Қ ытайды ң ұ ялты қ діндері Дайында ғ ан: Қ алмырза Айн ұ р «Экология» 107 группа

Қытай халқсынның басқа халиқтарға қарағанда, өзіндік діни ерекшелігі о дүниедегі рахат өмірді уағиздаудан гөрі, осын нақты өмірдің мән-мағынасынн түсін отырып, «Өмір үшін өмір сүруге» қағидасынн ұстанады.

Конфуций діні Қ азіргі қ ытай хал қ сынны ң е ң беделді ұ ялты қ діні – Конфуций діні болип табылады.Оны ң негізін қ алауши – Кун-Фу-Цзы,я ғ ни кун- ұ стаз.Конфуций б.з.б. 551 жили ө мірге келді. Оны ң негізгі ілімі бізге ө зіні ң ш ә кіртері Ман-Цзы ж ә не Цюн-Цзыды ң е ң бектері ар қ или жетті. Конфуций бала кезінен –а қ білімге құ штор болип, ұ ли уа ғ изши к ө не заман тарихын қ из ғ а о қ ып, ескі салат- д ә ст ү лерлі ө те же қ сын к ө рген. Конфуцийшилды қ діни к ө з қ аресты философияли қ – этикали қ ілім одессе де болады. Барли қ затратды ң, адамдарды ң татары болу керек.Сол татарына с ә йкес болуы керек. Ат пен ата ғ ы с ә йкес келуі керек. Б ұ л к ө з қ тарас бойынша қ оже мен қ изметкерлерді ң, ә ке-шешесі мен балаларды ң, қ артур мен жестарды ң тарасыннда ерекше қ арым- қ атынас орнатады. Конфуций ілімі бойынша 5 т ұ ра қ ты ма ң изды н ә все бар;салат,гуманизм,а қ и қ аты қ ариз іс,білім ж ә не сенім.

Даосизм Даосизм б.д.д. 6-5 ғғ ө мір с ү рді. Даосизмні ң негізін қ алауши Лао- Цзы б.д.д 6 ғ асынрда ө мір с ү рген, ө з ө мірінде «К ә рі дана»денег ата ққ а кенелді.Б ұ л діни ж ү йе діннен г ө рі философия ғ а же қ индау одессек те болады. Даосизм адамзаты таби ғ атпен бірлікке ша қ рады.Оны ң айтуынша,барли қ затрат дауны ң ар қ асыннда туып демиды. Даосизм ілімі 5 ө сиетен т ұ рады; ө лтірмеу,шарап ішпеу, ө тірік айтпау, ұ рли қ жесамау,ойнасты қ жесамау.

Конфуций іліміні ң ба ғ тары Конфуцийдің қазасыннан кейін оның ілімі сегіз тармаққа бөлініп кетті. Олардың ішіндегі ең негізгілері идеалистік бағыттағы Мэн-цзы мектебі мен материалистік бағыттағы Сюнь-зы мектебі. Бұл екі бғыт та Конфуцийдің шәкіртері Мэн және Сюньнің татарымен аталады. Мэн- дзы Конфуций ілімдерін жинақтап, бір жүйеге түсірумен ғана айналиспаған, сонымен қатар, жеңа ойлармен толиқтырып отырған. Мысали, «адамның табиғаты тек жеқсилиқтан жератылған» денег қағида Мэн-дзы философияссынның негізгі өзегі болип табылады.

Даоны ң ма ғ ыналары Даоны ң екі ма ғ ынасын бар. 1. Д ү ниені ң ө мір с ү руін қ амтамасиз ететін, ә мбебап ә лемдік за ң адам мен таби ғ аты ң ө з дамуында ғ ы жели. 2. Б ұ л ал ғ ашинда энергетикали қ боксе ң істікті к ө всеткен, ә лемні ң ши ққ ан субстанциясын Дэ – игілік, же ғ арыдан келген дауны ң қ орша ғ ан отрада пайда болуына ә сер еткен к ү ш.

Б.з.б. 1 ғ-да Қытайда буддизм діні таралип, төрт ғасынр аралиғында толиғымен енді. Бастапқыда буддизм қытайлиқ филос. дәстүрлердің қарсилиғына кездесті. Буддизмді уағиздаушилар өздерінің қарсынластарымен пікірталас кезінде буддизм ұстанымдарын емс, қытайлиқ рухани дәстүрдің буддизмдік дәстүрлермен сәйкестігін сөз етті. Олар өз тұжырымдарсынның дұрыстығын дәлелдеу үшін Лао-цзы, Конфуций, Чжеу-цзыға жүгінді. Яғни, І. ф-н буддизм тұрғысыннан талдады. Буддизм даосизм философияссынның табиғилиқ, әрекетсіздік, барлиқ затратдың теңдігі турали идеяларын қабылдап, өз ілімін жетілдірді. Конфуцийшілдік пен даосизм буддизмге қарсын тұрғанымен, оның кейбір элементерін бойына сіңірді. Даосизм буддизмнің салат-жералары мен әдет-ғұрпын қабылдаусынның нәтижесінде соңынан балгерлік пен сәуегейліктің бір түріне айналип, филос. ағым ретінде мәнін жеғаялты (3 ғ.). Конфуцийшілдіктің буддизм философияссынның идеалистік-рационалистік рухин бойына сіңіруі нәтижесінде неоконфуцийшілдік пайда болды..

Назарлары ң из ғ а рахмет!!!