Балалардағы аннамнез жинаудың ерекшеліктері

АНАМНЕЗ ДЕГЕН НЕ?

Анамнез - адаменя тиімді жұмысты ұйымдастыру мақсатында әртүрлі әдістермен алынған ол жөніндегі мағлұматтардың жиынтығы.

Баланы зерттеу әдісінің ерекшеліктері Баланы жан-жақты қарауға, зерттеуге мән беру ауруды дұрыс зерттеп, диагностика лауда, нақты ем қолдануға және бала күтімін дұрыс ұйымдастыруда ең маңызды орын аллоды. Баланы зерттеу әдістері пересек адамды зерттеу әдістерінен ерекшеленеді, әсіресе арте жастағы бала бокса, жағдайын дұрыс бағалау үшін обьективті зерттеудің арнайы әдістері қажет. Науқас баланы зерттеген уақытта нақты жүйелікті пандалану қажет, яғни сұрастыру сәтінде және объективті қарау уақытында.

Баланы зерттеу кезеңдері Баланы зерттеу бірнаше кезеңге бөлінеді: 1) ауру аннамнезі (anamnesis morbi); 2) өмір аннамнезін сұрастыру (anamnesis vitae); 3) науқастың нақты жағдайын объективті зерттеу (status praesens); 4) қосымша зерттеу әдістері (лабораторный, рентгенологиқ және т.б.).

Балалардан аннамнез жинау ерекшеліктері Зерттеу жүргізілетін бөлме жилы, желсіз және табиғи жарықпен қамтамасыз етілуі қажет. Шудың болмауы маңызды. Баланы қарау ата-анусының қатысуымен жүргізіледі. Дәрігердің қолы жилы болуы қажет. Дәрігердің жарқыраған әшекей тағуы және өткір иісті косметика қолдануы дрыс емс болып санналлоды. Дәрігер танысудың бірінші минутынан бастап баламен және оның ата- анусымен дұрыс байланыс құрастыра аллы аса қажет. Жақсы қатынас құрастыру ауру жайында құнды мәліметтер жинауына себебін тигізеді.

Анамнездің түрлері Аурудың аннамнезі Өмірдің аннамнезі Акушерлік аннамнез Аллергологиялық аннамнез Отбасылық аннамнез

Ø Отбасылық аннамнез 1. Ата-анусының ужасы. 2. Ата-анусының және әкесі немсе анусы жағынан жақын туыстарының денсаулығының жағдайы (туберкулез, сифилис немсе через, токсоплазмоз, алкоголизм, психикалық, жүйкелік, эндокринді және аллергиялық аурулар). 3. Ауру баладан бастап атласы, әжесі, аға- әпкелерінің генеалогиялық ағашының жағдайын анықтау. 4. Отбасында қанша бала бар және олардың денсаулығының жағдайы; егерь қайтыс бокса себебін анықтау? Алынған мәліметтер генетикалық картаға тіркеледі.

Ø Өмір аннамнезі Ерте жастағы баланың өмір аннамнезі (3 жасқа дейін) 3 жасқа дейінгі баланың өмір аннамнезін анықтау кезінде ерекше көңіл аударатын мәліметтер: 1) пренатальді кезең (жүктіліктен туылғанға дейінгі кезең); 2) интраннатальді кезең(туыла бастағаннан туылғанға дейінгі кезең); 3) арте постнатальді кезеңдер(туылғаннан кейінгі кезең); 4) арте жастағы балалар аннамнезі.

Анасынан баланың өсу ерекшеліктерінің ағымы, тәрбиелеу сипоты, ауырған аурулары, отбасылық немсе тұқым қуалайтын аурулары, тұрмыс жағдайы, тамақтандыруы, алған аллодын алу екпелері және оларға болған реакциясы, баланың эпидемиологиялық аймағы жайында нақтылап сұрастыру.

Анықтау қажет: 1) нешінші бала, нешінші жүктіліктен, жүктіліктің ағымы және қалай аяқталлоды (түсік, өлі туылғандар және шалатуылған балалар, аборт); 2) жүктіліктің ағымы (жүктіліктің I немс II жартысындағы токсикоз – жүрек айну, құсу, ісінулер, гипертония, нефропатия, эклампсия, вирустық инфекциялар), анусы декреттік демалысын қолдануын; 3) жүкті әйелдің тамақтану ерекшелігі мен режимі. 4) тылу кезеңінің қалай өткендігі (ұзақтығы, асқынулары), баланы нешінші күні және қандай салмақпен үйге шығарылғандығын; 5) Туылғаннан кейін жила дыма? Жылау сипоты (қатты немсе әлсіз)? 6) Туылған кездегі дене салмағы мен бойы.

7) Қай уақытта анна сүт безіне жатқызды, бала сүт безін қалай аллоды, қанша және наше рет емеді? 8) Кіндік қаллодығы қашан түсті, кіндік жарасы қалай жазылды? 9) Баланың физиологиялық салмақ жоғалтуы балды ма және ол қалай қалпына келді? 10) Нәресте кезеңіндегі аурулары (сарғыштықтың интенсивтілігі және ұзақтығы – анна мен баланың қан тобының және резус сәйкес келмеушілігі, тылу кезіндегі жарақат, терінің және кіндіктің, тыныс алу жолдарының, асқорыту жолдарының аурулары және т.б). 11) Нешінші күні және қандай салмақпен бала үйге шығарылды?

