Жасуша

ЖОСПАР: Жасуша теориясы Жалпы белгілері Ерекше белгілері Жануар жасушасы Өсімдіктер жасушасы Жасуша органоид тары: мембранналық органоидтар Жануарлар мен өсімдіктер жасушасын салыстыру Эукариоттар мен прокариоттарды салыстыру

Жасуша теориясыны ң қ алыптасуы ж. Т.Шлейден (тұжырымдама фасады: өсімдіктер ұлпасы жасушадан тұрады), 1839 ж. М.Шванн (жануарлар ұлпасы жасушадан тұрады. Жасуша туралы жалпылама білім, клеткалық теорияның негізгі ұстанымын қалыптастырды: жасушалар - барлық тірі заттардың құрылымдық және функционалдық негізі ). Теодор Шванн Маттиас Шлейден

Жасуша теориясы: жасуша - барлы қ тірі а ғ зал орды ң құ рылымы мен дамуыны ң негізгі бірлігі; барлы қ организмдерді ң жасушалары құ рылымында, химиялы қ құ рамы, ө мірлік белсенділікті ң негізгі к ө ріністері ұқ саз; ә рбір жа ң а жасуша т ү пн ұ с қ а (анналы қ ) жасушаны ң б ө лінуі н ә тижесінде пайда болады; к ө п клеткалы а ғ зал орда клеткалар ө здеріні ң функциясында мамандандырыл ғ ан ж ә не маталарды қ алыптастырады. Тіндерді ң бірі бір-бірімен ты ғ из байланысты ж ә не реттеу ж ү йелеріне ба ғ ынатын органдар.

Нақты өмірлік маңизы бар функциялар органоидтар Тұрақсиз компонеттер Жасушалық әрекеттер барысында пайда болуы немсе жеғалуы мүмкін Қосу Жасушаның құрылымдық компоненттері Тұрақты компонеттер

Рибосомалар, вакуоль, жасуша ппорталы ғ ы, органоидтар қ оз ғ алисы Митохондриялар, ЭПС, Гольджи жыйынты ғ ы, пластидтар, лизосомалар Мембранналы қ емс мембранналы қ органоидтар

Жалпы белгілері: Цитоплазманы ң ж ә не ядрены ң құ рылымды қ ж ү йелеріні ң бірлігі Метаболиттік ж ә не энергетикалы қ процестерді ң ұқ сазты ғ ы Ә мбебап мембрана құ рылымы Химиялы қ құ ромны ң бірлігі Ұ яши қ тарды б ө лу процестеріні ң ұқ сазты ғ ы

Ерекше белгілер: Белгілер Ө сімдіктер жасушасы Жануарлар жасушасы 1. Целлюлозалы қ жасуша Жасуша мембрана сыны ң сыртында орналас қ ан же қ 2. Пластидтар Хлоропластар Хромопластар Лейкопластар же қ 3. Бастап қ ы қ айталама к ө мірсулар крахмал гликоген 4. Жасуша ппорталы ғ ыже қ бар 5. ВакуольПіскен жасушаларда ү клен жал ғ из К ө птеген, кішкентай - жасушааралы қ қ орыту ү шін 6. АТФХлоропласта митохондрия да Митохондрияда 7. Қ оректену т ү ріАвтотрофты Гетеротрофты

Жануар жасушасы 1 – Пероксисома, 2 – Жасуша мембранасы, 3 – Ядро, 4 – Ядрышы қ, 5 – Митохондрия, 6 – Эндоплазмалы қ тор, 7 – Гольджи жиынты ғ ы, 8 – Хромасома, 9– Центриоли, 10 – Лизосома, 12– Цитоплазма

Өсімдіктер жасушасы: 1- сырт қ ы жасушамембрана 2-вакуоль 3-ядро 4-ядрышы қ 5,6- эндоплазмалы қ тор 7- Гольджи жиынты ғ ы 8- митохондрия 9-рибосома 10-хлоропластар 11-хромопласта 12-лизосома 13-плазмодесма (4)

Ядро Функциялары: Метаболиялық процесті реттеу, Метаболиялық процесті реттеу, Тұқым қуалайтын ақпаратты сақтау және оны көбейту, Тұқым қуалайтын ақпаратты сақтау және оны көбейту, РНК синтезі, РНК синтезі, Рибосомалардың қайта жиналуы (рибосомальды + рибосомалық РНҚ ) Рибосомалардың қайта жиналуы (рибосомальды + рибосомалық РНҚ ) Ядро сүтқоректілердің эритроциттерін қоспағанда, барлық эукариоттардың жасушаларында бар. Кейбір протистлерде екі ядро бар, бірақ, әдетте, тек бір ядродан тұрады. Негізі әдетте шарлар немсе жұмыртқаны аллоды; Өлшемінде (10-20 микрон) бұл органеллалардың ең үклені.

Белгілері Ө сімдіктер жасушасы Жануарлар жасушасы Пластидтар Хлоропластар, хромопласта, лейкопластырь Жоқ ҚоректенуіАвтотрофты Гетеротрофты АТФ синтезіхлоропластарда, митохондриялардамитохондрияларда Жасуша ппорталығыТөменгі сатылы өсімдіктерде Барлық жасушаларда Вакуоль Жасушалық шырынмен толтырылған үклен қуыстар - қосалқы немсе соңғы өнімдер болып табылатын түрлі заттардың су ерітіндісі. Осмотикалық жасушалық цистерналар Қысқартылған, ас қорыту, босатылған вакуум дер. Әдетте кішкентай Жануарлар мен өсімдіктер жасушасын салыстыру

белгілеріпрокариоттардаэукариоттарда Өкілдері көк-жасыл суллы балдырлар, бактериялар Жпнуарлар, өсімдіктер саңырауқұлақтар Цитоплазма органоид тарас Органоидтар көп Ядрожеқбар Эндоплазмалық тор-- Рибосомалар Цитоплазмада орналасқан Мембранада орналасқан Митохондрия-+ Пластидтар-+ өсімдік жасушасында Гольджи жиынтығы-+ Жасуша ппорталығы-+ (көпшілгінде) Хромосомалар 1Жиынтық түрңнде Бөліну желыамитозмитоз Көбеювегетативті, споралық Жыныстық: гаметалардың пайда болуы Прокариот пен эукариоттарды салыстыру