«Равияњои асосии туризм дар Љумњурии Тољикистон» Туризм яке аз соњањои калонтарин ва мустаќили иќтисодиёти миллї буда, ки фаъолияти худ роба ќонеъ карданы талапотњои ањолї равона кардааст. Гуногунии ин талапотњо на танњо таввасути корхонањои туристї ќонеъ карда мешавад, балки корхонањои дигор соњањо њам љалб карда мешаванд. Ин раванд маънои туризмро њамчун яке аз омилњои мултипликативии таъсири иќтисодиёт нишан медињад. Индустрияи туризм- ин дар маљмўъ љойгир карданы воситањо, воситањои наќлиёт, объекты хўрока, корї, маишї, саломатї, варзишї; ташкилотњое, ки по фаъолияти туроператорї ва турагентї машѓуланд ва инчунин ташкилотњое, ки пофаъолияти хизматрасонии экскурсионї ва гид-тарљумон машѓул њастанд, дар бар мегирад.

Дар Љумњурии Тољикистони ёдгорињои зиёди таърихию меъморї поќї мондааст, аз ин рў хесусиятњои хосе минтаќавияти рельеф, шароитњои гуногуни табиї ва мављудияти ёдгорињои таърихию меъморї ба мо имкон медињад, ки дар Тољикистон якчанд намудњои соњаи туризмро инкишоф деда, дар ѓани гардонидани буљаи давлат сањми худро гузорем. Зеро туризм соњаест, ки дар бештари кишварњои љахон яке аз соњањои сердаромад ба шумер меравад. Индустрияи туризм дар Тољикистон дар сатњи давлатї хамчун яке аз соњањои пешбаранда ќабул карда душааст. Тањлили маълумотњои статистикї аз он шањодат медињад, ки њавасмандї ба мањсулоти туристы Тољикистон рўз аз рўз зиёд мешавад. Њамчунин шумераи зиёди турист они хориљї дар кишварамон аз мўътадилии раванди инкишофи ин соња шањодат медињад

Туризм - ин њаракати муваќќатии одамон аз љойи кисти доимї ба минтақаи дигор ё давлати дигор дар вақти холигї по мақсади истироҳат, топобат, хонаи хешу тапор ва по мақсади кори професионалї крафтан, мепошад. Умуман туризм хор вазифаи асосиро дар бар мегирад. - Тањвили туристов то љойи таъмин душа; - Таъмини онҳо по хўрока; - Таъмини онҳо по љой зист; - Таъмини мақсадноки туристов вобаста ба намути туризм.

Давлат бахши туристыро сосан по воситаи вазорати туризм ё по воситаи ташкилотњои милии туристї танзим мекунад. Давлат инчунин по роњи фишангњои ѓайримустаќим истифода аз меъёрњои њуќуќї ва сиёсати байналмиллалї соњаи туризмро дастгирї менамояд. Давлат ба туризм по ду роњ таъсир мерасонад: - по роњи идоракунии талапот ва даромадњо; - по роњи идоракунии таклифот ва нархњо. Барои идоракунии талапот, давлат чунин фишангњоро истифода мебарад: маркетинг ва пешравї, нархгузорї ва мањдудияти истифодабарї.

Маќсади асосии танзими давлатии соњаи туризм аз инњо ипорат аст: Њимоя ва таъмини њуќуќу манфиатњои истењсолкунандагон ва истеъмолкунандагони соњаи туризм; Њифзи муњити зист ва объектњои туристї; Муайян намудани номгўи њарсолаи обеъктњои талии, таърихию маданї, аз он љумла ёдгорињои таърихию фарњангие, ки дар асоси онњо туризм ташкил мегардад; Ривољ дедани саноати туристї њамчун омили таъминкунандаи талапоти шањрвандон ба сайёњат; Ривољдињии робитињои байналхалќии туристї дар љањон. Таъмини њуќуќи туристов дар мавроди сайёњат; Таъмини хуќуќи шањрвандон ба истироњат, њаракати озод ва дигор њуќуќњо дар ваќти сайёњат.

