Сорапты қ станция Негізгі Сорап ж ә не оны ң жетектері К ө мекші Майлау, сумен қ амтамасыз ету, сал қ ындату, энергиямен, жылумен қ амтамасыз ету, желдету ж ә не канализация ж ү йелеріні ң жабды қ тары
М ұ най ж ә не м ұ най ө німдерін айдау кезінде ортадан тепкіш ж ә не поршендік сораптар қ олдану ғ а болады. Ортадан тепкіш сорапПоршендік сорап
Мұнай және мұнай өнімдерін алыс қашықтыққа айдайтын сораптар келесі талаптарға жауап беруі тиіс: салыстырмалы жоғары арын мен үлкен берілісті қамтамасыз ету; жеткілікті үнемділік; үзіліссіз жұмыстың ұзақтылығы және орнықтылығы; қозғалтқыш білігінің барыншы жоғары айналу жиілігін қолдану; ықшамдылық; жинастырудың және бөлшектеудің жылдамдылығы. Мұнай және мұнай өнімдерін алыс қашықтыққа айдайтын сораптар келесі талаптарға жауап беруі тиіс: салыстырмалы жоғары арын мен үлкен берілісті қамтамасыз ету; жеткілікті үнемділік; үзіліссіз жұмыстың ұзақтылығы және орнықтылығы; қозғалтқыш білігінің барыншы жоғары айналу жиілігін қолдану; ықшамдылық; жинастырудың және бөлшектеудің жылдамдылығы.
Ортадан тепкіш сораптарды ң ж ұ мысын келесі негізгі техникалы қ к ө рсеткіштер сипаттайды: беріліс ( ө німділік), қ ысым, арын, қ уат, пайдалы ә сер коэффициенті, жылдам ж ү ргіштік коэффициенті, жіберілетін кавитациялы қ қ ор. К ө лемдік (Q) ж ә не массалы қ (M) берілістер арасында келесі т ә уелділік бар: Q=M/ρ, Толы қ қ ысым (Р) сорапты ң арынды қ ж ә не кіріс келте құ бырларында ғ ы қ ысымдарды ң айырмасын сол келте құ бырларда ғ ы кинетикалы қ энергияларды ң айырмасына ж ә не манометр мен вакуумметр орналас қ ан орындар арасында ғ ы тік қ ашы қ ты қ ты же ң уге кететін қ ысым ғ а қ осындысымен аны қ талады:
Толы қ арын (Н) Сорапты ң пайдалы қ уаты (N) N=Q·P немесе N=Q·H·ρ·g Сорапты ң қ уаты
Сорапты ң П Ә К-і сорапты ң гидравликалы қ ж ә не механикалы қ б ө ліктеріні ң жетілген д ә режесін к ө рсетеді ж ә не ү ш жеке П Ә К-ті ң к ө бейтіндісімен аны қ талады: Сорапты ң ә мбебап сипаттамасын алуды ң бірінші ә дісі бойынша берілісті ң, арынны ң ж ә не қ уатты ң белгілі м ә ндерін гидравликалы қ ұқ састы қ за ң дарымен қ айта есептеу керек. Q/Q 1 =n/n 1 ; H/H 1 =( n/n 1 ) 2 ; N/N 1 = (n/n 1 ) 3 ; Δh/Δh 1 = (n/n 1 ) 2, м ұ нда ғ ы Q, H, N ж ә не Δh – айналу жиілігі n бол ғ анда ғ ы сорап ж ұ мысыны ң к ө рсеткіштері; Сорапты ң ә мбебап сипаттамасын алуды ң бірінші ә дісі бойынша берілісті ң, арынны ң ж ә не қ уатты ң белгілі м ә ндерін гидравликалы қ ұқ састы қ за ң дарымен қ айта есептеу керек. Q/Q 1 =n/n 1 ; H/H 1 =( n/n 1 ) 2 ; N/N 1 = (n/n 1 ) 3 ; Δh/Δh 1 = (n/n 1 ) 2, м ұ нда ғ ы Q, H, N ж ә не Δh – айналу жиілігі n бол ғ анда ғ ы сорап ж ұ мысыны ң к ө рсеткіштері;
