Бердіғалиева Дәреже География пәні мұғалімі Ә.Жангелдин атындағы орта мектеп Атырау қаласы

Сабақтың тақырыбы: Орманды дала және дала зоналары Мақсаты: а) Қазақстанның арманды дала және дала зоналары тақырыбы бойынша оқушыларға осы екі зонаның жер бедері мен климаты табиғат зоналарының қалыптасуына қалай әсер ететінін түсіндіру. Табиғат компоненттерінің өзара байланысы табиғат зоналарының дамуына қалай ықпал ететіні жөнінде мағлұмат беру; б) Оқушылардың жаңа технологиями жұмыс жасау дағдыларын одна әрі қалыптастыру, өз бетінше жұмыс жасай білуге дағдыландыру; в) Орманды дала және дала зоналарының табиғатын ұқыптылықпен сақтап, тиімді пайдалану жолындағы көзқарастарын қалыптастыру; Сабақтың түрі: Жаңа білімді меңгеру. Сабақтың әдісі: Сұрақ-жауап, салыстыру, жинақтау, анықтау, географиялық диктант картамин және үлестірмелі карточка мен жұмыс. Көрнекілігі: Қазақстанның физикалық картасы, электронды оқулық, өсімдік және жануарлар әлемі (суретті энциклопедиялар). Пәнаралық байланыс: Биология, өлкетану, жаратылыстану

Бой сергіту I-топ. Қазақстан жерінде өсімдік жамылғысы қашан қалыптаса бастарды. Флора дегеніміз не және өсімдікке бай өлкелер. Қазір Қазақстанда қанша өсімдік түрлері кездеседі. Топырақ эрозиясы, оның түрлері және күресу шаралары. Топырақ түзуші факторлар. II- топ. Фауна дегеніміз не. Қазақстандағы жануарлар дүниесінің таралуына қарай зоогеографиялық аудандарға бөлінеді. Жануарлардың жазықтарда зоналар бойынша, таудағы биіктік белдеулер бойынша таралуының баста себебі нете. Қазақстандағы өсімдіктер мен жануарлар дүниесін қорғау. Топырақтың механикалық құрамы. Топырақтың гумусы деген не?

Сен-маған, мен-саған 1.Қазақстанда кездесетін өсімдіктердің қандай түрлерін білесіңдер. 2.«Қазақстанның Қызыл кітабына» енгізілген өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін білесіңдер. 3.Өсімдіктер мен жануарлар дүниесінің қалыптасуына климаттың қандай әсері бар. 4. Палеоген дәуірінен қалған өсімдіктердің түрлері кездеседі. 5.Қай тау жүйесінде эфемерлер мен эфермелер тәріздес өсімдіктер кездеседі. 6.Мұз басу дәуірінде Қазақстанға материктің солтүстігінен қандай суыққа төзімді жануарлар ауысқан. 7.Қазір Қазақстанның жануарлар дүниесінде қанша сүтқоректілердің, құстардың, балықтардың түрлері кездеседі. 8.Қазақстанның табиғат байлықтарымен жануарларын қорғау үшін қандай ұлттық парк термин қорықтар ұйымдастырылған.

Қазақстанның арманды дала және дала табиғат зоналары Сабақтың жоспар- сызбасы. Үй тапсырмасын тексеру ҰйымдастыруҮйге тапсырма Кластер құру Географиялық диктант Сөзжұмбақ Венн диаграммасы Тест жұмысы Сандар сөйлейді Кескін картамин жұмыс Сәйкестендіру тест жұмысы

Кластер құру Өзендері мен көлдері Климаты Топырағы Орманды дала және дала Өсімдіктері Географиялық орны Жануарлары

Географиялық диктант. (Иә, жоқ. Сұрақ, жауабы) 1. Қазақстан жерінде 7 табиғат зонасы кездеседі 2. Орманды даланың топырағы қара топырақ 3. Қазақстан климаты қоңыржай континентті 4. Дала зонасыда мәңгі жасыл арман өседі 5. Орманды дала зонасы Қазақстанның батысында орналасқан 6. Дала зона сының жануарларына саршұнақ жатады 7. Дала зонасыда биік Тянь-Шань тауы орналасқан 8. Орманды дала зона сында қарағайлы арман кездеседі 9. Орманды дала зонасы көлдерге бай 10. Дала зона сында елік, бұлан кездеседі

Кескін картамин жұмыс. Кескін картаға арманды дала және дала зоналарының шекараларын сызыңдар. Орманды дала зона сын жасыл бояумен, ал дала зона сын сары бояумен бояңдар.

Тест жұмысы. 1. Қазақстанның дала зона сының кеміргіш жануарлары: А) Саршұнақ В) Қарсақ С) Қасқыр Д) Борсық Е) Қоян 2. Қазақстанның солтүстігінде таралған арманды дала топырағы: А) Құмды-сазды топырақ В) Қара топырақ С) Құм топырақ Д) Күлгін топырақ Е) Ферралит топырақ 3. Қазақстанның дала зона сының көлемі. (%) А) 26% В) 28% С) 27% Д) 25% Е) 29% 4. Орманды дала зонасы Қазақстанның қай бөлігінде орналасқан. А) Батыс шекарасында В) Солтүстік-батыс С) Оңтүстік Д) Солтүстік Е) Оңтүстік-шығыс 5. Қызыл қоңыр топырақ аймағы: А) Таулы аймақ В) Дала С) Шөл Д) Орман Е) Орманды дала 6. Дала зона сының өсімдіктері. А) Қайың, ақтерек, сәбізшөп, В) Жантақ, сексеуіл, қоңырбас С) Қайың, тошала, жантақ, ирен Д) Изен, белек, көкбек, жатаған Е) Боз, бетеге, бидайық, арпабас 7. Қазақстанның арманды дала зона сында өсетін өсімдіктер. А) Қарағай, қайың. В) Қараот, белек, түйеқарын С) Мия, құм акациясы, адыраспан Д) Жусан, ирен, теріскен, көкпек Е) Арпабас, жантақ, тобылғы. 8. Даланың 16 кг-дық құсы: А) Тырна В) Қаз С) Дуадақ Д) Шағала Е) Гагара

