Үй тапсырмасы: § 54 Адамның шиғу тегінің дәлелдемелері
«Көкпар» сұрақтарға жауап беру ( жұппен талқылау, сосны жауап беру) I топ: 1. Антропология қандрей ғылым салаты? 2. Адамның шиғу тегінің дәлелдемелері туралы не білесіңдер? 3. Рудименттер мен атавизмдерді қалой түсінесіңдер? II топ: 4. Адам мен адамтәрізді маймылдардың қандрей ұқсас белгілері бар? 5. К.Линнейдің қандрей еңбегін білесіңдер? 6. Ч.Дарвиннің адамзат туралы тұжырымдамасы қандрей? III топ: 7. Гоминиттерге сипаттама беріңіздер? 8. Понгидтерге сипаттама беріңіздер. 9. Адамның жануарлар дүниесіндегі урны?.
2- тапсырма: «Сызықтық диктант» Оқулықпен жұмыс: берілген сөйлемдегі бос орынға тиісті сөзді қою 1. Тіршіліктің жасушалық емс форматы__________ және ___________ болып табылады. 2. ___________ - құрылысы өте қарапайым, жасушасында ядросы жоқ организмдер. 3. Өсімдіктер әлемі ___________, ___________, ___________ тармағына бөлінеді. 4. ___________ -гетеротрофы қоректенуге қабілетті эукариоттардың ерекше чтобы. 5. ___________ дояр органикалық заттармен қоректенетін гетеротрофы организмдер.
Тақырыбы: §55 Еңбек және адамның пайда болуы. Антропогенездің алғышарттары
Дарвин ө зіні ң «Адамны ң ши ғ у тегі ж ә не жынысты қ с ұ рыпталу» (1871) денег е ң бегінде адамны ң маймылтектес адамдардан ши ққ анды ғ ы жайлы қ орытынды фасады. Чарльз Роберт Дарвин Чарльз Роберт Дарвин ( ) Ежелгі адамдарды ң денесін т ү к бас қ ан, құ йры ғ ы мен ү клен құ ла қ тары бол ғ ан. Олар а ғ аш басында ө мір с ү рді. Қ азіргі заман ғ ы адамдарды ң пайда болуы қ алой ж ү рді? Ар ғ ы ата тестер қ андрей балды?
Ч.ДАРВИН ( )
Ежелгі адамдар 1891 жилы нидерланд ғалымы Эжен Дюбуа Ява аралынан тасқа айналған ежелгі адамның қазба қалдықтарын тапты. Бұл қалдықты Э.Дюбуа «маймыл- адам»- питекантроп деп атады. Қазіргі кезде питекантроптарды архантроптарға (ежелгі адам) жатқызады.Олар жер бетінде бұдан 1 млн жил мен 500 мың жилдар арасында тіршілік еткен.
Дриопитестер- осыдан млн жил бұрын Азия мен Еуропаның оңтүстік аймақта,Африкада тіршілік еткен.Олар алдыңғы аяқтарының көмегімен ағаштарға өрмелеп, қоректерін тауып жеп күн көрген.
Аустралопитестер - екі аяғымен тік жүрген, бойының биіктігі см,дене салмағы кг. Тістерінің құрылысы күрделі.Еңбек құралдары ретңнде малтатас пен ірі тұяқты жануарлардың ұзын сүйектерін пайдаланған. Миының көлемі 550 см 3 болған.
Австралопитек(ежелгі адамдар)
Епті адам-2-3 млн жил бұрын пайда болған, адамға көбірек жақын ататек.Миының көлемі -650 см 3. Тастан құралдар жасап, отты пайдаланған кен.
Адам эволюциясының сызбанұсқасы
Ғалымдардың пікірінше біздің арғы ата- тестеріміз осындай эволюциялық жолмен өткен. Көріп отырғандарыңыздай ата-тегіміз біртіндеп дамып отырған. Адамдардың биологиялық эволюциясы осы деңгейде тоқтады. Адам – органикалық дүние эволюциясында ең соңында пайда болған түр.
Қосымша мәлімет Евгеника - адамның тұқым қуалау белгілері мен қасиеттерін жақсарту және ұрпақтары кемтар болатын некелерді балдырмау туралы ғылым. "Евгеника" (грек. "evgenes" жақсы тұқым) денег терминді 1883 жилы осы ғылымның негізін қалауши ағылшин зерттеушісі Ф. Гальтон енгізді. XX ғасырдың басында Еуропа мен АҚШ-та евгеника дамы баста ты. евгениканың басты мақсаты малдардың асыл тұқымын шиғару әдісін адамға қолдана отырып, адамның таза, ақ сүйек нәсілін шиғару балды."Бір нәсілдің басқа нәсілдерге қарағанда рухани және ақыл-ойы жағынан артықшилығы бар" денег нәсілдік теория құрылды.
Постер қорғау 10 мин беріледі. Уақыты 1, Мазмұны 1,Әсемдігі 1 ұпай I топ: Дриопитестер II топ: Аустралопитестер III топ: Епті адам
Сергіту сәті. «Арт терапия»
Сергіту жаттығуы: Кәне,кәне,тұрайық, Үклен шеңбер құрайық. Тұрсақ енді шеңберге, Алақанды ұрайық Барлығымыз бұралып, Дөңгелене тұрайық.
Бекіту сұрақтары 1) «Ой толғаныс» кезеңі: 3 топқа бүгінгі және өткен тақырыптан лездемелік сұрақтар беріледі. А. 1. Приматтар отядының өкілдеріне сипаттама беріңіздер. 2. Дриопитестер қайда тіршілік етті? В. 1. Аустралопитестерге сипаттама беріңдер. 2. Аустралопитестердің тіршілік әрекетінде қандрей ерекшеліктер балды? С. 1. «Адамды адам еткен-еңбек» денегді айтқан ғалым? 2. Қауымдасып тіршілік етудің мәні нете?
Кесте толтыру ӨкіліТіршілік еткен уақытыҚұрылыс ерекшеліктері 1. Парапитестер 2. Дриопитестер 3. Аустролопитестер 4.Епті адам
Полиглот (Бүгінгі тақырыптан термин сөздерді теріп жазып, анықтамасын сайта отырып, орысша немсе ағылшин тіліне аударып айту)
Терминдермен жұмыс
«Топтық тапсырма» стратегиясы І-топқа. Еңбек қоғамдасып тіршілік ету. ІІ-топқа. Приматтар отрядының өкіліне сипаттама беру.Дриопитестер.Адам эволюциясындағы рөлі ІІІ- топқа. Аустралопитестер тіршілігіндегі рөлі.Епті адамның аустролопитектен қандрей айырмашилығы бар. Әр топ постер жасап, таныстырылым жасайды.
Еңбек етудің нәтижесінде біздің ежелгі маймылға ұқсас ата-тестерімізде морфологиялық және физиологиялық өзгерістер пайда балды.Оны антропоморфоз деп атайды.Еңбек – адам эволюциясындағы ең негізгі қадам.Антрпогенездің биологиялық факторларына – тұқымқуалойтын өзгергіштік, тіршілік үшін күрес және табиғи сұрыпталу жатады. Қоғамдасып тіршілік ету, сөйлеу, ойлау, ақыл – ой – адам эволюциясындағы әлеуметтік қозғауши күштерге айналды.
Үйге тапсырма: §55 Еңбек және адамның пайда болуы. Антропогенездің алғышарттары (мазмұндау).
С а б а қ т а н қ а л м а й, с а п а л ы д а, с а н а л ы б і л і м а л.