның көмегімен жоғарғы және төменгі жақтардағы периодонтитті, остиомиелитті, сүйек тінінің бүлінуін, пародонтоздың әр түрлі даму сатыларын көруге болады. Сонымен қатар, рентгенографияның көмегімен пародонтоз ауруының шаманы, тіс зақымдануының түрі мен сипоты, тіс сүйектерінің қалтасы анықталып, ортопедиялық және хирургиялық емдеу шаралары белгіленеді. Рентгенологиялық зерттеу әдістері.

Пантомография. Ол объект пен рентген түтігінің бір мезгілдегі қозғалысын түсіруге негізделген. Суретке түсірлген дене өз осьінде вертикаль бағытта айналады, ал рентген қабаты дөңгелене қозғалады. Осы кезде дененің рентген қабығымен бірдей жылдамдықта қозғалған жерлері ғана түсіріледі. Бұл қабаттар анық көрсетіледі, қалған жерлері бұлдырланады. Пантомография шықшыт буындарының дерттерін зануда және тіс пен жақты кеңінен түсіруге қолданады.

Томография жақ сүйегінің әр түрлі кінәраттарын зерттеуде өте бағалы. Томограммаларды тістердің асты - үстінен, жан - жағынан, аллоды - артынан түсіруге баллоды. Суреттерді 0,5 – 1 см « адым » арқылы қабат - қабат етіп жасайды. Буындардың қабатын зрттеуді сагиттальдық проекция дан бастаған жөн.

Термодиагностика. 5 градус тан 55 градусқа дейінгі аралықтағы температура ұлпасы сау тіске әсер етпейді. Лукомский тіске қыздырылған шайырды басуды ұсынды, егерь оның әсері болмаса ұлпаның некрозға ұшырағаны, ал тіс ұзақ ауырса - пульпит, ал егерьде ауырғаны тез тарқаса - тіс жегісі бар деп есептеуге болады. Қазіргі кезде тітіргендіргіш ретінде көбінесе суық немесе ыстық су және эфир қолданылып жүр. Шприц арқылы жіберілген судың көмегімен қай тіске әсер еткенін дәл анықтау қиын. Сондықтан суға немесе эфирге матырлылғын тампонды тіске басып көрген тиімді. Бірақ эфирдің күшті тітіркендіргіш екенін стен шығармаған дұрыс. Некрозбен зақымданған тіске температура арқылы тітіркендіру әсер етпейді.

Электроодонтометрия. Әрбір тінтітіркендіргіштің әсерінен қозады. Тітіркендірудің қоздыруды бастайтын ең аз күшін тітіркендірудің табаллодырығы деп атайды. Ауру тістерді тітіркендіру шаманы әр түрлі. Ең тиімдісі электр тоғын қолдану, тоқтың күші мен әсер етудің мөлшері оңай белгіленеді, ол үшін ЭОМ - 3 және ОД – 2 аспаптары қолданылады. Анықтау әдісі қорғасын табақшадан жасалған белсенді электроды аппараттың оң зарядты ұшына қосып науқастың қолына дәке арқылы байлайды. Белсенді электродың ұшы арқылы құрғақ ауыз қуысындағы пародонттың реакциясы тексеріледі. Сау тістенге 2-6 мкА электр тоғы әсер етеді.

Гистологиялық зерттеу Қан анализі

1. Елинов Н. П. Химическая микробиология. М.: Высшая школа, С.349– Шевяков М. А. Кандидоз слизистых оболочек пищеварительного тракта ( лекция ) // Проблемы медицинской микологии Т.2, 2. С. 6–10.