Залалсыздандыру. Бөлмелерді жинауға қойылатын санитарлы эпидемиологиялық талаптар.

-«Антисептика», «асептика», «залалсыздандыру» анықтамасы; - залалсыздандыру әдістері; - орталық залалсыздандыру бөлімшесінің құрылысы; - медицинада тағайындалған бұйымдарға залалсыздандыруды жүргізу жағдайына қойылатын санитарлы – эпидемиологиялық талаптар.

Залалсыздандыру (стерилизация) - дегеніміз медициналық құрал- жабдықтар мен таңғыш материалдардағы микроорганизмдер мен олардың ұрықтарын, токсиндерін толық жою.

Асептика - пациент организміне микроорганизмнің енуін алтын алуға бағытталған шаралар жиынтығы. Ол зарарсыздандыру және залалсыздандыру жолдарымен микробтар мен олардың ұрықтарын жою арқылы жетеді.

Антисептика - жаралардағы микробтарды жоюға, шарада микробтардың дамуына жол бермейтін және олардың ұлпаларда әрмен қарай терең кетпеуі үшін бағытталған шаралар жиынтығы. Антисептика алтын алу және емдік болып бөлінеді.

алтын алу антисептика емдік антисептика Жараларға және пациент организміне микроорганизмдернің енуіне жол бермеу мақсатында алтын-алу антисептикасы қолданылады (манипуляциялар алтында мед.персоналдың қолын жукы, инъекция орнын антисептик термин сүрту). Емдік антисептика механикалық, физикалық, химиялық, биологиялық және аралас болып бөлінеді.

Механикалық антисептика жаралардағы өлген және езілген ұлпаларды, ұйып қалған қанды, өзге затратды алып тастау үшін және жареный бөлінген сұйықтықтардан тазарту үшін қолданылады. Физикалық антисептика шарадағы микробтардың дамуына жағдай туғызбайтын тәсілдерді қолдану, - жареный кварцевать эту, шарадағы іріңдер мен сұйықтықтардың сырқа шығуын жақсарту үшін гипертониялық ерітінділерді қолдана отырып жараға әр-түрлі дренаж армен турундылар салу. Химиялық антисептика микробтарға қарсы әсері бар әр-түрлі дәрілерді қолдану. Бұл затрат антисептикалық деп аталады ( этил спирті, перманганат калий, йод, сутегі тотығы және т.б.).

Биологиялық антисептика дегеніміз антибиотиктерді, сывороткаларды, вакциндерді, бактериофагтерды және т.б. қолдануы. Аралас антисептика дегеніміз антисептиканың бірнеше түрін қолдану.

Технологиялық жағынан залалсыздандыру процесі мы на этаптардан тұрады: медициналық инструменттерді зарарсыздандыру. залалсыздандыру алтындағы тазалықтан өткізу (материалдарды майдан, механикалық салтан тазарту.). материалдарды жиыстырып, контейнерге немесе стерилизаторға салуға даярлап, салу. залалсыздандыру. залалсыздардыру сапасын анықтау. залалсыздандырылған материалдарды сақтау.

Медициналық құралдарды зарарсыздандыру тәсілдері. *Қайнату тәсілі – дистелдық су қолданылады – 98*С – 30 мин - әйнектен, темірден, полимер материалдарынан, резеңкеден жасалған затрат зарарсыздандырылады. *Бумен – дымқыл тығыз бу Р=0,5 Мпа – 110*С – 20 мин - әйнектен, темірден, резеңкеден, латекстен, полимер ден жасалған затрат зарарсыздандырылады. *Ауамен – құрғақ ыстық ауа – 120*С – 45 мин - әйнектен, темірден жасалған затрат зарарсыздандырылады.

