8 студзеня кастрычніка 2015 АЛЯКСАНДР АНУФРЫЕВІЧ САВІЦКІ

Аляксандар Ануфрыевіч Савіцкі (ведомы як Алесь Савіцкі). Нарадзіўся 8 студзеня 1924, Полацак 5 кастрычніка 2015 беларускі празаік, грамадзкі дзеяч. Ганаровы грамадзянін г. Полацку (1987). Лаўрэат прэміі Ленінскага камсамолу Беларусі (1972).

Нарадзіўся ў сямі рабочего. У 1939 семья переехала ў Гародню па мессы службы бацькі. Да войны А. Савіцкі вучыўся ў сярэдняй школе. З 1942 партизан отряда «Сьмерць фашизму», з 1943 камандзір падрыўной группы отряда «Бальшавік» бригады імя Варашылава на Віцебшчыне. У гг. у Савецкай Арміі, удзельнічаў у вызваленьні Літвы, Польшчы, у баях за ўзяцьце Берліна. Быў тройчы поранены.

Пасля дэмабілізацыі (1945) працаваў у рэдакцыі поласкай газеты «Бальшавіцкі сцяг» (парней «Сцяг камунізму»). У 1958 годзе скончыў Літаратурны інстытут у Маскве, у 1961 годзе аспірантуру пры дадзеным інстытуце. У гадах загадчик рэдакцыі выдавецтва «Ураджай», у гадах вучоны секретарь Літаратурнага музея Якуба Коласа. У гадах загадваў секторам мастацкай літаратуры аддзела культуры ЦК КПБ.

Пачаў пісаць верши яшчэ ў партизанскім атрадзе (1943). Тады ж надрукаваў першую карэспандэнцыю ў падпольнай газете Ветрынскага РК КПБ. Першае апавяданне «Рыбацкае шчасьце» апублікаваны у 1948 у поласкай областной газете «Бальшавіцкі сьцяг». Многія апавяданьні, нарысы А. Савіцкага друкаваліся ў часопісах «Беларусь», «Маладосьць», рэспубліканскіх газетах.

Аўтар кніг апавяданняў, аповесьцей «Кедры глядзяць на мора» (1960), «Пасьля паводкі» (1962), «Белы гарлачык» (1965), «Самы высокі поверх» (1969), дакумэнтальнай аповесьці «Сьлед прокладке перши» (1971), «Белая зьнічка» (1984), раманаў «Жанчына» (1963), «Палын - зелье горкае» (1967), «Верай і праўдай» (1976), «Толькі аднойчы» (1979), «Зямля не расскажу» (1980), «Літасьці не чакай» (1982), «Памерці заўсёды пасьпееш» (1983), «Верасы» (1987), «Обаль» (1989), кнігі нарысаў «На посту у тишины» (1987), зборніка апавяданьняў для дзяцей «Шкляная нітка» (1970). У 1982 выйшлі Выбраныя творы ў 2 томах.

У сваіх темах закранае темы войны, жыцьця моладзі ў пасьляваенны час, будаўнікоў, проблемы пасьляваеннай вёскі. Ракрывае побыть і працу рабочих калектываў. У основу шэрагу раманаў пакладзены аўтабіяграфічны матэрыял («Верай і праўдай», «Зямля не расскажу», «Літасьці не чакай», «Памерці заўсёды пасьпееш»). Шэраг твораў перакладзены на русскую, украінскую, узбекскую, грузінскую, словацкую мовы.

Узнагароджаны ордэнамі Чырвонай Зоркі, «Знак Пашаны» (1984), Айчыннай войны I ступені, Францішка Скарыны (2010), Ганаровымі граматамі Вярхоўнага Савета БССР, Ганаровай Граматай Вярхоўнага Савета УССР, медалямі. Лаўрэат прэміі Ленінскага комсомола Беларусі (1970) за аповесьць «Самы высокі поверх»; Лаўрэат прэміі Саюзу пісьменьнікаў СССР і УЦСПС (1972) за найлепшы твор мастацкай прозы аб савецкім працоўным класе документальную аповесьць «Сьлед прокладке перши» («Сверяю жизнь по времени»); Лаўрэат літаратурнай прэміі Расійскай Федэрацыі «Прохараўскае поле» (2010) за раман «Верасы» і трылогію «Дзівосы Лысай горы»; Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь 2002 году затвор літаратуры і мастацтва для дзяцей і юнакоў (за трылогію «Дзівосы Лысай горы», Мн., 1999).