Қ ал қ наша безді ң гармондарына йодтирониндер (тироксин мен трийодтиронин) ж ә не кальцитонин жетады. Тироксин ж ә не трийодтиронин энергичны ң алмассын реттеп, жесушаны ң б ө лінуі мен ерекшеленуіне ә сер етеді, а ғ зоны ң дамсын қ амтамасыз етеді. Кальцитонин фосфорлы-кальций алмассыны ң реттеліне қ а ты сады. Қ ал қ наша безі гормон дары

Йодитпероксидаза ферменттіні ң қ атысуфымен йодидтен бос йодты ң т ү зілуі Тирониниодиназа ферментіні ң қ атысуфымен құ рамында ғ ы тиреоглобулинні ң құ рамында ғ ы тирозинні ң йодтануфы н ә тижесінде монойодтирозин ж ә не трийодтиронин т ү зілуі Тиреоглобулин молекуласында ғ ы моно ж ә не трийодтиронинні ң тосты ғ а конденсация лану н ә тижесінде тироксин мен трийодтиронинні ң т ү зілуімен ө тетін статусы Эпителий клетка сыны ң коллоидынан тиреоглобулинні ң сі ң ірілуі ж ә не оны ң мембранный ң сырт қ ы беткейнде жбылжуфы Йодтирониндерді ң қ ан ғ а б ө лінуі, ол тиреоглобулинді гидролизе ұ ширататын протеаза ферентіні ң к ө мегімен ж ү зиге осады. Қ ан ғ а тироксин ж ә не трийодтиронин т ү седі. Зат алмасу ғ а йодтирониндер 2 жолмен ә сер етеді Цитозольдік рецепторлар ар қ илы ядро хромосома сына Ц-АМФ ар қ илы Йодтирониндер синтезі бірнеше сатыдан т ұ рады

Тиреоидты қ гормондар Қ ал қ наша везде 2 т ү рлі тиреоидиты қ гормон т ү зіледі: 1)L-тироксин 2)трийодтиронин Б ұ л 2 гормон тирозинні ң тсындысы болып таббылады, синтез делу жолдары:

Тетрайодтиронин немесе тироксин 3,5-трийодтиронинні ң 2 молекуласынан т ү зіледі

Тиреоидты гормондарды ң қ алыпты же ғ дайан ауфыт қ уфы 2 т ү рлі жолмен ж ү реді 1. гормон ө те к ө п б ө лінгенде-гиперфункция 2. гормондар аз б ө лінсе немесе йод жетіспеген же ғ да-да балаларды ң а ғ за сыны ң ө суі нашарлайды, мінез- құ л қ ы ө згеріп, а қ был-есі кеміс болуфы м ү мкін-гипофункция

Ренин-ангиотензин ж ү йесіні ң ж ұ мысы

1. Аддисон ауруфы. Натрий концентрациясы т ө мендейді. Калий концентрациясы аркады. Қ ан қ оюланады, ацидоз. 2.Ісік –б ү ирек ү сті вездеріні ң шамадан тыс белсенділігі Альдостеронны ң шамадан тыс б ө лінуі Натрий шок тенты с к ө п сі ң ірілуі Калий несеппен сырт қ а ши ғ арбылуфы 3. Гиперкалиемия Ренин-ангиотензин ж ү йесіні ң ж ұ мысы қ алыпты же ғ дайан ауфыт қ ы ғ ппппппанда туатын нау қ астар

Таби ғ аты пептидтік гормон, 9 амин қ ыш қ илынан т ұ рады. Гипоталамуста б ө лініп, гипофизді ң арнаулы секрет орлы қ жесушаларында жена лады. Осы жесушалардан вазопрессинні ң б ө лінуі қ анны ң осмосты қ қ ысымына байланысты. Вазопрессин –антидиурездік гормон