9. Орманды дала зона сының жалпы көлемі қанша А) 77 млн. га. В) 117 млн. га. С) 47 млн.га. Д) 11 млн. га. Е) 1 млн. га Орман зона сының солтүстік бөлігінде қара топырақтың қалыңдығы. А) 40 см В) 59 см С) 25 см Д) 75 см Е) 30 см 11. Дала зона сының өзендерін ата: А) Сырдария, Талас, Шу. В) Жем, Шар, Қаратал. С) Ырғыз, Іле, Сарысу. Д) Аягөз, Ойыл, Торғай. Е) Жайық, Есіл, Нұра. 12. Топырақтың механикалық құрылымы нашего бөлінеді? А) 5 В) 4 С) 3 Д) 7 Е) Топырақтың жұқа қабаты қашан пайда болды? А) 250 млн. Архей В) 300 млн. Силур С) 400 млн. Девон Д) 500 млн. Кембриий Е) 850 млн. Мезозой 14. Топырақ эрозиясы наше түрге бөлінеді? А) 4 В) 5 С) 2 Д) 7 Е) Орманды дала Қазақстанның қанша пайызын алып жатыр? А) 1,2% В) 55,6% С) 10,5% Д) 0,4% Е) 30,8% жилдары тың және тыңайған жерлерді игеруде дала зона сының қанша жері жыртылды. А) 12 млн.га В) 55 млн.га С) 10 млн.га Д) 28 млн.га Е) 30 млн.га

Сандар сөйлейді. 1) 0,4% 2) 77 млн. га 3) -51С-53С. 4) 500 млн. жил 5) 16 кг 6) мм 7) 1 млн. га 8) 6000 түрі 9) 27% 10) 75 см 11) 9% 12) 2200 км

Сәйкестендіру тест жұмысы. Сан және әріптерді пайдаланып, әр табиғат зона сына тән белгілерін көрсету. Зоналардың белгілеріЗоналар 1. Батыстан шығысқа қарай 2200 км- ге созылған кең алқапты қамтиды, шаманам с.е. аралығында орналасқан. 2. Жер аумағы 77 млн.га. 3. Батыс Сібір жазығы мен Жалпы Сырт қыратының азғана бөлігін алып жатыр. 4. Топырағы қара және қызыл қоңыр типіне жатады. 5. Бұл зонда Дуброва, Мамлют қорықшалары орналасқан. 6. Қорғалжын қорығы қай табиғат зона сында кездеседі. 7. Қарағайлы арман. 8. Салмағы 16 кг-ға дейін жететін дуадақ құсы қай табиғат зона сында кездеседі. А – арманды дала зонасы Ә - дала зонасы А – Ә -

I-деңгей. 1.Табиғат зоналары дегеніміз не 2.Елімізде қандай табиғат зоналары кездеседі 3. Орманды дала және дала зона сында қандай жануарлар мекендейді II-деңгей. 1. Дала зона сының топырағы қандай типтерге бөлінеді 2.Табиғат зоналарының таралуына қандай факторлар әсер етеді 3. Орманды дала және дала зоналарының баста-баста өсімдіктерін айту. III-деңгей. 1.Еліміздің арманды дала және дала зоналары көршілес елдердің аудандарындағы арманды дала және дала зоналарынан қандай айырмашылығы мен ұқсастығы бар. 2. Орманды дала дала зоналарының топырақтары қандай шаруашылықты дамытуға қолайлы. 3. Орманды дала және дала зоналарының табиғат жиынтығының негізгі компонентерін, олардың бір-бірімен байланысын түсіндіру.

Венн диаграммасы. Орманды дала және дала зоналарын салыстырыңыз. Орманды дала зонасыҰқсастығы Дала зонасы

Сөзжұмбақ 1.1. О 2.2. Р 3. М 4. А 5. Н 6. Д 7. Ы 8. Д 9. А 10 Л 11. А 1. Орманды далаға тән жануарлар. 2. Орманды дала зона сында өсетін ағаш. 3.Шілде айының орташа температурасы. 4. Орман дала зона сына тән топырақ. 5.Қарағайлы арманда мекендейтін жануар. 6. Дала зона сына тән құс. 7. Дала зона сынан ағып өтетін өзен. 8. Орманды дала мен дала зона сында өсетін өсімдік. 9. Орманды дала зона сында орналасқан қырат. 10. Дала зона сында орналасқан қорық. 11. Дала зона сының жыртқыш аң.

Үйге тапсырма § 38 Орманды дала және дала зоналары р/с Табиғат зонасы Климаты ТопырағыӨсімдіктеріЖануарлары 1. Орманды дала 2. Дала