Кәсіби білім берудегі білім мен білікті бақылау және бағалау Мухаметжанова А.О. п.ғ.к., доцент

Жоспар: 1. Білім, білік және дағдының бақылау функциялары 2. ББД бақылау түрлері 3. Білімді бақылау принциптері 4. Бақылау әдістері

Бақылау ЖОО-да не үшін қажет?

Білім, білік және дағдыны бақылау, басқару теориясы тұрғысынан жеке тұлғаны кәсіби дамуын басқарудағы кері байланысты қамтамасыз ететін басқару функциясы рейтінде қарастырылады.

ҚР МЖМББС Жеке оқу жоспары (ИУП)Оқу бағдарламалар Университет Жарғысы, университеттің оқу процесін ұйымдастыру

Білім, білік және дағдыны бақылау – оқу процесінің ең маңызды элементтерінің бірі. Оқу процесінде білім, білік және дағдыны бақылау бірқатар функцияларды атқарады - бақылау, оқыту, дамытушылық, тәрбиелеушілік және әдістемелік.

Педагогикалық бақылаудың функциялары бақылау функциясы оқыту функциясы дамытушы функция тәрбиелеуші функция әдістемелік функция

Бақылау функциясы: бақылау көрсеткіштері оқу нәтижесін талдау үшін басты себебі болып табылады. Бақылау мәлеметтері білім алушының іс-әрекет бағасын және нәтижесін қарастырып қана қоймай және де барлық білім беру мекемсінің оқу-тәрбиелік жұмысының жағдайын талдайды.

Оқыту функциясы: бақылау тапсырмаларын орындауда алынған білім нақтылау, толықтыру, түсіну арқылы қайталау және шоғырландыру жүзеге асырылады. Бақылау оқу іс-әрекетін ұтымды ұйымдастыруға үйрейтеді.

Дамытушы функция: бақылау білімалушының тұлғалық, оның танымдық қабілеттерінің дамуы үшін үлкен мүмкіндіктер береді. Кез келген бақылау форматы адамант жұмысқа жоғары назарян, жадының, ойлауын, қиялын, бар білімін жүйелеп салыстыра алтын талап етеді.

Тәрбиелеуші функция: студентке өздік ұйымдасуға көмектесіп, өз бойындағы күшті және әлсіз жақтарын анықтауға көмектесу. Студент білімін бақылауда тәрбиелік функция дұрыс ұйымдастырылса, оның білімге денег сезімдік, бағалаушылық қатынасын арттырады.

Әдістемелік функция: мұнда бақылау тек білімалушыны ғана емс, педагог ты да үйрейтіп, оған өз қателіктерін көруге мүмкіндік бере отыра, оқытудың тиімді түрін таңдауға көмектеседі.

ағымдық бастапқы аралық қорытынды Бақылау түрлері

Бастапқы (диагностикалық) бақылау білім беру процесін табысты басқару үшін қажет. Білімалушының бастапқы даярлық деңгейін анықтауға мүмкіндік береді, соның негізінде оқу материалының рұқсат етілген күрделілігін бағыттайды. Бастапқы бақылаудың талданған деректері оқытушыға оқыту әдістемсіне, дидактикалық материалдарға және т.б. өзгерістер енгізуге мүмкіндік береді.

Ағымдық бақылау оқу материалын меңгеру барсы мен запасы жөнінде үздіксіз ақпарат алуға, оқу процесіне жедел түрде өзгерістер енгізуге мүмкіндік береді. Ағымдық тексеру – бұл тексеру емс, бұл оқыту, өйткені ол оқу материалын қайталау, шоғырландыру және талдаумен байланысты.

Ағымдық бақылау талаптары Оқу материалын жаттамау Икемді және жил дам, әдістер, формула мен құралдар түрлілігі Күнделікті өткізу

Аралық (мезгілдік) бақылау пән бойынша (тарау, тақырып, модуль және т.б.) үйренушілердің оқу материалын қандай деңгейде меңгергендігін анықтауға мүмкіндік береді. Әдетте оны семстрде 1-2 рейт өткізеді. Аралық бақылау түрлері: коллоквиум, бақылау тапсырмалары, реферат, сызба жұмыстар, бақылау жұмыстары. Онда ағымдық бақылау мәліметтері де ескеріледі.

Қорытынды бақылау пәндер тізімі немсе белгілі бір оқу пәні бойынша білімнің қорытынды нәтижелерін анықтайды. Қорытынды бақылау – біріктірмелі. Ол кур стан курсқа ауыстыруда және семстрлік емтихан, мемлекеттік емтихан, дипломдық жобаны қорғауда және т.б. жүзеге асырылады.

