Презентация Тақырыбы: «Саясаттану – ғылымы» Худайбергенова Амина 17/10 топ

1. Саясаттану 2. Саясаттану әдістері 3. Саясаттанудың қызметі 4. Саясаттанудың түсініктері мен категориялары 5. Саясаттанудағы өркениеттік тәсілі 6. Саясаттану парадигма лары Жоспар

Саясаттану Саясаттану - [грек, politike - мемлекетті басқару өнері, logos - сөз, түсінік, ілім] - саясат, саяси үрдіс, саяси билік туралы ғылым. XX г. 50 жж. саясаттану дербес ғылым салаты және оқу пәні ретінде қалыптасты. Николло Макиавелли, әлемдегі әйгілі саясаттанушылардың бірі

Саясаттану әдістері Саясаттану әдістері - саясаттану ғылым ретінде жалпы ғылыми әдістердің белгілі бір қорын пандаланады. Ғылыми зерттеудің қандай да бір әдістері мен құралдарының басымдылығы саясаттанудың ғылым ретіндегі пәнінің өзіндік ирекшелігіне байланысты. Саясаттану әдістері: 1. әлеуметтанулық, 2. тарихи, 3. салыстырмалы талдоу, 4. құрылымдық-функционалдық, 5. бихевиористік, 6. жүйелік.

Тарихи тәсіл саяси құбылыстарды мерзімі жағынан дәйекті, заманына қарай, бұрынғы, қазіргі және болашақтың байланысын айқындай отырып қарастырады. Ол әр түрлі саяси оқиғаларды, процестерді, директерді доллардың болған уақыт мезгілін ейске ала танып-білуді талап етеді. Салыстырмалы әдіс әр түрлі елдердегі саяси құбылыстарды салыстырып, доллардың жалпы жақтарын және жеке ирекшеліктерін ажыратуға мүмкіндік береді. Жүйелеу әдісі саяси құбылыстарды басқа күрделі құрылымның бір бөлігі ретінде қарап, оны құрайтын элементтердің әлеуметтік өмірдегі орнын, қызметін айналадағы ортамен, басқа құбылыстармен байланысын зерттейді. Бихевиористік әдіс жеке адамдар мен топтардың іс-әрекетін, белгілі бір саяси жағдайларда адамдардың өздерін өздері қалай ұстауын талдоуға негізделеді. Құрылымдық-функционалдық әдіс - саяси институттардың, саяси қатынас¬тар субъектілерінің қызметін сараптау жолымен саяси процестерді зерттеу әдісі. Функция арқылы құрылымдардың әлеуметтік мәні, қоғамдық-саяси процестегі орны мен рөлі лайықты түрде анықталлоды.

Саясаттанудың қызметі Саясаттанудың қызметі - қай ғылым болмасын белгілі бір қызметтерді (функцияларды) атқарады. танымдық қызметі. Саяси білім қоғамдағы оқиғаларды танып-білуғе, доллардың саяси мәнін түсінуге және болашақты болжауға мүмкіндік береді. Келесі қызметі - бағалау. Ол саяси құрылысқа, институттарға, іс-әрекеттерге және оқиғаларға саяси баға береді. Демократиялық мемлекеттерде саясаттану саяси әлеуметтену міндетін атқарады. Ол азаматтықты, халықтың демократиялық саяси мәдениеттілігін қалыптастырады.

Саясаттанудың түсініктері мен категориялары Саясаттанудың түсініктері мен категориялары - басқа ғылым салаларындағы сияқты саясаттанудың да өзіндік ұғымдары (категориялары) бар. Оған саяси құбылыстар мен процестердің мәнін білдіретін ғылыми терминдер, сөз тіркестері жатады. Мысалы: "саясат", "саяси билік", "саяси жүйе", "саяси тәртіп", "саяси партия", "саяси мәдениет", "саяси әлеуметтену", "саяси өмір", "саяси қатынастар", "қоғамдық үйымдар", "мемлекет", "демократия", "егемендік", "құқықтық мемлекет", "азаматтық қоғам", "ішкі саясат", "сыртқы саясат" және т.б.

Саясаттанудағы өркениеттік тәсілі Саясаттанудағы өркениеттік тәсіл - әлемдік тарихты өзіндік писать пен жеке даму динамика сына тән жергілікті өркениеттер кезеңдерінен тұрады деп есептейтін тұжырымға негізделеді. Саясаттанудағы өркениетті тәсіл нақты қоғамның саяси ұйымын зерттегенде бірінші кезекте саяси өмірдегі өркениеттік, ұлттық-мәдени ирекшеліктерін қарастырады.

