ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ФАРМАЦЕВТИКА АКАДЕМИЯСЫ Гигиена 2 кафедрасы Фастфуд Орында ғ ан: Т ү ймебаева Г.Б.

Жоспар Кіріспе: Тез тама қ тануды ң тарихы. Негізгі б ө лім: Тез ә зірленетін та ғ амдар Тез ә зірленетін та ғ амдарды ң денсаулы ққ а зияны Тез ә зірленетін та ғ амдарды жасайтын орындар Қ орытынды:

Фастфуд (англ fast food –тез тама қ тану) тез ә зірленетін тама қ тар. «Фастфуд» термині е ң ал ғ аш рет 1951 ж Merriam-Webster с ө здігіне енгізілген.

Ежелгі Рим Тез тама қ тану Ежелгі Римнан белгілі. Ә рбір Римды қ базарларда т ә тті ж ә не тез пісірілетін тама қ тар қ арапайым халы ққ а к ө птеп ұ сынылатын бол ғ ан. Ол кездегі бірден-бір тама қ ты ң т ү рі ашытыл ң ан қ амырдан жасал ғ ан ж ә не з ә йт ү н майы жа ғ ыл ғ ан тандырлар бол ғ ан. Ол қ азіргі италиан пиццасына ұқ сайды.

Қ ытай. Америка Қ ытай базарларында тез пісетін ысты қ кеспелер сатыл ғ ан. Америкада фастфуд индустриясы 1920ж қ алыптасты. 1921ж Канзас штатында White Castle компаниясы ашылды. Басты жасайтын тама қ тары сол кезге та ң сы қ бол ғ ан гамбургер.

Тез ә зірленетін тама қ тар Гамбургер Фри кортошкасы Ход-дог Сендвич Донер-кебаб Шаурма Пицца

Тез ә зірленетін та ғ амдарды ң зияны Адам организімінне ө те зиянды фастфуд та ғ амдарытуралы айт қ анда сосиска, ш ұ жы қ тар ж ә не неше т ү рлі еттен жасалатын қ арапайым халы қ к ө п т ұ тынатын тама қ тар келеді. Б ұ ндай ас тама қ тарды ң құ рамында майлар к ө птеп кездеседі. Сонымен қ атар қ уырыл ғ ан т ү рде фастфуд ө німдерінде к ө птеп кездесетін адам а ғ засына зиянды еттерді ң майлы т ү рлері де жатады.

Фастфуд тама қ тарыны ң денсаулы ққ а ә сері Т ү рлі елдердегі медециналы қ зерттеулерді ң н ә тижесі фастфуд ө німдерін к ү нделікті қ олдану семіздікке ә келеді дейді. Бір ғ ана орташа к ө лемдегі гамбургер немесе бір стакан кока кола 1500колория ғ а те ң к ү нделікті адамны ң бір к ү ндік тама ғ ы 1500 колорияны құ рау керек. Ал сіз бір ғ ана гамбургер мен шектеліп қ оймайсыз ғ ой. Фастфуд ө німдері адамды толы қ қ ана ғ аттандыра алмайды ол тек қ ана аз ғ ана уа қ ыт қ а ашты қ ты жасырып қ ояды. Жарты са ғ аттан со ң адам та ғ ыда тама қ тан ғ ысы келеді.

Организмде туындайтын м ә селелер Фастфуд ө німдерінен целюлит, безеулер, тері кеуіп ж ә не шаштар ә лсіздене береді. Ал к ү нделікті қ олданатын болса ң ыз гипертония ғ а, иммунитетті ң т ө мендеуіне, ішкі а ғ заларда ғ ы т ү рлі ауруларды ша қ ырады. Фастфуд ө німдеріні ң құ рамында холестеринні ң к ө п болуынан тамырларда тая қ шалар пайда болады.

Фастфуд ө німдеріні ң балалар ғ а ә сері Ә лі қ атайма ғ ан балаларды ң организмі фастфуд ө німдеріні ң зиянды элементтерін тез қ абылдап алады. Балаларда қ антты диабет, эндокринді ж ү йе мен имунды ж ү йені ң б ұ зылыстары, ж ү рек қ ан тамырларыны ң аурулары ж ә не бас қ а да к ө птеген аурулар туындауы м ү мкін.

Фастфуд та ғ амдарынны ң т ұ тынушылар ғ а ке ң естер Тез ә зірленетін та ғ амдар сататын кофитерилерге жиі барма ғ аны ң ыз ж ө н Ө зі ң ізді фастфуд ө німдеріні ң орнына жеміс-жидектер, аз колориялы йогурт немесе каша жеуге к ө ндірі ң із Фастфуд ө німдері ң е ң кішкене порциясын алы ң ыз Газдал ғ ан сусындарды ң орнына са қ ындатыл ғ ан шай немесе т ү рлі жемістерді ң шырынын іші ң із Қ уырыл ғ ан тама қ тарды к ө п жемеуге тырысы ң ыз К ө к ө ністерден жасалатын та ғ амдарды жиі қ олданы ң ыз

Тез ә зірленетін та ғ амдарды дайындайтын орындар McDonald,s Burger King Subway City wok Hardee,s KFC Dominds Pizza Пицца хат

М ұ ндай орындар ә лемде к ү н санап к ө бейіп келеді. Мысал ғ а айта кететін болса қ жо ғ арыда к ө рсетілген McDonald,s фастфуд ө німдерін жасайтын орыны жылы А Қ Ш та McDonald,s ты ң 14 мейрамханасы бол ғ ан. 1960ж– ж- 1000, 1984ж- 8300, 1990ж Ал қ азір б ү кіл д ү ние ж ү зінде McDonald,s ты ң 119 елде мейрамханасы бар.

Қ орытынды «Адамны ң денсаулы ғ ы ү шін тиімді тама қ тана білу ө те ма ң ызды. Тиімді тама қ тану дегеніміз – құ рамында т ү рлі қ оректік заттарды ң толы қ м ө лшері бар тама қ пен а ғ заны д ұ рыс, уа қ тылы қ амтамасыз ету. Жа қ ында американды қ ғ алымдар зерттеулер ж ү ргізіп, ө те жо ғ ары температурада дайындалатын та ғ амдарды ң құ рамынан адамны ң денсаулы ғ ына ө те зиянды «акриламид» деген затты тап қ ан. Жо ғ арыда айтыл ғ а шаурма, донер-кебабтар ғ а қ оса гамбургер, хот-дог, гриль, поп-корн, чипсы, кириешки, картошка фри, қ а қ тал ғ ан ш ұ жы қ секілді та ғ амдар ө те жо ғ ары температурада дайындалады. Д ә л осы та ғ амдарды ұ за қ к ү нделікті пайдалану салдарынан ас қ азан жарасы, созылмалы гастрит, ө тті ң толуы, ұ й қ ы безіні ң қ абынуы, ж ү рек- қ ан тамыр аурулары, семіздік пайда болатыны, ә сіресе ас қ орыту жолдарына ө те зиян екені аны қ тал ғ ан. Сонды қ тан мен қ алы ң к ө пшілікке к ө шеде даярланатын та ғ амдарды ө те абайлап жеген д ұ рыс екенін айтар едім». «Ауру – астан...» деген дана қ аза қ ты ң с ө зі бекер айтылма ғ ан сия қ ты!