12) Баланың физикалық дамуы: өмірінің алғашқы жилында (әр ай сайын) және бір жастан кейін дене салмағы мен бойының ұлғаюы. 13) Тұрақты қалпы мен маторикасының дамуы: қашан басын ұстады, бүйіріне, арқасынан ішіне аударылды, қай уақытта отряды, еңбектеді,тұрды, жүрді, жүгірді? 14) Психикалық дамуы: қай уақытта күлімдеді, уілдеді, анусын танниды, жеке буындарды,сөздерді және сөйлемдерді сайта бастауы; бір жасқа дейінгі және екі жасқа қараған шағындағы сөз қоры. 15) Баланың үйдегі және ұжымдағы мінез-құлқы: басқа балаларға және пересектерге қатынасы; 16) Ұйқысының ерекшелігі, ұзақтығы;

Ауру аннамнезі Ø Ауру белгілері әрдайым бірден панда бола бермейді, көбінесе белгілер бірте-бірте бірнаше сағатта немсе бірнаше күнде көрініс береді. Аурудың арте белгілерін тауып және олардың ішінен бастысын, жетекші рөл атақаратынын табу қажет. Анықтау қажет: 1. Стационарға түскен кездегі және бақылау кезеңіндегі шағымдары (науқастың немсе оның ата-анусының баяндауы). Әрбір шағымды қосымша сұрақ қою арқылы нақтылау. 2. Бала қашан ауырды? 3. Қандай жағдайда ауру дамы және зерттеудің бірінші күніне дейінгі ағымы? 4. Аурудың жалпы белгілері (температура немсе қызба, қалтыру, ұйқысы, тәбеті, шөлдеуі, әлсіздік, мазасыздануы, көңіл-күйі және т.б.) – динамикасында анықтап, көрсету 5. Аурудың барлық жүйелер мен мүшелерде көрінуі:

Ø Материаллодық-тұрмыстық жағдайы 1. Ата-анусының жұмыс орны, мамандықтары, жалпы жалақылары, отбасының саны? 2. Қандай жағдайда отбасы тұрады: пәтер көлемі, жилылығы, жарықтығы, ылғаллодылығы және т.б. Тұратын балалар мен пересектер саны. 3. Бала балаларға арналған мекемелерге барады ма? 4. Балаға кім қарайды және оның денсаулығының жағдайы? 5. Балада жеке төсек бар ма? 6. Баланы қандай жиілікпен шомылдырады? Баланың таза төсегі мен кимі жеткілікті ма? 7. Ауа райының кезеңдеріне сәйкес баланың киім-кешегі бар ма? 8. Күн тәртібін сақтайды ма және серуендеу мен ұйқының ұзақтығы? 9. Тамақтандыру режимі, мектептегі жүктемсі. Мектеп ужасындағы баланың – күн тәртібі, қосымша жүктемелері.

Қай жүйеде ақаудың бар екендігін анықтау 1) тыныс алу жүйесі: жөтел құрғақ немс ылғаллоды, оның панда болу кезі (таңартен, күндіз, түнде, ұйықтар аллодында), сипоты. Қақырық (мөлшері, сипоты және түсі, шығуы). Кеудеде немсе арқада ауырсынудың болуы (сипоты, локализациясы немсе орналасуы, тыныс алумен, жөтелмен байланысы, иррадиация немсе берілуі. Ентігу (экспираторлы немсе инспираторлы), қашан панда болады (тыныш күйінде, физикалық жүк түскенде және т.б.), тұншығу ұстамаларының панда болуы (көмекші бұлшықеттердің қатысуы, мұрын қаннаттарының желбіреуі); 2) жүрек-қантамыр жүйесі: ентігу, жүрек аймағында ауырсынудың болуы (орналасуы немсе локализациясы, иррадиациясы немсе берілуі, сипоты). Жүректің шалым соғуын сезіну (интенсивтілігі, ұзақтығы, жиілігі). Ісінулер (локализациясы,панда болу уақыты); 3) асқорыту жүйесі: жүрек айнуы (жүрек айнуының тағаммен байланысы, ұзақтығы). Құсу (ашқарынғы, тамақ қабылдағаннан кейін, қанша уақыттан кейін, сипоты). Ерте жастағы балалардың лоқсуы (көп көлемде, аздаған, тамақтан кейін немсе тамақтану арасында). Кекірудің немсе қыжылдаудың болуы. Іштің ауырсынуы (сипоты, локализациясы, иррадиациясы, панда болу уақыты және тамақтанумен байланысы). Стул немсе үлкен дәреті (жиілігі, сипоты, түсі, иісі); 4) зәр шығару жүйесі: бел аймағының ауырсынуы. Зәр шығару жиілігі және көлемі (арте жастағы сәбилерде – дымқыл жаймалардың саны). Зәрдің түсі. Зәрді түнгілік уақытта ұстай алматы; 5) тірек - қимыл жүйесі: аяқ-қолында, бұлшықеттерінде және буындарында ауырсынудың болуы (сипоты, локализациясы, метеосезімталлодығымен байланысы). Буындардың ісінуі, қызаруы. Қозғалыстың қиындауы, таңартенгілік қимылдың бөгелуі; 6) эндокринді жүйе: шашпен жабылудың бұзылыс. Терінің өзгерісі (шектен тыс тершеңдік немсе құрғақтық, күстену, тыртықтың панда болуы). Бойдың және дене салмағының бұзылысы; 7) жүйке және сезім жүйесі: бас ауруы және бас айналлы. Тырысулар, гиперкинез дер, тик, терінің сезімталлодығының бұзылысы (гиперестезии, парестезии). Сезімтал мүшелердің және сөйлеудің бұзылыстары. 6. Стационарңа түскенге дейін ем жүргізілді ме, емнің нәтижесі қандай балды; дәрілік заттарға реакциясының барлығын анықтау.

Қорытынды: Анамнез жинаудың мақсаты: баланың белгілі бір ауруға денег бейімділігін анықтау,аурудың аллодын алу,ауруға әсер ететін факторларды анықтап,оларды жою үшін барлық жағдай жасау.