Бұл тәсілдің панда болуы орыс ойшылы Н.Я. Данилевский ( ) еңбектерімен тығыз байланысты. Ол өзінің "Ресей және Еуропа" (1869) еңбегінде саяси ғылымда алғаш рет жергілікті мәдени-тарихи түрлері (өркениеттер) бар екенін теориялық тұрғыдан дәлелдеді. Данилевский Николай Яковлевич

XX ғ. өркениеттік тәсіл неміс философы О.Шпенглер ( ) мен ағылшын саясаттанушысы А.Тойнби ( ) еңбектерімен әрі қарай дамытылды. О.Шпенглер өзіне тән саяси ұйымдары бар 9 жергілікті мәдениетті көрсетеді. Ал, А.Тойнби 21 кейінірек, 13 аймақтық мәдениетті көрсетеді. Арнольд Джозеф Тойнби Освальд Шпенглер

Қазіргі заманда өркениеттік тәсілді "өркениеттер қақтығысы" теориясының авторы американдық зерттеуші С.Хантингтон қолдайды. Оның пікірінше, қарама-қайшылықтар өркениеттік писать аллоды. Ол ірі сегіз өркениеттің өзара қарым-қатынасы туралы айтады. Олар: батыстық, конфуциандық, жапондық, исламдық, үнділік, латынь американдық, африкандық және православ-славяндық. Хантингтон өркениеттер арасында маңызды доу-жанжалдар тудыруы мүмкін бес себепті көрсетеді: саяси идеология мен саяси тәртіптер арасындағы айырмашылықтардан гөрі, өркениеттік айырмашылықтар негіздірек; өркениеттік өзін-өзі танудың өсуі, өркениеттер арасындағы айырмашы¬лықтар мен ортақтың тереңдеуін түсіну; ұлттық-мемлекеттердің бірегейлік көзі ретіндегі рөлінің әлсіреуі. Діннің бірегейлік көзіне айналуы; батыстық емс елдердегі элитаның батыстандырудан бас тартуы және ол¬ардың өздерінің мәдени тамырларына қайта оралуы; өркениет доу-жанжалдарының көзі - мәдени ирекшеліктер мен айырмашы¬лықтар мәселенің "Сен кімсің?" тұрғысынан қойылады. СЭМЮЭЛЬ ХАНТИНГТОН

Саясаттану парадигма лары Саясаттану парадигма лары - [грек, paradeiqma - теория, үлгі] - саясаттануда парадигма деп саяси өмірді бейнелеуді, білімді ұйымдастырудың қисынын білдіретін, әлеуметтік құбылыстардың бір тобин теориялық пайымдоу үлгісі деп мойындаған негізгі тұғырнама желісін айтады. Парадигма жасау арқылы зерттеушіде белгібір саяси құбылысты зерделеудің негізгі өлшемі, қалпы қалыптасады. Соған орай ол директерді жинап, талдайды, түсінді Саясаттану парадигма ларын жинақтай кале долларды теологиялық, натуралистік, әлеуметтік және тиімді сын и деп жүйелеуге болады. реді, мағлұматтарды жинақтайды, жүйелейді.

Теологиялық парадигма саясатты, билікті құдайдың құдіретімен түсіндіреді. Бұл парадигма саяси ғылымның алғашқы дамы бастаған кезеңінде панда болған. Ол кезде барлық әлеуметтік-саяси құрылыс, мемлекет құдайдың құдіретімен жасаллоды және дамыды делінген. Натуралистік парадигма саясатты әлеуметтік писатьы жоқ табиғи себептермен, этап айтқанда, географиялық ортамен, биологиялық және психологиялық ирек шеліктермен түсіндіреді. Әлеуметтік парадигма саясаттың табиғаты мен панда болуын әлеуметтік факторлар арқылы түсіндіреді. Мысалы, марксизм саясаттың мәнін экономикалық қатынастардан шығарады. Ол қоғамның әрбір экономикалық базисі қажетті түрде әзіне сәйкес қондырма тудырады деді. Яғни, белгілі бір экономикалық базис негізінде саяси, құқықтық, философиялық, діни, этикалық, эстетикалық, т.с.с. көзқарастар мен идеялар панда болып, дамыды. Тиімді (рационалды) сын и парадигма саясаттың табиғатын оның өз ішіндегі себептермен, қасиеттермен, элемент термин түсіндіреді. Оны жанжалдық және мәмілеге колу парадигма лары деп екіге бөлуге болады.

Жанжалдық парадигма XIX г. панда болды. Оның негізін қалағандар - К.Маркс, А.Бентли, Земмель және т.б. Олар саяси өмірде доу-жанжал, шиеленістер шешуші рөл атқарады дейді. Қазір бұл теорияны қолдоушыларға Р.Дарендорф, Дж. Бертон және т.б. жаұтады. Бірақ доллар К.Маркс сияқты саяси доу-жанжалды тап күресіне, қоғамдық құрылыстың түбегейлі өзгеруіне апармайды, қоғамдағы билік қорлары үшін бәсекалестікті, әлеуметтік тапшылықтан туатын мәселелерді шешу саяси ағзаның өзін-өзі жетілдіріп, дамуына әкаледі дейді. Мәмілеге колу (консенсус) парадигмасының әкілдеріне М.Вебер, Т.Парсонс жатады. Олар саяси әмірдегі доу-жанжал, қайшылықтарды жоққа шығармайды. Алайда долларды мәмілеге колуден кейінгі екінші орынға қояды. Халықтың арман-аңсарының, негізгі әлеуметтік және мәдени құндылықтарының, бағдарларының бірлігі адамдар арасында туатын қайшылықтарды каналы түрде реттеп, шешуге, қоғамда тұрақтылық пен ынтымақтастықты орнатуға көмектеседі.

Назарларыңызға Рахмет!!!