Кескіндерді болу Орындаған:Жанаш.А Елтай.Б Тексерген:Манкибаева С.А Әл Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті

Жоспар I.Кіріспе II.Негізгі бөлім 1. Гистологиялық кескінді болу 2. Парафинді кескінді болу 3. Гистологиялық болу түрлері 4. Гистологиялық болу әдістері 5. Кесінділерді гематоксилин-эозин мен болу тәсілі 6. Майер гемалаунымен болу. III.Қорытынды IV.Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Гистологиялық кескін микроскоппен қарағанда жарықты жақсы өткізетін және барлық құрылымын толық сақтаған болуы қажет. Кесіндінің кірленбеуін және зақымданбауын қадағалау керек. Торшаның әртүрлі бөліктері және торша аралық элементтер болу түрлерін әрқалай қабылдайды. Өрмелерді болу физико- химиялық процестерге негізделген. Алдымен физиканың диффузды (ену), адсорбция (үстіртін сіңіру) және абсорбция (терең сіңу) құбылыстарын байқауға болады. Ұлпаның тығыздығы мен болудың шашырауы маңызды емс.

Парафинді кесіндінің мөлдірлігі төмен болғандықтан, олар неғұрлым күрделі өңдеуді қажет етеді. Бояулардың көпшілігі судың немсе спирттің ерітіндісі, олар парафинді тінге нашар өтеді, сондықтан кесіндіні болу алдында одна парафинді ксилол мен шығарып, орнын сумин толтыру керек. Осылайша алып тасталынған парфиннің орнын сумин толтыру үшін, концентрациясы кемейтін 100%, 90%, 80%, 70%, 60% спиртен өткізеді. Заттық шины бетінде орналасқан кесінді кепкеннен соң, оны болудың су ерітіндісіне белгілі бір уақытқа батырады.

Гистологиялық болу түрлері Қарапайым болу Төте болуҚосалқы болуҮдемелі болу Қарапайым болу Кереғар болу

Кереғар болу – алдымен кесіндіні бояп алып, кейін сәйкес келетін сұйықтықта бірнеше рет шайып аллоды. Мына жәйттерді: шайылатын сұйықтық қасиетін, кесіндінің жұқа болуын, қатты ерітінділерге қарағанда араластырылған болулардың жақсы нәтиже беретінін ейске сақтау керек. Бояуды микроскоп арқылы жүргізу керек. Төте болу – нысандарды алдын-ала араластырып болуларда жүргізеді. Қосалқы – арнайы дәріленген болудан кейін ғана кесіндіні керек болумен бояйды.

Қарапайым болу – тек бір болу қолданылады. Күрделі болу – бірнеше бояғыш заттармен өңделеді.

Барлық гистологиялық болу әдістерді негізгі екі топқа бөлуге болады. Шолу-зерттеліп отырған нысанға жалпы шолу жасау. Зерттеп отырған адамды арнайы қызықтырып отырған өрмелерді немсе жас торша элементтерін болу.

Гистологиялық кесінділерді бояған кезде жақсы нәтиже алу үшін, төмендегі ережелерді ұстану қажет: Бояулар таза болуы керек, кез келген бояғыш зат қолданар алдында сүзгіштен өтуі керек, суллы ерітінді тек дистилденген судан жасаллоды. Алдымен төмен байытылған болумен, кейін жоғары байытылған болумен болу керек. Кереғар әдісті қолдану пандалы. Кесінді жасау мен болу талаптарын қатаң сақтау керек. Кесіндіні боямас бұрын арнайы өңдеуден өткізген жөн.

Бұл үшін кесіндіні парафине ажырату керек, ал осы процесті депарафинизация деп атайды. Ол үшін кесінді парафинін ерітіп, спиртпен сусыздандырып, суда шаяды. Іс жүзінде ол былой жүреді, биологиялық стакандарға белгілі бір ерітінділерді құйып, этикетка жапсырылады.

Бояу алдында жұмыс орнын дайындап аллоды, үстелдегі артық құралдарды алып тастап, микроскопты орнатады. Белгілі бір ерітінді түрлеріне байланысты ыдыстарды ретпен қойып, жапқыш шиныларды және тағы басқа құрал жабдықтарды даярлайды. Кейін ғана барып болуға кіріседі. Бояу әдістері.

Кесінділерді гематоксилин-эозин мен болу тәсілі Бұл әдіс гистологиялық тәжірибеде кеңінен қолданылып келе жатыр. Бояуды белгілі бір ретпен орындау керек. Бояу нәтижесі, әдіспен қатар кесіндінің құрамына да байланысты. Қандай болу әдісі қолданылса да, ең бірінші міндет парафинді еріту.

Содна кейін кесінді бар шиныны дистилденген судан алып, жан-жағында қышқыл бокса, сүртіп құрғатады, бір-бірлеп орналастырып, болу ерітіндісін тамызғышпен құяды. Бояу кесіндіні түгелімен жауып тұруы тиіс. 2 минут тан кейін, болуды төгіп, оны дистилденген суға саллоды. Қалған екі шины ыдысты 4-6 минут тан соң гематоксилине босатады. Осы жұмыстардан соң, шины ыдыстың астин құрғатып сүртіп, микроскоптың кіші үлкейткішімен қарайды. Боялу кезінде кесінді суда қалқып жүрген бокса, препараттық ине арқылы бірнешеуін болуға салып немсе төменгі бюкске қойып, аздаған уақыттан соң болудан немсе бюкстан аллоды да, дистилденген суда шаяды, содна соң таза шиныға жазып микроскоппен қарайды.

гематоксилин-эозин мен боялған препарата

Гематоксилин – табиғи болу, ол суда, спирте және глицеринде жүргізіледі. Гематоксилин ерітіндісі негіздік қасиеттерге ие, ядро құрылымдарын анық көрсетеді. Бірақ гематоксилиннің өзі боямайды, болушы оның өнімі – гематеин.

Эозин – жасанды болу, суда не спирте ериді, қышқылдық қасиетке ие, торша цитоплазма сын қызғылт түске бояйды. Гематоксилинмен боялған кесіндіні дистилденген суда жақсылап шайып, үстіне эозин ерітіндісін тамызады. Бояу уақытының мағынасы зорь, мерзімі минутқа дейін созылады.

Бояудың мерзімді уақытын білу керек. Кесінділерді дистилденген суда 3-5 мин жупы, кейін құбыр суының астинда күлгін түс панда болғанша шаяды. Осыдан кейін, кесіндіні қайтадан 3-5 минутқа дистилденген сумин жуады. Ядроны гематоксилин мен болудың жоғарыда айтылған үдемелі әдісінен басқа, кереғар әдісі де бар. Ядросы боялған кесіндіні дистилденеген сумин шайғаннан соң, 1-6 секундқа 70° спиртке саллоды да, микроскоппен қарайды. Ядроны гематеинмен және қышқылды Майер гемалаунымен бояғанда да осындай әдіспен жүргізеді, бірақ кесіндіні жақсылап жук керек, әйтпесе қышқылдың аз мөлшері қалса да, болуды бұзады. Майер гемалаунымен болу.