Мағжан Жұмабаев

Жоспар: Кіріспе: Негізгі бөлім: а) Қазақ әдебиетінің бес арысы ә) Мағжан Жұмабаевтың өмір жолы б) Мағжан Жұмабаевтың еңбектері Қорытынды : Пайдаланылған әдебиеттер

Мақсаты: Мағжан Жұмабаевтың өмірі мен шығармашылығына байланысты оқушылар білетін мәліметтерді тексере отырып, өлеңдерін түсініп және мәнерлеп оқуға көңіл бөлу, өлеңге сатылай кешенді талдау жолын меңгерту, әдебиет теориясынан ұғымды кеңейту,мәнерлеп оқу дағдысын дамыту, өз пікірін еркін жеткізуге дағдыландыру,елін, жерін, тілін сүюге баули отырып ұлтжандылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың міндеті: 1. Білімділік. Ақын өмірінен мәлімет бере отырып, поэзия әлеміндегі лирикалық шығармасымен таныстыру. 2. Дамытушылық. Оқушылардың шапшаң ойлау қабілетін дамытуға, өлең құрастыруға, өз ойын тұжырымдап жазуға баулу. 3. Тәрбиелік. Табиғатты қорғауға баулып, экологиялық тәрбие негіздерін көрсету.

Мағжан Жұмабаев 1893 жилы Солтүстік Қазақстан облысының бүгінде өз есімімен аталатын ауылында орташа ғана дәулеті бар отбасында дүниеге келеді. Әуелі ауыл мордасынан, седан соң ауылдағы мұғалімнен оқып, сауатын пшады жылдары Қызылжар (Петропавл) қаласындағы медреседе оқиды. Медреседе бірқатар шығыс тілдерінен дәріс аллоды, шығыс ақындарының жырларымен танысады. Өзі де әдебиетпен шұғылданады жылдың күзінде Уфаға келіп, осындағы Ғалия медресесіне түсіп білімін молайтады жылдары Омбыдағы мұғалімдер семинариясында оқиды.

Арыстанмын, айбатыма кім шыдар? Жолбарыспын, маған қарсы кім тұрар? Көкте – бұлт, жердь – желмін гулеген, Жер еркесі - желдің жөнін кім сұрар?

Мағжан тегі Атығай Арғын Өтеміс Өтеген Шонай Жұмабай Бекен Мағжан

Бекеннің балалары Аба-мүсілім, Күләндәм, Қаһарман Мағжан, Мұхаметжан, Сәлімжан, Күлбәрәм, Қалижан, Сабыржан

Мағжанның балалық шағы

Мағжанның бүркенші татары Мыж-мыж, Мәжеке Балапан Сахарзада

Мағжанның ұстаздары Ахметден Кәрім Мұхаметжан

Білім алған ордасы Ауыл мордасы Ғалия медресесі Омбы семинариясы

Мағжанның қызметі Алаш партия сын құруға қатысты Бостандық туры редактор, Ақжолгазетінде қызмет атқарды Шолпан, Сана журналдарында қызмет атқарды

Мағжанның достары Ғалымжан Ибрагимов Міржақып Дулатов, Сәкен Сейфуллин Мұхтар Әуезов, Әбубәкір Диваев

Мағжанның барлық өмірі - поэзиясында Мағжан – ұлы ақын Мағжан – лирик, сыршыл ақын Мағжан – эпик ақын

Өлеңдерінің тақырыбы Көңіліңді ашар Гүлсім ханымға Бұлбұл Сен сұлу Жас сұлуға Махаббат не? Анама Ана Жаным нам- жібек тілді ақ көңіл Туған жер Туған жерім-Сасықкөл Оқжетпестің қиясында Орал тауы Көкшетау Жаз келді Қысқы жолда Жазғы жолда Жазғы таң Күзді күні Жазғытұры КүзКүннің батуры Толқын Толған ай Ғашықтық жырлар Ана тақырыбы Табиғат лирикасы Туған жер

Мағжанның поэмалары Жүсіпхан Қорқыт Батыр Баян

Шер батса // кім іздемес // туған елін, Тұлпар да // көксемей ме // туған жерін? Арқаның ардагері // - қалың алаш, Тұран да // біле білсең, // сенің жерің! М. Жұмабаевтың «Түркістан» өлеңі.

«Қазақ жазушыларынан, әрине, Абайды сүйемін. Менің бала күнімнен ішкен асым, алған нәрімнің барлығы да – Абайдан. Бұдан соң Мағжанды сүйемін.... Мағжан мәдениеті зорь ақын. Сыртқы кестенің келісімі мен күйшілігіне қарағанда бұл бар заманның шегінен асқандай... бүгінгі күннің бар жазушысының ішінен келешекке бойұрып, артқы күнге анық қалуға жарайтын сөз – Мағжанның сөзі» М ұхтар Әуезов

Мағжан – ең алдымен, сыршыл ақын. Ол жүректің қобызын шерте біледі, оның жүрегінен жас пен қаны аралас шыққан тәтті сөздері өзгенің жүрегіне тәтті у себеді. Мағжан не жазса, сырлы, көркем, сәнді жазады. Оқушының жүрегіне әсер бере алмайтын құрғақ өлеңді, жабайы жырды Мағжаннан таба алмайсыз. Жүсіпбек Аймауытов

Ақын болу дегенің – теңіздейін тебірені, Ақын болу дегенің – анадайын емірену Ақын болу дегенің – арыңа бір шық тұрмау Ақын болу дегенің – жүректерді тұтқындау. Еркеш Ибрагим.

«Әлемдегі ел өмірі ақ қағаздай байқасаң, Депті бір қарт ақиқаттың құдіретіне бас иген, - Сол қағазда нақыл сөз бен аты қалған жақсының, Тауып айтқан сөздеріне адам түгіл тасс иген». Әбдірахман Жәми

«Артқы күнге анық қалуға жарайтын сөз – Мағжанның сөзі» (М.Әуезов)

«М.Жұмабаев – Абай мен қазіргі қазақ поэзиясының арасындағы поэтикалық көпір» (Ғ.Ибрагимов)

«Мағжанның ақындығы да, кісілігі де ерекше бөлек еді. Ақындық өміріне, біліміне келсек, алаштың екі күшті адамының бірі, тіпті ең дарындысы, күштісі Мағжан болатын. Бірі – біздің осы күнгі М.Әуезов» (С.Мұқанов)

Пайдаланылған әдебиеттер: Жумабаев М. Стихи. Буклет. (К 100-летию поэта. Пер. на рус. Сост. К.Бакбергенов). Алматы: Жазушы, Магжан Жумабаев. «Пророк» (Стихи и поэмы в пер. на рус. Сост. Б. Канапьянов). Алматы: «Жибек Жолы», стр. Жұмабаев М. Адассам елім деп адастым. Өлеңдер. Я солнцем огненным рожден. Стихи / Мағжан Жұмабаев. – Алматы: RS, – 146 б. – каз., рус. – (Бірінші республикалық Мағжан өнер фестиваліне орай). Жұмабаев М. Батыр Баян. – Петропавл: «Полиграфия» АҚ, – 36 б. Жұмабаев М. Өлеңдері, прозасы және әдеби зерттеулер / Құрастырған Ж.Сүлейменов. – Петропавл, – 428 б. Жумабаев М. Исповедь / Пер. с каз. А.Кодара. - Петропавловск, с.