Адамгершілікке тәрбиелеу – педагогикадағы ең күрделі мәселелердің бірі екендігін айқындау.

1. Баланы тәрбиелеудегі адамгершіліктің рөлі. 2. Оқушыларды адамгершілікке тәрбиелеудегі менің қосар үлесім.

Тәжіребиемде қолданудың мақсаты: Оқушының бойында жауапкершілік, өз бетінше дұрыс шешім қабылдай білу, мейрімділік және кішіпейіл сияқты адами қасиеттерді қалыптастыру.

Балаға берілетін адамгершілік тәрбие дегеніміз не? Оны қашан, қай уақытта бастауға болады? Ол не үшін қажет? Осындай сұрақтар жалпы барлық мектептердің алтына қойылатын мәселелі сұрақ болып отыр. Бала адамгершілік білімінің бастауларымен үздіксіз әрі жұйелі түрде сусындауы қажет. Онсыз адамның қоғамда өмір сүруі, адамдар арасында өзін лайықты ұстай аллы қиынға түсері сөзсіз. Жаңа кезеңдегі білім берудің өзекті мәселесі жас ұрпаққа – адамгершілік тәрбие беру. Құнды қасиеттерге ие болу, рухани бай адамды қалыптастыру оның туған кезінен басталлы керек. Халыққа Ағаш түзу өсу үшін оған көшет кезінде көмектесуге болады, ал үлкен ағаш болғанда оны түзете алмайсың деп беккер айтылмаған. Сондықтан баланың бой на жастайынан ізгілік, мейрімділік, қайырымдылық, яғни адамгершілік құнды қасиеттерді сіңіріп, өз-өзіне сенімділікті тәрбиелеуде отбасы мен педагогтар шешуші роль атқарады. Дегенмен, бұл үш жақты жауапкершілікті қажет етеді. Яғни, ата - ана – бала- мектеп.

Адамгершілік адамның қоғамдық өмірінің негізі. Сондықтан да көрнекті педагогтар адамгершілік білімін білім берудің алтын қазығы деп беккер айтпаған. Адамгершілік – Адамға қойылатын басты талап асыл да ізгі адамгершілік қасиеттерді бой на сіңірген ұлағатты азамат болып шығу. Өйткені адам – өзінің адамгершілігімен, қайырымдылығымен, адалдығымен және әділеттілігімен ардақты. Халқымыз қайрымды – мейрімді жанды адамгершілігі мол адам деп дәріптеген. Сондықтан да әр баланың қаншалықты адами қасиеттері дұрыс қалыптасуы мектептегі тәрбиесімен толық байланысты. Себебі, біздің балалар өздерінін көп уақытын дәл осымен осы мектепте өткізеді.

Оқушылардың адамгершілік қасиетін қалыптастыру мақсатында мектепте жалпы көп тәрбие жұмыстары жүргізіледі. Бірақ бұл психикалық дамуы тежелген балалар үшін аз. Өйткені олардың мінез-құлқы әр түрлі. Әр баланың өзінін тума ерекшелігі бар. Мәселен, есте сақтау қабілеттері толық жетілмеген. Сондықтан да бұл күнделікті оқу үрдісінде қайталанып отыруды қажет етеді. Сыныпта болатын әр бір жағдайға талдау жүргізу, тәрбие жұмыстарымен байланыстыру тәрбиеші мен мұғалімінің басты міндеті болғаны абзал. Адамгершілік құндылықтарды дамыту мақсатында мен балалармен «Әдептілік – әліппесі, Адам әдебімен әдемі, Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен» т.б сияқты тәрбие сағаттарын жүргіздім. Сонында балалармен бірге қорытынды жасадық. Сонымен қатар көптеген сабақ барысындағы психологиялық дайындық пен сергіту сәттерін де дәл осы адамгершілікті дамытуға арналған етіп құруға болады. Мысалы «Жүректен жүрекке», «Бір – біріне жилы лебіз сыйлау» т.б

Көрнекті педагог В. Сухомлинский Егер балаға қуаныш пен бақыт бере білсек, ол бала солей бола аллоды - дейді. Егер, шәкіртке жан-жақты терең білім беріп, оның жүрегіне адамгершіліктің асыл қасиеттерін үздіксіз ұялата білсек, ертеңгі азамат жеке тұлғаның өзіндік көз қарасын қалыптасуына айналасымен санасуына ықпал етері сөзсіз. Қай заманда болмасын азамат алдында тұратын ұлы мұрат- міндеттерінің ең бастысы өзінің ісін, өмірін жалғастыратын салауатты, каналы ұрпақ тәрбиелеуі дей отыра баяндамамды баршанызға ортақ ұлы ақын Абай Құнанбайұлының өленімен аяқтаймын. Ғылым топай мақтанба, Орын топай баптанба, Құмарланып шаттанба, Ойнап босқа күлуге. Бес нәрседен қашық бол, Бес нәрсеге асық бол, Адам болам десеңіз. Тілеуің, өмірің алдыңда, Оған қайғы жесеңіз. Өсек, өтірік, мақтаншақ, Еріншек, беккер мал шашпақ – Бес дұшпаның, білсеңіз. Талап, еңбек, терең ой, Қанағат, рақым, ойлап қой – Бес асыл іс, көнсеңіз.