Хромосомалық зерттеулер FISH әдісі Fluorescence in situ hybridization

Хромосомные перестройки у супружеских пар с бесплодием Транслокации – наиболее частые структурные хромосомные перестройки, определяемые у супружеских пар с бесплодием, поскольку фенотипически не проявляются у носителей Робертсоновские транслокации Реципрокные транслокации 46,XY,der(13;14)(q10;q10) Частота 0,12 %* 46,XY,Yqh,t(2;17)(q31;p13) Частота 0,14%*

Хромосомалық ауытқу жиілігі Жаңа туғандарда -1% Жаңа туған ауру балаларда -10% 100 балаға – 3 немсе 4 ауру бала Уақытынан арте туған балаларда - 15 % 35 жестан кейін жүкті болған аналарда -2 % Онкологиялық ауру адамдарда %

Хромосомалық ауру балалардың ту мүмкіндігі 30 жеста -1/ жеста -1/63 45 жеста -1/19 ЭКО-да ұрықтанған жұмыртқаның 70 % 10 күн аралығында өледі 20 % ауытқуы бар ұрықтар болып табылады

Ата-аналардың патологиясы, яғни хромосомалар транслокациясы 15% сперматозоида анеуплоидты болып келеді Жыныс клеткаларының жетілу кезінде хромосомалардың ажырамауы Ұрықтардың бөлшектену процесінің бұзылуы

Хромосомалық патологиялар топтары Геномдық хромосомалық 47,XXY 47,XYY 45,X0

Типы проб для FISH Центромерные CEP Теломерные Tel Пробы на всю хромосому -WCP Локусспецифические LSI

Хромосомалық морфологиялық талдау жүргізу Нуклеин қышқ ылдарының гибридизациясы FISH әдісіне альтарнативті әдіс болып салыстырмалы геномдық гибридизация әдісі қолданылады ПЦР in situ PRINS

Сандық құрылымдық хромосомалық бұзылыстарын анықтауға FISH in situ гибридизациясы қолданылады. Флюорисцентті in situ гибридизациясы- хромосомадағы ДНҚ-ның спецификалық тізбегінің орнын анықтауға және детекция жасауға болатын цитогенетикалық әдіс. Мұнда 3, 5 немсе 7 хромосомаға талдау жүргізеді. Көбінесе 13, 18, 21, У, Х хомосомаларына талдау жүргізіледі. детекция означает определение, обнаружение.

Флюроцентті in situ гибридизация сын да ДНҚ ның спецификалық тізбегінің орналасу аймағын анықтауда флюроисцентті белгі қолданылады, олар өз кезегінде хромосомалардың белгілі бір аймағымен байланысады. Флюорисцентті зондты анықтау үшін флюорисцентті микроскоп тар қолданылады.

ДНК-зонд FISH әдісіндегі басты элемент болып табылады. Себебі: аномалиясы бар хромосоманы анықтау үшін сәйкес келетін зондтар болу керек жилы 32 Р изотопы мен белгіленген ең бірінші радиоактивті зонды бар in situ гибридизация ашылды. Кейіннен радиоактивті емс флюорисцентті белгілердің жасалынуының арқасында in situ гибридизация қауіпсіз және көп жұмыс талап етпейтін балды.

Ереже бойынша ДНҚ- зонд өзімен белгіні (метка) алып жүреді, яғни белгі флуорофоромы бар нуклеотид. Флуорофором кейіннен флюоресценция шығарады. Кейінгі кезде мынадай зондтар қолданылады. Бір-бірінен айырмашылығы бар 3 түрлі ДНҚ зонд белгілі: 1) хромосом-спецификалық немсе центромерлі зондтар СЕР (Chromosome Enumeration Probe)СЕР 2) гендік спецификалық зондтар LSI (Locus Specific Identifiers)LSI 3) теломерлі хромосома аймақтары бар зондтар TEL (Telomeric Probe) TEL

FISH

FISH әдісінің принципі 1) гистологиялық және цитологиялық препараты дайындау 2) алдын ала өңдеу:препараты протеазалармен өңдеу 3) ДНҚ зондты препаратқа орналастыру және денатурация

4) гибридизация 5) жэу 6) Соңғы рет бояу. Флюорисцентті бояулармен жүзеге осады. (DAPI 4,6-диамидин-2-фенилиндол; йодид пропития). 7) флюорецентті микроскоппен қарау

Флюорисцентті микроскоппен теломерлі аудандарды зерттеу. Интерфаза (ядро) мен метафаза (жеке хромосомалар) сатыларын біріктіру; көк бояу DAPI.

Денатурация мен гибридизацияны жүргізетін құрал (гибридайзер) THERMOBRITE

Қолданылуы ЭКО да Онкогематология Ісік диагностикасы Стомотологияда Гендердің амплификация сын анықтауда

FISH әдісінің артықшылықтары Генетикалық материалды ядроның интерфаза сатысында зерттеуге болады; Сандық жағынан иә немсе жоқ денег нақты жауап алынады; Жоғарғы шешуші қабілеті бар.

FISH әдісінің кемшілігі Жұмыс барысында флюорисцентті бояулар тез кеуіп қалады; Қорытындыларды анықтау үшін жоғарғы запалы флюорисцентті микроскоп болу керек.

Предимплантациялық, пренатальды және постнатальды диагностика, түсік тастау мәселесін зерттеуде FISH әдісіне альтарнативті әдіс болып салыстырмалы геномдық гибридизация әдісі қолданылады.

Салыстырмалы геномдық гибридизация әдісі CGH