I.Кіріспе II.Негізгі бөлім I.Кесте II.Рефлекстер III.Қорытынды IV.Әдебиеттер

Жаңа туған нәресте шамасыз болып көрінгенімен, оның табиғи туа біткен қабілеттері болады. Олар рефлекс тер деп аталады. Рефлекстер күрт өзгерген тіршілік ету ортасына тез бейімделуге көмектеседі. Кейбір рефлекс тер өмір бойы сақталиса, кейбірі 3-4 айда өшеді. Бұл қысқа мерзімге қарамастан олар нәресте өмірі үшін маңызды болып табылады. Рефлекстің бар жоқтығын бағалау арқылы нәрестенің жалпы дай-күйін анықтауға болады.

Ему рефлексі. Ему рефлексі жатырішілік дамуда қалыптасады, көптеген балалар өмірге бас бармақтың гмперемиясымен дүниеге келеді. Ему рефлексі ауыз куысын не оның айналасын тітіркендірген кез келген қоздырғышқа жауап ретінде пайда болады. Анасының омырау салуына, медициналық шпатель не емізік сальса нәресте ритмді ему қозғалыстарын жасайды. Бұл рефлекс туғаннан өмірінің алғашқы жылына дейін сақталады. Хобот рефлексі. Нәресте ерніне саусақты тигізіп, жил дам тартып алиса бала ернін хобот тәрізді жинайды. Рефлекс негізінде ауыздың дөңгелек бұлшықетінің автоматы кысқаруы жатыр. Бұл бұлшықет ему бұлшықеттерінің маңыздысы болып табылады. Алғашқы 2-3 айда сақталып кейін өшеді. Куссмаульдың іздеу рефлексі. Нәресте ауыз қуысының бұрышын ақырындап сипаса нәресте анасының омырауын іздей бастарды. Бұл кезде төменгі ерні түсіп, тілі, өзі тітіркендіргіш жаққа ұмтылады. Рефлексті тексеру кезінде нәресте еріне тисуле болмайды. (хобот рефлексі) Сипау жұмсақ болмаса бала басын қарсы жаққа бұрып, өзінің жақтырмағандығын білдіреді. 3-5 ай сақталады.

Бабкиннің алақан ауыз рефлексі. Нәресте алақанын тексерушінің бас бармағымен баса, нәресте аузын ашып, басын тексерушіге қарай көтереді. Бабкин автоматизмі өмірдің алғашқы айларында маңызды, бұл кезде қол көптеген функциялардың біреуін ғана яғни, қорек іздеуді іске эстрады. Қорғану рефлексі. Нәрестені ішіне жатқызып көрсеңіз, ол бірден басын жоғары көтеріп, автоматы түрде басын бұрады. Бұл рефлекстің биологиялық маңызы түсінікті, бала дом алу үшін қорғану әрекеті. Алғашқы сағыттардан бастап демиды. Бауэрдің еңбектеу рефлексі. Спинальды автоматизм. Нәрестені ішіне жатқызып, табачныеан итермелесе ол еңбектеуге тырысады. Нәресте алға ұмтылады. Кейбір нәрестелер тіреусіз де еңбектеуге ұмтылады, бұл спонтанды рефлекторы еңбектеу. Қалыпты жағдайда рефлекс те спонтанды еңбектеу де 4 айға созылады. Сондықтан нәрестені орау үстелінде қараусыз қалдыруға болмайды. Автоматты жүру және тірек рефлексі. Егер баланы горизантальды бағытта табачные қатты жерге тигізіп тұрғызсақ, ол аяқтарын түзеп тұруға ұмтылады. Тұрған баланы алға сәл еңкейтсек, балладе не салмағы ығысқан жаққа еңкейеді, бұл автоматы жүру. Осы кезде бала аяғын балтыр аймағында айқастыра басады, бұл құбылысты нәресиелер бұлшықетінің гипертонусымен түсіндіруге болады.

Робинсон рефлексі. Нәрестенің қолына қандай да бір затты жақындатсаңыз, нәресте ессіз қолының саусақтарын жиырады, кейде бұл әректтің күштілігі соншалық баланы көтеруге болады. Бұл рефлекстің физиологиялық өмірі 4 ай, кейін бұл рефлекс орнына каналы түрде заттарды ұстау келеді. Галант рефлексі. Нәрестенің арқасын, яғни паравертебральны аймақпен сызық жүргізсек бала арқасын жазады. Н«әресте арқасын жазып тексеруші жаққа доға жасайды. 3-4 ай сақталады. Перез рефлексі. Нәресте үшін жағымсыз процесс. Тексеруші нәрестенің омыртқаның өсіндісінен саусақпен жүргізсек бала өз жауабын береді. Кеудесін жазып, аяқ қолын бүгіп, жылайды. Моро рефлексі. Нәрестені төсекке жатқызып см биіктікте жатқызып қолмен шапалақтаса, екі қолын жанына созыв, алақанын пшады. Нәрестенің жауабы екі сатыдан тұрады. Бірінші екі қолын бірден созыв, алақанын жазады,екіншіде өзін құшақтағандай болады. Симметриялық мойын тоникалық рефлексі. Басын біртіндеп иегіне жақындатып иетін болсақ қолдарын бүгіп, аяқтарын жазады. Ассиметриялық мойын тоникалық рефлексі арқасымен жатқан баланың басын бір жағына бұратын болсақ, иегі иық деңгейінде, бала басын бұрған жақтағы қол аяғын жазып, қарама қарсы жағын бүгеді.

Әр айда баланың әрекеті әр түрлі, осыған сүйене отырып баланың психомоторлы дамуы дұрыс уақытылы жүріп жатқанын тексеруімізге болады. Баланы медициналық тексеруден өткізгенде рефлекс терді тексеру және динамика да дамуын үнемі бақылау маңызды. Қандай да бір рефлекстің жетіспеушілігі кейін анықталуы мүмкін ОЖЖ ақауларының алдын алу үшін қажет.

I.Қалыпты физиология дан тәжірибелік сабақтарға жетекшілік нұсқаулар. / А.С.Сайдахметова, С.О.Рахыжанова Семей, 2006 II.«Физиология человека» ; под ред. проф. В. М. Смирнова; М г.; III.Н.Торманов., С. Төлеуханов «Адам физиологиясы» Медбико-биологиялық іс мамандығы студенттеріне арналған оқу құралы. Алматы «Қазақ университеті» 2007 жыл. IV.Yandex.kz