Залалсыздандыру режимі 180*С – 60 минут – темірден, әйнектен, силикон резеңкесінен жасалған затратды залалсыздандыруға арналған. Қораптағы затрат – 3 тәулік, ал бос жатқан затрат залалсыздандырған бойда қолданылады. 160*С – 150 минут. Құрғақ ауамен залалсыздандыру (құрғақ ауа шкафы нда)

Бумен (автоклавирование). Бу қысымында залалсыздандыру (автоклава) Емдеу мекемелерінде автоклава залалсыздандыру 2 тәртіппен жүргізіледі. Бірінші тәртіп: бөзіден, дәкеден (таңғыш затратды, киімдерді), шины дан, датқа төзімді металдан жасалынған құрал- жабдықтарға арналған. 1-ші тәртіп- қызуы 132°С, қысымы 2 атм., уақыты 20 минут. Екінші тәртіп: жұқа резеңкеден, латекстен (хирургиялық қолғап), және полимер ден, пластмассадан жасалынған құрал-жабдықтарға арналған. 2-ші тәртіп- қызуы 120°С, қысымы 1,1 атм., уақыты 45 минут.

Бу қысымымен залалсыздандыратын барлық құрал-жабдықтар арнайы қорапқа (бийске), екі қабатты мақта- қағаз матрасы на немесе қалың қағазды крафт- пакете буып-түйіп, оралып салынады. Залалсыздандырудың сақталу мерзімі оның салынған затына байланысты. Фильтрлі биксте 20 тәулік, фильтрсыз биксте 3 тәулік. Залалсыздандыру жағдайында екі қабатты мақта- қағаз матрасы на және қалың қағазды крафт-пакете сақтау 3 тәулікке дейін сақталады.

Залалсыздандыру алтындағы тазалықтан өткізу және оның сапасын бақылау. Залалсыздандыру алтында белоктарды, майларды және механикалық, дәрілермен салтанудан тазарту үшін барлық затрат залалсыздандыру алтындағы тазалықтан өтуі керек.

Залалсыздандыру алтындағы тазартудың сапасын бақылау Жуушы ерітіндінің және жасырын қанның қалдығын анықтау мақсатында жүргізіледі. Азопирам сына массы қолданылады. Жұмысшы ерітіндіні тамызғышпен сорып алып, тексеретін құрал- жабдықты мақтаның үстіне ұстап тұрып, аққан реактивтің түсін бақылау керек. Ескерту:1 минут ішінде пайда болған түс есептеледі, яғни сынама оң мәнді. 2. Егер реактивтің түсі өзгермесе, сынама теріс мәнді болғаны. Егер реактивтің түсі өзгерсе, сынама оң мәнді болғаны: құрал- жабдықтарда қан қалдығын көрсетеді - сия көк, жукшы ұнтақта- ақшыл – қызыл, құрамында хлоры бар затрат және дат болған кезде бозғылт түс. Егер сынама оң мәнді бокса құрал – жабдықтың барлық партиясы теріс сынама болғанға дейін тазартылады. - жаңа даярланған 1% азопирам ерітіндісін 2 сағат ішінде қолдануға болады. - азопирам ерітіндісі: 2 ай бойы 4°С температурада тығыз жабылған ыдыста, бөлме температурасында 1 айға дейін сақталады.

Залалсыздандыру сапасын бақылау. Залалсыздандырудан өткен затратдың бәрі залалсыздандыру сапасын анықтаудан өту керек. Сол үшін емдеу және алтын-алу мекемелерінде мы надай бақылау тәсілдері қолданылады.

Физикалық – залалсыздандыру сапасын анықтау мақсатында стерилизатора мен автоклаварда орналастырылған термометрлер, таймерлер, манометрлер, түрлі- түсті индикаторлар көмегімен бақылау жүргізеді. Физикалық бақылау тәсілі температура, қысым және басқа залалсыздандыру процесінің параметрлері туралы мағлұмат беріп отрады. Физикалық бақылау тәсілі бойынша затрат толық залалсыздандырудан өтті дуге болмайды, өйткені ол тек залалсыздандыру камерасының жұмысын ғана бақылайды.

