Қарағанды Мемлекеттік Медицина Университеті 1 Балалар аурулар кафедрасы Тақырыбы: Тыныс жеткіліксіздігі синдромы емдеу принциптері Дайындаған: Байдалиева Г.Б ЖМФ Қабылдаған: Бектурсунова А.Т. Қарағанды 2017 жил

Жоспары: I.Кіріспе II.Негізгі бөлім III.Пайданылған әдебиеттер IV.Қорытынды

Сыртқы тыныс жүйесі – атмосфералық ата мен қан арасында газ алмасуын, яғни вентиляцияны қамтамассыз етеді. Қан – оттегіні өкпеден тіндерге және көмір қышқыл газын тіндерден өкпеге тасымалдайтын. Қан айналым жүйесі – газ тасымалдауын және организмде қанның тимді таралу н қамтамасыз етеді. Тінішілік тыныс жүйесі – тотықтандырғыш ферментер жүйсі және көмір қышқыл газының тіндік тасымалдаушылар. Осылардың қызметін оттегі пайдаланады, көмір қышқыл газы бөлінеді. Тыныс процесі төрт тізбектен тұрады:

Классификациясы Патогенезі бойынша Газ алмасуы Гипоксемиялық (ТЖ I типі) Паренхиматозды/ өкпелік Желдетілуі Гиперкапниялық (ТЖ II типі) Желдеткіш/ насостық

Тыныс шаманыздығы – артериялық қанның газдық құрамының жеткілікті қамтамасыз етілмеуі немесе оның сырттық тыныс жүйесі функциясының артуымен қамтамасыз етілуі. Тыныс алу жүйесі қызметінің жетіспеушілігі денег түсінікті терапияға 1854 жилы Винтрих денег ғалым енгізді.

Классификациясы Өрістеуі бойынша Ауырлығы бойынша Минут Сағат Күн 7,35 7,45 HCO3¯ - қалыпты Ай Жыл pH-қалыпты HCO3¯- Жедел Созылмалы Созылмалы түрдегі жедел Қалыпты жағдайда PaO2>80 SaO2>95 1 статусы статусы статусы <40 <75

Тыныс жетіспеушілігінің клиникалық көріністері: Ентігумен Көгеруімен Демалудың жиіленуі Ал ақырғы кезінде, жүрек жетіспеушілігі қосылғанда, ісінулер көрінеді.

Клиникалық функцияларын а қарай ТШ түрі Обструкциял ық Дестрикци ялық Диффуздық Аралас

Обструктивті - бронхит, бронхоспазм, кеңірдек және ірі бронхитадың тарылуы жатады. Спирография арқылы тексергенде өкпенің минуттық желдетуінің және өкпенің жилдамдаған өмірлік сиымдылығының айқын төмендеуін көреміз. Шектелген - пневмосклероз, гидро-, пневмоторакс, кифосколиоз т.б нәтижесінде өкпенің кеңею қабілетінің шектелуі байқаллоды. Аралас - екі түрдің белгілері қосылады, кейде бір түрдің белгілері асып тұрады. Бұл созылмалы өкпе және жүрек аурулары кезінде кездеседі.

Обструкциялық тыныс шаманыздығына әкелетін себе птер: - Бронхоспазм; - Тыныс жолдарының өзегін тарылтатын бронхита қабырғасының қабыну және склероздық процестері; - Бронхтардың өзегінде қақырық, кілегейдің финалуы; - Ұсақ бронхитадың сырттан бачылуынан коллапсы; - Трахея мен ірі бронхитадың эксперациялық коллапсы- трахея мен ірі бронхитадың гипотониялық дискенезисынан мембраналық бөлігінің ішіне қайырылуы.

Рестрикциялық тыныс шаманыздығы өкпенің тыныс бетінің азаюынан, керілуінің шектелуінен болады. Негізгі себе птері: -Өкпе тінінің инфильтрациясы; -Өкпе тінінің деструкциясы; -Өкпе тінінің дистрофиясы; -Пневмосклероз; -Пульмоноэктомия, Лобэктомия; -Өкпенің дамуының кемістіктері; -Өкпенің басылуы, ателектазасы және т.б.

Диффузиялық тыныс шаманыздығы альвеола - капиллярлық мембрананың физикалық және химиялық қасиеттерінің бұзылысынан болады. Негізгі себе птері: -Өкпенің интерстициялық тінінің және альвеолааралық қалқалардың түрлі себе птерден ісінуі (қабынудан, удың әсерінен, қанның іркілісінен); -Өкпенің интерстициялық тінінің және альвеолааралық қалқандардың фиброзы; -Вентилияция мен перфузия арақатынасының сәйкес болмауы; -Кіші шеңберде қан айналамының бұзылысы (васкулиттер, өкпе артериясы тармақтарының тромбоэмболиясы).

Созылмалы тыныс шаманыздығының клиникалық көрінісі: 1. Тыныс шаманыздығына әкелетін негізгі аурудың көріністері; 2. Тныс қызметінің күшеюімен жүретін ентікпе; 3. Организмде оттегінің жетіспеуінің белгілері; 4. Организмде көмірқышқыл газының жетіспеу немесе көбею көріністері.

