Балалардағы гельминтоз дар. Аскаридоз бен энтеробиоз.

Гельминтоздар (грек. һелмінтһос – құрт) – паразит құрттардың адаменя, жануармен және өсімдіктердің организміне еніп, көбеюі салдарынан пайда болатын ауру түрлері. Гельминтоздар адама сорғыш, таспа, жұмыр, т.б. құрттардың паразиттік тіршілігі салдарынан пайда болады. Гельминтоздардың аталуы ауру туғызатын құрттардың түріне қарай.

Олардың: Тек адама - (аскаридоз, энтеробиоз, т.б.) Адам мен мазда қатар кездесетін гельминтозооноздар - (фасциолез, трихинеллез, эхинококкоз) түрлері белгілі.

Аскаридоз дегеніміз – антропонозды ішек гельминтозы, бастапқы кезеңінде токсико – аллергиялық генездегі өкпедегі эозинофильдік инфильтратамен, ақырғы кезеңінде – диспепсиялық бұзылыстармен, одна ары қарай ауры асқынулармен сипатталады. Қоздырғыш – Ascaris Lumbricoides.

Аскариданың тіршілік циклы – сыртқы отрада ылғалды топырақ арқылы тара лады. 21 күн немесе бірнеше айда ұрықтанған қуыршақтар пайда болады, олар инвазивті түрге айналады топырақтан адам қолына өтіп (жеміс – жидек, көкеніс т.б.) ауыз арқылы асқазанға түседі – венозды жүйеге, осы арқылы оң жүрекшеге өтеді өкпеге өтіп, капиллярларды бұзады – альвеола қуысына түседі – бронх арқылы қайтадан жұтқыншаққа өтеді, сілекеймен жұтылады – асқазанға түседі – 2,5 – 3 айдан кейін үлкен аскаридаларға айналады. Даму циклы қайталанып сілтеме міндетті отрады.

Аскаридоз жиі таралған гельминтоз, әлемде осы инвазия мен 1,3 млрд. адам аурыады. Жер тұрғындарының жылына ауруға орташа шалдығу көрсеткіші – 100 млн. Қазақстанның негізгі эндемиялық аймақтарында 100 мың адамға шаққандағы ауру көрсеткіші – 17 – 32,6

Эпидемиялық алғышарттар: Жуылмаған тағамдарды қолдану; Санитарлық мәдениеттің төмендігі және қолайсыз жағдайдағы тұрмыс; Тұрғын үйлердің санитарлы – гигиеналық жағдайының төмендігі; Фекальды тыңатқыш ретінде қолдану және тоқтау сулармен бақшаларды субару; Инфекция көзі және резервуары – аскаридамен инвазирленген адам.

Берілу факторлары: 1. Аскаридамен зақымдалған топырақ, жеміс – жидектер, су т.б.; 2. Аскарида жұмыртқасымен контактыдағы затрат; 3. Гельминит жұмыртқасымен тағамдық өнімдерді зақымдайтын – механикалық тасымаздаушы – шыбындар;

Аскаридоз диагностикасының клиникалық критерилері : Жалпы симптом дары: Миграция фазанында : - инкубациялық кезең 4 -8 арта; - токсико – алергиялық көріністер: жөтел, крапивница, терінің қышуы, субфебрильді температура, куеде қуысында аурысыну, тахикардия, АҚ төмен, кей кезде баурыдың үлкеюі.

Асқазандық фазаны: -бронхопневмония және бронхит белгілері: асматикалық ұстамалар, жоғары температура, өкпедегі құрғақ және дымқыл сырылдар, перкуторлық дыбыстың қысқаруы; - өкпедегі эозинофильдік инфильтрата және қабыну ошақтары.

Аскаридоздың асқазандық кезеңінің асқынулары: жетілген аскаридалардың топтарынан-ішек өтімсіздігі, аскаридалардың ішек қабырғасын тесіп немесе реперациялық тігіс арқылы іш қуысына түсу салдарынан – перитонит, механикалық сарғаю-құрттардың жалпы өт жолына түсуі,ұйқы без жолдарының бітелуі, асфиксия-аскаридалардың жоғарғы тыныс жолдарына түсу салдарынан.

Гельминтоздардың диагностикасының лабораториялық критерилері : Зерттелетін материал–қақырық, бөлінділер Зерттеу әдістері – Паразитологиялық: кефаль макроскопиясы, Зерттеу әдістері – Рентгенологиялық, жалпы қан анализі.

Гельминттерге қарсы: ( антигельминтті) Д3- жүйке бұлшықет жүйесін салдандыратын, адам ағзасындағы құрттардың метобализмін басатын затрат.

Ішек құрттарына қарсы затрат: 1. Аскаридоз – мебендазол,пирантел, альбендазол,левамизол,пиперазин, нафтомон. 2. Энтеробиоз – мебендазол,пирантел, альбендозол,пиперазин, памоат пирвинині.