Ә мбебап сипаттаманы алуды ң екінші ә дісі – б ұ л айналу жиілігі т ұ ра қ ты бол ғ ан жа ғ дайда ж ұ мысты қ д өң гелекті ң сырт қ ы диаметрін ө згерту. Техникалы қ к ө рсеткіштерді қ айта есептеу келесі те ң деулермен ж ү ргізіледі: Q/Q 1 = D 2 /D ` 2 ; H/H 1 =( D 2 /D ` 2 ) 2 ; N/N 1 = (D 2 /D ` 2 ) 3, м ұ нда ғ ы Q, H, N – д өң гелекті ң номинал сырт қ ы диаметрі D 2 бол ғ анда ғ ы сорап ж ұ мысыны ң к ө рсеткіштері; Ә мбебап сипаттаманы алуды ң екінші ә дісі – б ұ л айналу жиілігі т ұ ра қ ты бол ғ ан жа ғ дайда ж ұ мысты қ д өң гелекті ң сырт қ ы диаметрін ө згерту. Техникалы қ к ө рсеткіштерді қ айта есептеу келесі те ң деулермен ж ү ргізіледі: Q/Q 1 = D 2 /D ` 2 ; H/H 1 =( D 2 /D ` 2 ) 2 ; N/N 1 = (D 2 /D ` 2 ) 3, м ұ нда ғ ы Q, H, N – д өң гелекті ң номинал сырт қ ы диаметрі D 2 бол ғ анда ғ ы сорап ж ұ мысыны ң к ө рсеткіштері;
Магистралды қ сорапты қ агрегаттарды ө зара параллель, тізбекті ж ә не аралас жал ғ ау ғ а болады. Тізбекті жал ғ ану кезінде с ұ йы қ ты ң бірдей м ө лшері тізбекті т ү рде барлы қ сораптардан ө теді. Ә рбір сорап с ұ йы қ ты ң энергиясын жо ғ арылатады. М ұ ндай жал ғ ану кезінде қ осынды арын ө седі. Магистралды қ сорапты қ агрегаттарды ө зара параллель, тізбекті ж ә не аралас жал ғ ау ғ а болады. Тізбекті жал ғ ану кезінде с ұ йы қ ты ң бірдей м ө лшері тізбекті т ү рде барлы қ сораптардан ө теді. Ә рбір сорап с ұ йы қ ты ң энергиясын жо ғ арылатады. М ұ ндай жал ғ ану кезінде қ осынды арын ө седі. Параллель жал ғ ану кезінде бірнеше сорап бірдей арынмен, біра қ ә рт ү рлі беріліспен ж ұ мыс істейді. Станцияны ң арыны бір сорапты ң арынына те ң болады, ал станцияны ң берілісі барлы қ параллель жал ғ ан ғ ан сораптарды ң қ осынды берілісіне те ң.
Аралас жал ғ ану кезінде екінші ж ә не ү шінші арасында ғ ы ысырманы жабатын болса қ, онда кез-келген екі агрегат (бірінші мен екінші; ү шінші мен т ө ртінші) ө зара тізбекті, ал ә рбір ж ұ п ө зара параллель ж ұ мыс істейтін болады. Б ұ л жа ғ дайда станция арыны екі агрегатты ң арынына, ал берілісі ә рбір параллель жал ғ ан ғ ан топты ң қ осынды берілісіне те ң болады.
Сораптық станцияның көмекші жүйелері мен жабдықтарына мұнайды тасымалдауға дайындау жабдықтары, резервуарлық парк, технологиялық құбырөткізгіштер мен арматура, мұнайды есепке алу торабы, өрт сөндіру, байланыс және басқа қосалқы жүйелер кіреді.