Акселерация туралы т ү сінік. Т ә рбиелеуді ң, қ орша ғ ан органы ң, баланы ң нерв психикалы қ дамуына ә сері.

Жоспары: 1. Акселерация түсінігі 2.Әр жестағы балалардың дене дамусының зандылықтары 3. Дене даму бағалау критерия лары 4.Нерв-психикалық дамуды бағалау критерия лары 5. Акселерация факторлары 6.Акселерацияның оң және теріс нәтижелері Қорытынды бөлімі

Акселерация физикалы қ, интеллектуальды қ ж ә не жсынысты қ жетілуді ң тездеуімен (орташа 1-2 жылдар-нда) толы қ тай немэссе парциальды т ү рде сипатталлоды. Парциальды акселеризация ритімсіз ж ә не с ә икессіз психофизиологиялы қ дамуы. Ә сер ететін факторлар ғ а урбанизация, ұ лет аралы қ неке, тема қ тануды ң же ғ арлауы ж ә не радиация жатады. Психикалы қ ж ә не физикалы қ даму ғ а соматовегетативті дисфункция ж ә не эндокринді б ұ зылыстар ә келеді. Даму мен ө су акселерациясы бір жас қ а дейінгі балаларда бойсыны ң же ғ ар ғ ы к ө рсеткішімен, е ң бегіні ң арте бітуімен, с ү ттік тістерді ң арте бітуімен болжанады. Б ұ р-н салма ғ ы 5- 6 айда екі эссе артатын бокса қ азір б ұ л процесс айда бай қ ялтын бол ғ ан.

Отанды қ ж ә не ә лемдік т ә жірибеде психофизиологиялы қ дамуды 4 негізгі этап қ а б ө леді ту ғ аннан 14 жас қ а дейін: Бірінші этап – арте, ү ш жас қ а дейін Екінші этап- мектекпке дейін, т ө оттен алеты ғ а дейін Ү шінші этап – мектептік, жетіден он жас қ а дейін Т ө ртінші этап – пубертант, на қ ты мектеп пубертантты қ, он екіден он т ө рт жас қ а дейін.

Ерте психогенезде мынадай этаптарды б ө леді: Жа ң а ту ғ ан(ужасы 11,5 ай); Балалы қ ша қ (infancy) 1 жас қ а дейінгі кезе ң ; ж ө ргектік период (toddlery) ө міріні ң 2-3-жылдары.

Баланы ң психикалы қ дамуында ғ ы ерекше құ былыстар баланы ң онтогенездік сатысында ғ ы ө згерісі, я ғ ни дизонтогенезі болуы м ү мкін. Психикалы қ дамуында ғ ы патология ғ а байланысты клиникалы қ форматы келесідей болады: - Ойлауды ң қ алис қ аллы - Аутистикалы қ б ұ зылысы - Акселерация - Инфантилизм - Соматопатия

Акселеризация ғ а душар бол ғ ан бала психикасы олар озіні ң ерлерге сайтт к ү шіне сеніп қ орша ғ ан орта ғ а денег құ рметін б ұ зады, озіне денег сенімдері к ү шті болады. Озіне денег назар аударуды талап етпейді. Ал, дамуы қ алис қ ал ғ ан баланы ң психикасы озін к ө рсету ма қ сатында ү немі ерш ү рек болып ж ү руге тырысады. Бала психика сына оны ң жсынысты қ жетілуі де ә сер етеді. Жасынан арте жсынысты қ дамуы баланы ң эмоциональны б ұ зылысын тудырады.

Т ұ ра қ сыр к өң іл к ү йіні ң ө згерісі ер балаларда ужасында, ал қ из балаларда жеста бай қ аллоды. Осы жеста бала қ тырсы қ болып келеді. Осы жеста баллада ғ ы ө згерістер ө зіні ң ә леуметтік ортезы на сайтт ө згеріп отрады. Қ о ғ анды қ ортасында ғ ы орта, қ орша ғ ан ортасы бала психика сына тікелей ә сер етіп отрады.

Антропометриялы қ к ө рсеткіштер қ атар-на ж ә не биологиялы қ жетілу де ң гейіне байланысты акселирацияны гармония ли қ дисгармония ли қ

Гормониялы қ акселерация ғ а антропометриялы қ к ө рсеткіштер биологиялы қ жетілуі б ұ л жсынысты қ жесты қ топ ү шін орташа к ө рсеткіштерден арты қ балалар жатады. Дисгармония ли қ т ү ріне құ рдастар-на қ ара ғ панда бойсыны ң ұ зонды ғ ы арты қ, ал жсынысты қ дамуы жеткілікті не т ө мен балалар жатады. Баланы ң қ имел қ оз ғ алисын оны ң ж ү ике іс ә рекетіні ң дамуы негізінде к ү рделі нервтік процестер жатыр. Олар тікелей ОНЖ ні ң, оны ң ішінде же ғ ар ғ ы б ө лігі миды ң ү клен жарты шары қ абы ғ сыны ң қ атысуымен ж ү реді.

Пайдаланыл ғ ан ә дебиеттер: Шабалов М. П. «Балалар ауруы.» С-Петербург,2007 Б.Т ү сіп қ алиев « Балалар аурулары пропедевтикасы». Интернет желісі