Химиялық – залалсыздандыру сапасын анықтау мақсатында химиялық индикаторларды қолдану (лентілер, қағаз кесінділер, химикаттардың түйіршіктері, түтікшелер, залалсыздандырудың параметрлерінің бір деңгейіне жеткен кезде өз түстерін немесе агрегаттық жағдайын өзгертуі).Химиялық индикаторлар залалсыздандырылататын қораптардың ішіне немесе сыртына салынады. Егер индикаторлар түсін өзгертіп немесе еріп кетсе, хонда затрат залалсыздандырылған, алигер индикаторлар түсі толық өзгермей, ерімесе, хонда затратдың залалсыздануы болмаған (затрат не тығыз салынған немесе камера жұмысына күш көп түскен)

*Биологиялық – залалсыздандыру сапасын анықтау мақсатында қағаз қорабына салынған бактерия спорларын сіңдіріп, кептірген қағаз кесінділерді (3 М КОМПЛАЙ-СПОРО-ЧЕКС) немесе пластиковый флакон құрамында ұрықтары бар кесінділер. Сонымен қатар, емдеу және алтын-алу мекемелерін СЭС жилына екі рет, емдеу мекемесіндегі бактериологиялық лаборатория айына бір рет жоспарлы тексеру өткізеді, ал инструменттерді, таңғыш материалдарды, опер блокты, хирург және мейірбике қолын – жетісіне бір рет залалсыздандыру сапасына тексеру өткізеді. Залалсыздандыру сапасын анықтау үшін қолданылатын химиялық затратға жатады: мочевина, манноза, фенацетин, фталевый ангидрид, бензой қышқылы фуксинмен бірге, нафтол, стрептоцид, салицил қышқылы, арабиноза, сульфацил қышқылы, тиомочевина, янтарь қышқылы, аскорбин қышқылы, альбуцид.

Зарарсыздандырушы ерітіндімен жұмыс кезінде еңбекті қорғау ережелерін сақтау Зарарсыздандырудың химиялық ерітінділерін сақтау ережесін қадағалау. Зарарсыздандыру затратының аты, тағайындауы, дайындаған күні, жарамдылық мерзімі көрсетілген паспорты болуы керек. Зарарсыздандыру ерітінділерін дайындауда жеке бас гигиена сын сақтау (арнайы халат, орамал, респиратор, қорғаныш көзілдірік, резеңке қолғап, ауыстыратын аяқ киім). Зарарсыздандыру ерітінділерін дайындайтын жердь сормалы шкаф болуы керек. Зарарсыздандыру ерітінділері теріге түскен жағдайда тез сумин жупы тастау керек. Көзге тамғанда -2% сода ерітіндісімен жук,қажет бокса 3% альбуцид ерітіндісін тамызу,ауырғандық басылмаса-2% новокаин көзге арналған ерітіндісін тамызу. Тыныс жолын тітіркендірген жағдайда- тез арада ауасы таза бөлмеге шығу немесе таза ауаға, содалы жилы сүт ішу, ауызды 2% сода ерітіндісімен шаю.

Бөлмелерді күнбе-күн жинастыру. Аурухана ішіндегі инфекцияны алтын-алу.Емдеу және алтын-алу мекемелеріндегі бөлмелерді күнбе-күнгі дымқыл жинастыру тәулігіне 2 ретин кем болмауы керек, қажет бокса одна да көп жинастыру керек. Жинастыру инвентарларға (шелк, табақ, ветошь, швабра және т.б.) қатаң түрде маркировка жасау қажет, қандай бөлмеге және қандай жұмыс істеу үшін қолданылаты жөнінде белгілеп, тек қатаң түрде нұсқауы бойынша қолданылып, нұсқалған обьектілерде бөлек сақталуы қажет.

Соңғы (генеральная) – терапия бағыттағы бөлімшелерде айына бір рет, ал хирургиялық бағыттағы бөлімдерде және байлап таңу бөлмесінде, босану залдарында, жаңа туылған балалар, шала туылған балалар, операция бөлімшесінде аптасына бір рет жалпы жинастыру жүргізіледі

РАХМЕТ