Емтихан Жоспарлы бақылау СынақПрактикалықЖазбаша Ауызша

эксперименттік есептерді шешу, банкте, шеберханаларда жұмыс және т.б., тәжірибе және зерттеу жүргізу. мазмұндама, шығарма, реферат. сұрау, (жеке дара, топтық, аралас); сызу, картаны оқу дағдыларын бақылау. Ауызша бақылау әдістері Жазбаша бақылау әдістері Практикалық бақылау әдістері

жан-жақтылық принципі ЖОО білімді бақылау принциптері әрекеттік принципжүйелілік принципі объективтілік принципі саралау принципі даралау принципі талап бірлігі принципі ғылымилық принципі әділдік және жариялылық принципі

Әрекеттік принцип баға студенттерді де, оқытушыны да оқу жұмысында жаңа нәтижеге женуге жұмылдырады. Жүйелілік принципі тексеру мен бағалау жоғарғы оқу орнында оқытудың өн бойында үздіксіз, жоспарлы түрде жүргізілуі тиіс. Саралау принципі тексеру кезіндегі білім саны мен запасының айырмашылығын нақты көрсетіп белгілі жолмен жазу қажет.

Объективтілік принципі әрбір баға қабылданған білім, білік, дағдының нақты саны мен запасына сайт келіп, үлгірімнің нақты жағдайын көрсеткені жөн. Талап бірлігі принципі білім, білік, дағдының бір деңгейін барлық оқытушылар біркелкі бағалағаны дұрыс. Жан-жақтылық принципі бақылау оқу бағдарламасының барлық тарауларын қамтып теориялық білімді, студенттердің интеллектуальдық, сарамандық іскерлігі мен дағдысын тексеруді қамтамасыз етуі керек.

Даралау принципі әрбір студенттің жұмысы терең де, анық бағалануы керек. Әділдік және жариялылық принципі бақылау нәтижелерінің барлығына бірдей мәлім болуымен, студенттердің барлығы бірдей бақылау нәтижелерін қайта қарап, тексере алатындай болуымен көрінеді. Ғылымилық және тиімділік принципі педагогикалық бақылаудың тиімділікке жену жолындағы қажетті жағдайы рейтінде көрініс тамады.

Оқыту нәтижесін тексеру әдісінің бір түрі – тест. Тест ерекше формулы тапсырмалар жүйесі, білім, икемділік, дағды деңгейін запалы бағалап, біртіндеп күрделенген мазмұнды анықтауға мүмкіндік береді. Ғылыми негізде дұрыс құрастырылған тест тапсырмалары студент бойындағы қабылданған білім мен іскерлік динамика сын дұрыс межелеп, оның сандық деңгейін анықтауға мүмкіндік береді.

Тест талаптары Тест сенімділігі ол ұқсас жағдайларда бірнеше рейт сол нәтижелерді көрсетеді. Тест жарамдылығы тест құраушының өлшегісі келетін нақты білімнің меңгеру деңгейін анықтайды және өлшейді. Тест шыңайлылығы өлшеуде білімалушының білім, білік және дағдылары жөнінде нақты және толық мәлімет берейтін құралдар қолданылады.

Тест түрлері 1-ші түрі ұғымдар, фактілер, заңдар, теориялық білімді тексереді – оларды есть сақтап және жаңгырта алтын талап етеді. Бұл жердь репродуктивті жауап қажет. 2-ші түрі алынған білім негізінде ойлау әрекетін жасау білігін тексереді. Ол негізінен типтік есептерді шығару болып табылады. 3-ші түрі оқып үйренгенге өздігінен сын и баға беру білігін тексеруді жорамалдайды. 4-ші түрі алынған мәлімет негізінде жаңа нақты жағдайларды шешу білігін тексеруге арналағн тапсырмалар.

Тесттік бақылау жүйесі үш ұғымға негізделеді: Білім және біліктің қалыптасу деңгейін анықтау Білім және білікті өлшеу Білім, білікті бағалау

Бақылауды ұйымдастыру формулаы Фронтальды Топтық Жеке дара Аралас Өзін-өзі бақылау Бағдарламаларды қолдану Есептік құралдар Есептік құралдарсыз

Бағалау (Evaluation). Бағалау – талдау. Мониторинг (Assessment). Бағалау – құрал. Баға (Grade немсе Mark). Бағалау – сандық құрал.

Бағалау – студенттердің қолынан не келетіндігін (білім, білік, дағды, машық, құзырлылық) айқындау. Бағалау – студенттердің білімін қалайша әрі қарай дамытып, олардың алдағы білім игеру әрекеттерінің деңгейін қалайша жақсартуға болатындығын білу, жоспарлау және студенттерді соған ынталандыру

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!