Дайтында ғ ан: Юлдашев Ш. Баялиев О. «Астана Медицина Университеті»А Қ Клиникалы қ фармакология кафедрасы Астана 2017

Кіріспе; Д ә лелді медицина; Д ә лелдеу де ң гейлері; Клиникалы қ зерттеулерге талаптар; Клиникалы қ зерттеулерді ң т ү рлері; Қ ателерді д ұ рыстау н ұ с қ улары; Список литературы.

Қ азіргі уа қ быта қ сайта құ ру, реформалау ж ә не халы ққ а медициналы қ к ө мэк к ө рсет ү жа ғ дайтында қ аражатты ң жетіспеуі ө ткір м ә селе. Д ә рілік препараттарды қ олданалуы ұ тынды, клиникалы қ ж ә не экономикалы қ негізделген болуы тиіс. Қ азіргі кезде д ә рігерлерді ң қ арама ғ тында д ә рілік препараттарды ң т ү рлері, ә р т ү рлі дозировка лары ж ә не комбинациясы хонда ғ ан ж ә не тіпті ж ү здеген мы ң. Оларды ң сана ә сіресе со ңғ ы жылдары к ө бейді б ұ дан б ұ р-н д ә рілерді ң 60-80% қ олданалма ғ ан немесе ә лі ашылма ғ ан.

Не ғұ рлым тиімді д ә рілік заттарды іріктеуде - д ә лелді медицина ма ң езды р ө лді алып жатыр. Д ә лелді медицина (ДМ) (evidence-based medicine) негізделген д ә лидер қ арастыратын, іздеу, салыстыру, жалпбыла у, ке ң інен таралу ж ә не алтын ғ ан д ә лидерді нау қ астарты ң м ү ддесіне қ алдануын талаптайтын медицина б ө лімі (Evidence Based Medicine Working Group, 1993). «Evidence-based medicine»терминін ал ғ аш рет 1990 жилы Торонто Университетінде ұ сын ғ ан. Д ә лелдеу медицина сына ң негізгі ма қ сайты о ң тайландыру медициналы қ к ө мэк к ө рсэту сапасын қ ауіпсіздік т ұ р ғ сына, тиімділігі, құ на ж ә не бас қ а да ма ң езды факторлар жа ғ ынан к ө тему.

Д ә лелдеу Де ң гейі (Степени) Д ә лелдеу т ү рі I (A) Д ә лелдемелер н ә тижесінде алтын ғ ан мета-талдау ү клен санан жа қ сы жеспарлан ғ ан рандомизирленген зерттеулер II (B) Ложнопозитивнах ж ә не ложнонегативнах қ ателер болу де ң гейі же ғ ары рандомизирленген зерттеулер. III (C) Жа қ сы жеспарлан ғ ан рандомизирленбеген зерттеулерден алтын ғ ан д ә лелдемелерге негізделген н ә тижелері. Ба қ ыланатын зерттеулер бір топ нау қ астарты зерттеу тобына ң тарихи ба қ была у ж ә не т. б. IV (D) Жоспарланба ғ ан рандомизирленбеген зерттеулерден алтын ғ ан д ә лелдемелерге негізделген н ә тижелері. Клиникалы қ жа ғ дайлар, корреляциялы қ сипаттау ж ә не т.б

Қ азіргі кезде клиникалы қ зерттеулер Good Clinical Practice (GCP надлежащая клиническая практика) ережелері бойынша істелінеді. Олар Хелсинки декларациястында жазыл ғ ан. Клиникалы қ зерттеулерде зерттелуі м ү мкін : Белгілі бір патология ғ а байланасты препараты ң эффективтілігі ж ә не қ ауіпсіздігі; Бір препараты ң ә р т ү рлі дозалары ж ә не е ң гізу т ү рлері; Ә р т ү рлі препараттарды ң бір бірімен салыстыру.

1. Сипаттау Бірмоментті зерттеу схемасы

2. Аналитикалы қ Случай- контроль

Когортты қ зерттеу Проспективті когорты қ зерттеу

Ә р т ү рлі когорты зерттеулерді ң схемасы

II Эксперименталды 1. Рандомизирленген 2. Рандомизирленбеген. Рандомизирленген зерттеу схемасы

Мета-анализ – Бірнеше ба қ была у зерттеулерді қ осайтын статистикалы қ ж ә не математикалы қ тал қ была у зерттеу ж ұ мысы. Она арнайы RevMan программасы ар қ илы істейді. Б ұ л программана Кокранды қ библиотека дан тегін алу ғ а болады. Біра қ она қ алдану ү шін а ғ ылшын тілін ж ә не математикалы қ статистикана білу қ ажет.

Қ ателік б ұ л зерттеу кезінде қ хендай да бір факторды ң ә серінен бол ғ ан, т ұ жырым ғ а ә сер ететін жа ғ дай. Е ң жиі кездесетін б ұ л- зерттеушіні ң немесе зерттелетін адамдарды ң ойлары мен к ү тімдері. Оларды ң жиелігін стандарты зерттеу методикалар-н ортындау ар қ илы алдын алу ғ а болады. Олар ғ а: контроль топтары; со қ ыр зерттеу методикасы; рандомизирленген ( стратификация мен немесе стратификация сиз).

Ә сер эту эффективтілігіні ң критерийлері: 1. Со ңғ ы, « қ ата ң » критерийлер: а) Зерттеу тобына ң денсаулы қ к ө рсеткіштеріні ң ө згеруі ( ө лім, ө мір с ү ру уа қ ты, е ң бекки жарамдилы қ уа қ ты ж ә не т.б к ө рсеткіштеріні ң ө згеруі); б) ө мір с ү ру сапасысы ң ө згеруі (QALY).

2. Аралы қ, «суррогат» критерийлер: а) тура клиникалы қ к ө рсеткіштер (мысалы артериалды қ қ ысымна ң ө згеруі, дене температурана ң ж ә не т.б); б) жанама клиникалы қ эффект (госпитализация жиелігіні ң азаюы, ас қ нуды ң азаюы ж ә не т.б)

1. 5g/96/article_3484. html - «Доказательная медицина в клинической фармакологии» – авторы статьи- Владислав КОСАРЕВ, заведующий кафедрой профессиональнах болезней и клинической фармакологии, проректор по научной работе, профессор.Вячеслав ЛОТКОВ, профессор кафедры. Сергей БАБАНОВ, докторант кафедры, кандидат медицинских наук.Самарский государственнай медицинский университет. 5g/96/article_3484. html 2. «Клиническая фармакология» под редакцией акад. РАМН, проф. В.Г. Кукеса, 2009 год стр «МЕТОДИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ ПРОВЕДЕНИЯ КЛИНИЧЕСКИХ ИССЛЕДОВАНИЙ И СТАТИСТИЧЕСКОЙ ОБРАБОТКИ ПОЛУЧЕННЫХ ДАННЫХ» МЕТОДИЧЕСКИЕ РЕКОМЕНДАЦИИ ДЛЯ АСПИРАНТОВ И СОИСКАТЕЛЕЙ МЕДИЦИНСКИХ ВУЗОВ. ФИЛИППЕНКО Н.Г., ПОВЕТКИН С.В. КУРСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ, 2010 год The Canadian Guide to Clinical Preventive Health Care.