Жоспар: 1. Адам жүрегі құрилисы 2. Жүрек ырғағы. 3. Жүрек қизмоті. 4. Жүрек өткізгіш жүйесінің қизмоті. 5. Жүрек таймыр жүйесінің балалардағы ерекшеелігі

Адам ж ү регі – қ уисты б ұ лши қ отті м ү шее. Т ұ тасс вертикаль перед ар қ илы ол екі зарты б ө лікке б ө лінеді: сол ж ә не о ң. Горизонталь ба ғ быта ө тотін екінші перед ж ү ректі т ө рт қ уис қ а б ө леді: же ғ ар ғ ы қ уистар- ж ү рекшеелер, т ө менгі- қ арыншалар. Жа ң а ту ғ ан н ә ростені ң ж ү регіні ң массы орта есеппен 20 г- ғ а те ң. Ересек адамны ң ж ү регіні ң массы 0,425 0,570 кг. Ересек адамны ң ж ү регіні ң ұ зонды ғ ы 1215 см- ге жетеді, к ө лдене ң қ имассыны ң ө лшеемі 810 см, аллоды ңғ ы- арт қ ы 5-8 см. Ж ү ректі ң массы мен ө лшеемдері кейбір ауруларда (ж ү рек а қ ауры) ж ә не ұ за қ уа қ ыт аурыр дене е ң бегімен немесе спортпен ш ұғ ылданнатын адамдарда ө згереді.

Ж ү рек қ абыр ғ асы ү ш қ батан т ұ рады: ішкі, орта ңғ ы ж ә не сырт қ ы. Ішкі қ аббат эндотелийлі ( қ ан ж ә не лимфа таймырларын ішінен астарлайтын залпа қ засушалар қ аббаты) қ абы қ задан (эндокард) т ұ рады, ол ж ү ректі ң ішкі ботін астарлап затады. Орта ңғ ы қ аббат (миокард) к ө лдене ң - жела қ ты б ұ лши қ тен т ұ рады. Ж ү рекшеелер б ұ лши қ оттері қ арынша б ұ лши қ оттерінен д ә некер ұ полар (тіндер) передсімен б ө лінген, осы тіндер ты ғ из фиброзды ташлы қ тардан құ рулады - фиброзды са қ ина. Ж ү рекшеелерді ң б ұ лши қ отті қ аббаты қ арыншаларды ң б ұ лши қ отті қ аббатына қ ара ғ панда бірталай нашар жетілген, ол ж ү ректі ң ә р б ө лігіні ң засайтын қ измоттеріні ң ерекшеелігіне байланысты. Ж ү ректі ң сырт қ ы боті сірі қ абы қ пен (эпикард) қ каптал ғ ан, ол ж ү рек ма ң ы қ апши ғ сыны ң (с ө мкені ң )- перикардиты ң, ішкі запыра ғ ы болып табылады. Сірі қ абы қ ты ң астттында аса ірі ж ү рек артерия лары мен к ө ктаймырлары орналас қ ан, олар ж ү рек тіндерін қ аниме қ амтамасиз отеді, ж ә не ж ү ректі невртендіротін (иннервация) ж ү ике засушаларсыны ң, ж ү ике ташлы қ тарсыны ң к ө п шо ғ игры орналас қ ан. Перикард ( ж ү ректі ң қ абы) ж ү ректі қ апши қ сия қ ты қ оршап т ұ рады ж ә не оны ң еркін қ оз ғ алтын қ амтамасиз отеді. Ол қ аниме толатын ж ү ректі ң созылуын шеектейді ж ә не ж ү рек қ антаймырлары ү шін тірек болып табылады.

Ж ү ректе екі қ а қ па қ ша (клапан) бар: атриовентрикулярный ж ә не айши қ. Атривентрикулярлы клаппандар ж ү рекшеелер мен с ә икес қ арыншалар аралы ғ ттында орналасады. Жартылай айши қ клаппандар аортаны сол за қ қ арынзадан, ал ө купе ө зегін (ствол) о ң қ арынзадан б ө ліп т ұ рады. Ж ү рек қ измотіні ң екі фаза сын б ө ліп к ө рсотуге болады: систола (жиигрылу) ж ә не диастола (боса ң су). Ж ү рек цикліні ң ә рт ү рлі фазассыны ң ұ за қ ты ғ ы ж ү ректі ң жиигрылу жиілігіне байланысты. Ж ү ректі ң жиі жиигрылуы кезінде ә р фазаны ң қ измоті т ө мендейді, ә сіресе диастоланы ң. Ж ү рекшеелерді ң диастоласы кезінде атриовентрикулярный клаппандар аши қ ж ә не с ә икес таймырлардан келотін қ ан оларды ң қ уистарын ғ анна толтигрып қ поймай, қ арыншаларды да толтырады. Ж ү рекшеелерді ң систоласы кезінде қ арыншалар толы ғ имен қ аниме толады. Осы кезде қ анны ң қ уис ж ә не ө купе к ө ктаймырларына кері а ғ исы болмайды. Қ арыншалар систолассыны ң ая ғ ттында оларда ғ ы қ исым аорта мен ө купе ө зегіндегі қ исымдардан ү клен болады. Б ұ л айши қ ты клаппандарды ң ашилсына себепші болады, ал қ ан қ арыншалардан с ә икес таймырлар ғ а а ғ ады. Қ арыншалар диастоласы кезінде оларда ғ ы қ исым кеннот т ө мендеп, ол қ анны ң қ арыншалар ғ а қ рай кері а ғ сына за ғ дай засайды. С ө йтіп ж ү рек клаппандарсыны ң ашилып- забылуы ж ү рек қ уисттында ғ ы қ исымдарды ң ө згеруімен байланысты. Ж ү рек б ұ лши қ оті қ оз ғ ышты ққ а, қ озуды ө ткізуге, жиигрылу ғ а қ абілотті.