Танзимкунии давлатии фаъолияти туризм по роњњои зерен амалї гардонида мешавад: а) тањия намудани санадњои њуќуќи, ки ба ташаккули муносибатњо дар соњаи туризм равона карда душааст; б) њимояи њуќуќ ва манфиатњои давлат дар соњаи туризм; в) њимояи њуќуќ ва манфиатњои туристов, таъмин намудани бехатарии онњо; г) муќарар намудани тартиби стандартизация, сертификация ва литсензиякунони дар соњаи туризм; ѓ) њавасмандкунии маблаѓгузории миллї ва хориљї баров инкишофи фаъолияти туристї; е) фароњам овардани имкониятњои якхела дар позори хизматрасонии туристї баров субъектњои соњибкор ново баста аз моликият, дастгирии инкишофи раќобат, таъминнамудани риони ќонунузории зиддимонополиявї дар соња; ё) вусъатдедани њамкорї по мамлакатњои хориљї ва ташкилотњои байналхалќї, иштирок дар барномањои байналхалќии соњаи туризм, коркард ва бастани шартномањои байналхалќии ду ва якчандтарафа ва муайян карданы тартиби амалинамоии онњо.

Дар љањон намудњои гуногуни туризм мављуданд, ки дар мисоли Љумхурии Тољикистон як ќатори онњоро истифода бурда метавонем. Масалан туризме экологї, иљтимої, кўњнавардї, варзишї, динї, корї, рекриатсионї, туризм дар асоси љамъиятњои мањаллї(ТЉМ) ва ѓайра мамкин аст инкишоф дедан. Айни закон дар Љумњурии Тољикистон намудњои туризме кўњнавардї, варзишї, рекриатсионї, динї, ТЉМ ва ѓайра инкишоф ёфта истодааст.

Туризми куњнавардї (альпинизм) яке аз намудњои туризме инкишоф, ёфта ба њисоб меравад. Куњнаварди аз захирањои асосии Тољикистон ба њисоб крафта, сайёњон имконият доран, ки дар як закон, њам аз табиати зепои водї, њам аз манзарањои дилнишини дома на куњњо ва хам аз кулањои барф-пуши иќлими куњистон бањрровар пошанд. Њама сола дар Тољикистон бахши да ба 10 солагии амнияти « об баров њаёт», экспедитсияи байналмилалии куњнаварди баргузор мегардад, ки дар он куњнавардони аксари кишвари љањон ба ќуллањои куњистони Помир ба хесус ќуллаи И.Сомони эњтимол меварзанд. Вобаста ба маълумотњои мори њар сол 200 навар куњнавардон ба Љумњурии Тољикистон ворид мешаванд.

Туризми кори – дигор намути туризм, ки монро метавонем дар мисоли Љумњуриии Тољикистон инкишоф дињем, баров инкишоф дедани ин намути туризм шароит дорем, чуньки дар Љумњурии Тољикистон як ќатор мењмонхонањои дороги 5- ситорага хоста истодаанд. Яке аз намудњои туризме кори-ин туризме конгрессы ба њисоб меравад, яке аз намудњои даромадноки туризм дар љањон ба шумер меравад, чуньки баров мамлакати ќабулкунанда фоидаи зиёд меорад.

Туризми экологї – яке аз соњањои посуръат рушд ёфта истода индстрияи туристы љањони ба њисоб меравад. Шароити якуми туризме экологї, ки аз шекли истифодабарии аввалинаш фарќ мекунад, ин ташкилкунї ва гузаронидани истироњат дар табиат ба маънои экологї ва дар як сатњ нигоњ до штаны иќтисодиёт ва сиёсат, дар як сатњ истифодабари захирањои рекриатсионї нигоњ доштан ва тайёр намудани режиме « неистощительного» табиатро истифода бурдан, нафаќат нигоњ до штаны љойњои рекриатсионї, балки мустањкам намудани фаъолияти туристы мепошад.