Созылмалы тыныс шаманыздығындағы организмдегі оттегі жетіспеу белгілері: 1.Орталық нерв жүйесі функциясының бұзылыстары: ұйқының нашарлауы, эмоциялық белсенділіктің жоғарлауы, психикалық бұзылыстар. 2.Жүрек- таймыр жүйесі функциясының бұзылыстары: тахикардия, жүрек шығару көлемінің ұлғаюы, шеттік тамыллардың кеңеюі, өкпе гипертезиясы; науқастардың бір қатарында жүйелі артериялық гипертензия пайда болады. 3. Тыныс жүйесінің бұзылыстары: ентікпе, вентиляцияның күшеюі, негізгі алмасудың жоғарлауы, осыдан науқастардың бір қатары арықтайды. 4.Қанның өзгерістері: полицитемия, гемотокриттің және қан тұтқырлығының жоғарлауы, плазма көлемінің ұлғаюы, гиертромбоцитоз, ЭТЖ төмендеу. 5.Паренхималық ағзалардың дистрофиясы: бауырдың, бүйректің т.б. Фиброзы және амилоидозы.

Созылмалы тыныс шаманыздығының ауырлық дәрежесіне қарай жіктемесі ІІІ дәрежесі- организмде оттегінің жетіспеу белгілерімен бірге көмірқышқыл газының финалу көріністері пайда болады. Ауыр ентігуден дене қимылы шектеледі, науқастар өз- өздерін шаққа күтеді немесе күтінуге шаманы келмейді. І дәрежесі- қанның газдық құрамы бұзылмайды. Науқас күнделікті тіршілігіне қажетті үйреншікті дене қызметімен айналыса аллоды

ТЖ асқынулары Жедел тыныс жетіспеушілігі кезінде уақытылы реанимациялық шаралар көрсетілмеуі науқас өліміне әкелуі мүмкін. Ұзақ уақытқа созылған тыныс жетіспеушілігі оң қарынша жетіспеушілігі дамуына алып келеді, нәтижесінде жүрек бұлшықеттерінің оттегімен қанығу төмендеп үнемі жүктемесіне алып келеді. Альвеоларлы гипоксия және өкпе вентиляциясының адекватсыз болуы тыныс жетіспеушілігі мен өкпе гипертензиясының дамуына алып келеді. Оң қарынша гипертрофиясы және оның ұзақ уақыт жиырылу функциясының төмендеуі өкпетекті жүрек дамуына сонымен қатар үлкен қан айналым шеңберіндегі қанның іркілуіне алып келеді.

Тыныс жетіспеушілігінің диагностикасы Ауру анамнезіне және өмір анамнезіне сүйене отырып себебін анықтаймыз. Науқасты қарап тексергенде денесіндегі көгерулерге мән береміз. Тыныс алу жиілігін және өкпенің тыныс алу н байқаймыз. Функцияналдық сынамалар жүргіземіз және көкірек қуысының ренгенографиясы. Қанның газдық құрамы мен қышқылды- сілтілі жағдайын зерттеу.

Жалпы қан анализіндегі өзгерістер полицитемия гематокриттің жоғарылауы қан тұтқырлығының жоғарлауы плазма көлемінің ұлғаюы гипетромбоцитоз ЭТЖ төмендеуі

Спиография көмегімен форсирленген өкпенің өмірлік сиымдылығын (ФӨӨС) және алғашқы секундтағы форсирленген тыныс шығарудың көлемі (ФТК1) анықталлоды. ФӨӨС - бұл ата көлемі, максимальді тез тыныс шығару кезінде, форсирленген тыныс шығару. Сау адамдарда ФӨӨС ӨӨС 75% жоғарлайды. ФТК1 ӨӨС индекс Тиффноға байланысты пайызбен есептейміз. Нормада 75-83%.ТЖ кезінде Тиффно индексі төмендейді.

Пикфлоуметриямен тыныс шығарудың шың жилдамдығын анықтаймыз (ТШШЖ), яғни максимальді жилдамдық, максимальді толық тыныс алуда форсирленген тыныс шығару кезінде тыныс жолдарынан ата шығуы мүмкін. ТЖ кезінде ТШШЖ норма дан төмен болады

Созылмалы тыныс шаманыздығын емдеу Негізгі кеселді емдеу; Инфекциямен күресу; Өкпенің желденуін жақсарту (бронхолитиктер, кортикостероид тар, мукалитиктер, дене қалпымен дренаж, бронхоскопиялық санация)

Оксигенотерапия Өкпенің жасанды вентиляциясы Өкпедегі жүрек синдромы емдеу Хирургиялық ем (өкпенің немесе өкпе- жүрек комплексінің трансплантация)

Пайдаланған әдебиеттер: 1.Б.Х.Хабижанов,С.Х.Хамзин «Қазығұрт»Алматы Балаш Түсіпқалиев Балалар аурулары Ақтөбе Б.Н Айтбембет, Ішкі ағза ауруларының пропедевтикасы, 2005 жил 4. Ф.Л Қасенова Ішкі аурулар, 2009 жил. 5. Суреттер :