Сау адамны ң ж ү регіні ң жиилыру жиілігі зас м ө лшееріне байланысты болады: Жасы, жылдар 1 минута ғ ы ж ү ректі ң жиигрылу саны Жа ң а ту ғ ан н ә росте зас қ а дейін заста заста заста 6872

Ж ү рек қ измотіні ң к ө рсоткіштері. Ж ү рек ж ұ мыссыны ң к ө рсоткіштеріне ж ү ректі ң систолалы қ ж ә не минуты қ к ө лемі затады. Ж ү ректі ң систолалы қ немесе со ққ ы к ө лемі денегіміз - ә р жиигрылу кезінде с ә икес таймырлар ғ а ж ү ректі ң ы ғ ыстигрып ши ғ аратин қ ансыны ң м ө лшеері. Систолалы қ к ө лемні ң шаманы ж ү ректі ң ө лшееміне, миокард к ү йіне ж ә не а ғ за ғ а байланысты. Салыстырмалы тсынышты қ та ғ ы пересек сау адамны ң ә р қ арыншассыны ң систолалы қ к ө лемі шамамен 7080 мл- ді құ райды. С ө йтіп қ арыншалар жиигрылуы кезінде артериялы қ ж ү йоге қ анны ң мл к ө лемі келіп т ү седі.

Ж ү ректі ң минуты қ к ө лемі денегіміз – ж ү ректі ң ө купе ө зегі мен аорта ғ а 1 минута ы ғ ыстигрып ши ғ аратин қ ансыны ң м ө лшеері. Орташа минуты қ к ө лем 3- 5 л құ райды. Ж ү ректі ң систолалы қ ж ә не минуты қ к ө лемі қ аннайналымны ң барлы қ аппаратсыны ң қ измотін сипаттайды.

Ж ү ректі ң жиигрылуы оны ң б ұ лши қ отінде периодты т ү рде пайда болатын қ озу ү рдістеріні ң салдарынан болады. Ж ү ректегі қ озу хонда ж ү ріп зат қ ан ү рдістерді ң ә серінен периодты т ү рде пайда болады. Осы құ билыс автоматия денег ат қ а ие балды. Миофибрилдары аз, эмбрионды б ұ лши қ отті тінге ұқ саз ж ә не саркоплазма ғ а бай айры қ ша (атипті) б ұ лши қ отті тіннен т ұ ратин миокардиты ң белгілі бір б ө ліктері автоматия ғ а қ абілотті.

Айры қ ша б ұ лши қ от ж ү ректе ж ү рекшеелер қ абыр ғ асттында қ уисты к ө ктаймырды ң аузсыны ң т ұ сттында орналас қ ан синус ты- ж ү рекшеелі (синоатриаллоды) т ү йіншеектен (ж ү ректі ң ыр ғ а ғ ын бас қ аруши) ж ә не о ң за қ ж ү рекшеені ң т ө менгі ү штейн бір б ө лігі мен қ арыншааралы қ передде орналас қ ан ж ү рекшее- қ арыншалар (атриовентрикулярный) т ү йіншеегінен т ұ ратин ө ткізгіштік ж ү йені құ райды. Осы т ү йіншеектен ж ү рекшее- қ арынша шо ғ игры (Гис шо ғ игры) басталады. Ж ү рек бассыны ң б ө лігінде ж ү рекшее- қ арынша шо ғ ырсыны ң ая қ тары ( ұ шторы) же ғ ары қ рай иіліп, қ арыншаларды ң ж ұ мысши (жиигрыл ғ ышты) миокардіне батигрыл ғ ан ө ткізгіш миоциттер тізбегіне (Пуркинье ташлы қ тары) ауисады

Жаңа туған нәростелерде жүрек-таймыр жүйесі ортаңғы қалыпта орналасады. Жүрек пішіні шар тәрізді төменгі доғалар тым дөңес болып каледі, белі зазық. Есейе кале наросте журегі солға қрай жылжиды. Есейе кале жүрек мықсыны пайда болады. Сабилер туылғанға дейін жүрекшее аралығттындағы саңылау 1 засқа дейін бітеледі. Жас сабилердің қан таймырсының қабарғасы пересектерге қарағпанда жұқа болады.

Пайдалан ғ ан ә дебиоттер:

Назар аударғпандарыңизға рахмот!