ЖҮЙКЕ ЖҮЙЕСІНІҢ ҚҰРЫЛЫСЫ,ҚЫЗМЕТІ, ДАМУЫ.
Тірі организмдер екі түрлі қалыпты жағдайда болады: Физиологиялық тыныштықФизиологиялық белсенділік Организмнің көзін жұмып, тыныш ештенеңі ола май, тыңдамай, демалып, озу жатқан қалпын айтады. Зат алмасу артып, бірнеше мүшелер,мүшелер жүйелері қызметін күшейтеді.
Тітіркенідіру Сыртқы және ішкі орталардың түрлі әсерлеріне жауап беру қабілеті. Тітіркендіргіш Сыртқы және ішкі орталардың әсерлерін айтады. Тітіркендіргіш физикалық Физико – химиялық химиялықбиологиялық
Тежелу – сыртқы ортаның кейбір тітіркендіргіштері әсер еткенде қозғыш ұлпалардың қозуы бәсеңдейді немесе мүлдем тоқтап қалуын айтады. Биоэлектрлік – тірі ұлпалардың электрлік қасиетін атайды. Мембраның потенциалы немесе тыныштық тоғы – тыныштықтағы клетка мембранасының сырты мен ішіндегі потенциал айырмашылықтарын атайды
НЕЙРОН Жүйке жүйесінің құрылысы мен функциялық негізі ГЛИЯЛАР Орталық жүйке жүйесінде нейрон дарды қоршап тұратын, қосымша клеткалар. НЕРВ ҰЛПАСЫ Нейрондар мен глиялар бірігіп нерв ұлпасын құрайды.
1. Дендрит 2.Нейронның денесі 3.Аксосомалық синапс 4. Аксо денриттік синапс 5. Аксон 6. Шван қабығы 7. Ранвье белдеуі 8.Дендриттің бүршігі 9. Аксон көпіршігі 10. Аксон көпіршігі 11.Пресинапстық мембрана 12.Синапстық бүршік 13.Синапстың төменгі мембранасы 14.Постсинапстық мембрана 15.митохондрия
Синапс пресинапстықпостсинапстық Синапстың құрылысы 1. Аксон 2. Митохондрий 3. Синапс көпіршігі 4.Пресинапстық мембрана 5.Постсинапстық мембрана 6. Медиатор қабылдағышы 7.Синапстық саңдау 8.Дендрит
Нерв талшықтары Милеинді Милеинді нерв талшықтары арқылы импульстері үздіксіз өте алмайды. Мұндай жағдайда бір раньше белдеуінен екінші белдеуге нерв импульстері секіріп өтіп,қозудың қозғалисы жылдамданады. Милеинсіз
Жүйке жүйесінің маңызы: Мүшелерді бір бірімен байланыстырып, организмнің бір тұтастығын іске эстрады. Денедегі барлық мүшелердің және мүшелер жүйелерінің қызметтерін реттейді. Организмді сыртқы ортамен байланыстырады. Сыртқы ортаның өзгермелі жағдайларына организмді бейімдейді. Денедегі барлық клеткалардың, ұлпалардың мүшелердің, бүкіл организмнің тірлігін қамтамасыз етеді Орталық жүйке жүйесі: ми мен жұлыннан тұрады. Адамның жұлыны сегменте тұрады. 8 мойын 12 кейде 5 сегізкөз 1-3 құйымшақ 5 бел
Ми тұрады: Ми Екі ми сыңарлары Аралық ми Ортаңғы ми мишық көпір Жаңа туған мидың салмағы: г Бастауыш сынып оқушыларының миының салмағы: г Ересек адамдардың миының салмағы: г
Сопақша ми : жұлынның үстіңгі жағында орналасқан. Ұзындығы 2.5 – 3 см,салмағы 7 см. Екі түрлі қызмет атқарады: рефлекторлық өткізгіштік Сопақша мида сөлдерін шығаратын нерв орталықтары орналасқан: қарынасты шайнау сору Қан айналис тыныс қарын Сілекей шығару түшкіру жөтел жұтыну
Ортаңғы ми пароли көпірінің үстіңгі жағында орналасқан. Ортаңғы ми мен ми сыңарларының арасында аралық ми орналасқан Аралық ми Екі төмпешіктен Төмпешік асты аймағынан Төмпешіктерді – таламус Төмпешік асты аймағын - гипоталамус Таламус Гипоталамус Таламус арқылы мидың барлық сезгіш жолдар өтеді. Дененің жоғары дәрежелі вегетативтік орталығы болып сана лады.
Құрылысы жағынан ми сыңарлары бір бірімен сүйелді дене арқылы жалғасқан екі жарты шарден тұрады. Әрбір жарты шар 5 бөлімнен тұрады. маңдай орталық төбе шүйде самой Ми сыңарларының қызметі: Сол жақ жарты шарОң жақ жарты шар Сөйлеу,түсіну, ойлау, тану, уақытты аңғару, ұқсастықты байқау, көріністі белгілеу, болжау, түсіну, қаблыдағанды талдау білу, бағдарлау, оқиғалардың кезекті тәртібін аңғару, тұжырымдау, жоспарлау, абстактырыл ойлау. Есту, сқзсіз іс қимыл, кеңістікті қабылдау, заттарды тұтас түрінде қабылдау, заттардың айырмашылығын білу, олардың функциялық ұқсастығын байқау, нәрселердің алис жақындығын байқау, дәл осы сәттегі оқиғаны слезу.
Ми жарты шарларының қыртысы жеті қабат нейрон дардан тұрады: Молекулярлық қабат ми қыртысының ең үстіңгі жағында орналасқан ұсақ нейрон дар тұрады. Сыртқы түйіршікті қабат пішінді дән, пирамида және көп бұрышты нейрон дардан тұрады. Сыртқы пирмиданың қабат пирамида пішінді мөлшері әртүрлі нейрон дар. Ішкі түйіршікті қабат тығыз орналасқан әртүлі пішінді ұсақ нейрон дар
1985 жилы В.Л