Вазопрессинні ң ә сері қ алыпты же ғ дайан ауфыт қ ы ғ ппппппанда туатын аурулар: 1.АЛЬКОГОЛЬ, АДРЕНАЛИН, ТЕМПЕРАТУРАНЫ Ң Т Ө МЕНДЕУІ, УЛАНУ ВАЗОПРЕССИНІ Ң СИНТЕЗІН НАШАРЛАТАДЫ. 2.ДИАБЕТТІ Ң Қ АНТСЫЗ Т Ү РІ-ВАЗОПРЕССИННІ Ң Б Ө ЛІНУІНІ Ң НАШАРЛАУЫ Н Ә ТИЖЕСІНДЕ ПАЙДА БОЛДЫ. 3.АПИЫН, БАРБИТУРАТ,АУРУ – ВАЗОПРЕССИНІ Ң М Ө ЛШЕРІН АРТТЫРАДЫ.НЕСЕПТІ Ң К Ө П Б Ө ЛІНУІ, ПОЛУРИЯ БАЙ Қ АЛАДЫ. Т Ә УЛІГІНЕ 10 Л ДЕЙІН НЕСЕП Б Ө ЛІНЕДІ.

Кальций жесушаны ң қ оз ғ ал ғ ышты қ белсенділігін қ амтамасыз етеді Электр потенциалдарын ту ғ ызетын жесушаларды ң қ оз ғ ышты ғ ын, ж ү ректі ң со ғ сын, ж ү йкелік импульстарды жеткізеді Нейромедиаторларды ң босап ши ғ сын, гормондарды ң б ө лінуін т.б. Қ амтамасыз етеді. Қ анды ұ тытуда қ атысатын ферменттерді белсендіруге қ а ты сады. Са, глюконеогенез, липолизге қ атысатын ферменттерге, гормондардан т ү сетін сигналдарды жеткізуші аралы қ зат есебінде қ олданбылады. Жасушалы қ реттеудегі Са қ ызметі

Қ ан плазмасында кальций концентрациясы мг/дл немесе 2,1-2,6 ммоль/л. Қ ппппппанда ғ ы кальций м ө лшері қ анны ң бірден-бір т ұ ра қ ты физиологиялы қ к ө рсеткіші болады. Қ ппппппанда ғ ы кальций концентрациясы:паратгормон, кальцитрол сия қ ты гормондарды ң б ө лінуіне, с ү вектерді ң к ү йіне, ішектегі сі ң ірілуне, б ү иректі ң қ ызметіне т ә уелді болады. Жасушадан тыс с ұ ты қ тарда ғ ы кальций

Паратгормон- қ ал қ наша ма ң ы вездерден б ө лінетін гормон. Б ұ л с ү век ұ лпаларына, б ү ирекке ә сер етеді. Гормонны ң б ө лінуі қ айтымды теріс байланыс ар қ илы аденилациклаза ж ү йесіні ң қ атысуфымен реттеледі. Кальцитонин- қ ал қ наша безді ң пептидті ң гормоны, паратгормоны ң антогонисі, кальций йоныны ң қ ппппппанда ғ ы арты қ м ө лшерін азайтады. Д3 витамині немесе кальцитриол-кальцитриол гормоны ң бастап қ ы зеты болып есептелінеді, паратгормоны ң синергисті. Д3- витамині теріде, холестеринде УК-с ә племен ә сер эту ар қ илы т ү зіледі.

Кальцийтриол-стероиды қ гормон, гипокальциемия кезінде б қ лінеді, кальций сі ң ірілуін, с ү вектерден т ү зілуін к ү шейтеді.

Д3 витамині жетіспеген же ғ да-да балаларда разит, ү клен кісілерде остеомаляция ауруфы пайда болады. Са қ тану шаралары-УК с ә улесі, балы қ май. С ү вектерді ң рахит кезінде ө згеруін коллаген синтезіні ң б ұ збылуфымен т ү сіндіруге болады.

Са алмассыны ң қ алыпты же ғ дайан ауфыт қ уфы 9-10 мг қ ппппппанда