ЛЕКЦЫЯ 7 КЛІМАТ БЕЛАРУСІ

ПЛАН ЛЕКЦЫІ 1.Фактары, якія вызначаюць клімат Беларусі. 2. Сонечная радыяцыя. 3. Атмасферная цыркуляцыя. 4. Цеплавы рэжым. 5. Вільготнасць паветра, воблачнасць, атмасферныя ападкі. 6. Агракліматычнае раянаванне.

Фактары, якія вызначаюць клімат Беларусі Умераны пераходны ад марскога да кантынентальнага – абумоўлены геаграфічным становішчам. Умераныя широты. Умераныя широты. Раўнінны рельеф. Раўнінны рельеф. Адсутнасць араграфічных перашкод. Адсутнасць араграфічных перашкод. Адноснае удаление ад Атлантычнага акіяна. Адноснае удаление ад Атлантычнага акіяна.

Шырата мясцовасцi вызначае занальнасць i сезоннасць у размеркаваннi сонечнай радыяцыi, шырата уплывает на атмосферную цыркуляцыю, паколькi ад яе залежыць сiла Карыолiса. Тэрыторыя Беларусі паміж 56°і 51° п. ш.

Блiзкасць Атлантыкi заходнi перенос паветраных мас заходнi перенос паветраных мас частые атлантычныя циклоны циклоны

Сонечная радыяцыя Паўночны пункт – 56 о 10 пн.ш. Паўднёвы пункт – 51 о 16 пн.ш. На працягу года: Вугал падзення солнечных прамянёў змяняецца на 47 о. Працягласць дня - больш чем на 10 гадзін (поўнач – з 7 г.10 кв. да 17 г.25 кв.) (поўдзень – з 7 г.42 кв. да 16 г.19 кв.). Прыток сонечнай радыяцыі: Лета - поўнач = поўдзень Зіма - поўнач < поўдзень.

сярэдняя працягласць сонечнага ззяння ў Беларусі складае 1815 гадзін у год.

Сонечная радыяцыя Сумарная солнечная радыяцыя: Поўнач – 3500 МДж/м 2. Поўдзень – 4150 МДж/м 2. Чэрвень у 15 разоў > снежная. Доля прямой сонечнай радыяцыі: Доля прямой сонечнай радыяцыі: Лета – 52 %, червень – 54 %. Лета – 52 %, червень – 54 %. Зіма - 26 %, снежань – 17 %. Зіма - 26 %, снежань – 17 %. Год – 47 %. Год – 47 %.

Сонечная радыяцыя Радыяцыйны баланс: Паўночны ўсход МДж/м 2. (43 % ад Q) Паўднёвы заход МДж/м 2. (45 % ад Q) Лістапад – люты (3 - 4 месяцы R адмоўны). 84 % R расходуецца на выпарэнне; 16 % - турбулентный обмен.

В среднем за год радиационный баланс на территории Беларуси положительный и увеличивается с СВ на ЮЗ от 1500 до 1800 МДж/м². В среднем за год радиационный баланс на территории Беларуси положительный и увеличивается с СВ на ЮЗ от 1500 до 1800 МДж/м².

Атмасферная цыркуляцыя Заходні перенос паветраных мас. Лета – паўночна-заходнія ветры; зіма – паўднёва-заходнія. Паветраныя массы: Марскія ўмераныя, Кантынентальныя ўмераныя, Арктычныя,Трапічныя. Чаргаванне цыклонаў і антыцыклонаў - няўстойлівасць надворья.

Цеплавы рэжым Цеплавы рэжым вызначаецца: Летам - притокам сонечнай радыяцыі. Зімой – атмасфернай цыркуляцыяй.

Цеплавы рэжым Сярэдняя t паветра за год: Паўночны ўсход +4,4 оС Паўднёвы заход +7,4 оС Сярэдняя t паветра ў ліпені: Паўночны ўсход +17 оС Паўднёвы заход +19,5 оС Максімальная t паветра ў ліпені: Максімальная t паветра ў ліпені: Паўночны ўсход +35 оС Паўднёвы заход +37 оС Сярэдняя t паветра ў студзені: Паўночны ўсход - 8,4 оС Паўднёвы заход - 4,2 оС Мінімальная t паветра ў студзені: Паўночны ўсход - 42 оС Паўднёвы заход - 36 оС

Цеплавы рэжым ( гг.) Сярэдняя t паветра ў ліпені: Паўночны ўсход +17,4 оС (+0,4 оС) Паўднёвы заход +20,0 оС (+0, 5 оС) Паўднёвы заход +20,0 оС (+0, 5 оС) Сярэдняя t паветра ў студзені: Паўночны ўсход - 4,3 оС (+4,1 оС) Паўднёвы заход - 1,6 оС (+2,6 оС)

Тэмпература паветра (студзень)

Тэмпература паветра (ліпень)

Цеплавы рэжым Працягласць зімы (t ніжэй за 0 оС): Працягласць зімы (t ніжэй за 0 оС): Паўночны ўсход 145 сут. Паўднёвы заход 100 сут. Працягласць адліг (8-9 штогод): Працягласць адліг (8-9 штогод): Паўночны ўсход 25 сут. Паўднёвы заход 50 сут. Пераход прав 0 оС весной: Пераход прав 0 оС весной: Паўночны ўсход Паўднёвы заход Працягласць перыяду з t вышэй за 5 оС: Працягласць перыяду з t вышэй за 5 оС: Паўночны ўсход 180 сут. Паўднёвы заход 208 сут. Працягласць перыяду з t вышэй за 10 оС: Працягласць перыяду з t вышэй за 10 оС: Паўночны ўсход 140 сут. Паўднёвы заход 160 сут. Сума температур вышэй за 5 оС: Сума температур вышэй за 5 оС: Паўночны ўсход Паўднёвы заход Сума температур вышэй за 10 оС: Сума температур вышэй за 10 оС: Паўночны ўсход Паўднёвы заход Гадавая амплітуда температур: 26 оС – усход; 23 оС - заход

Цеплавы рэжым ( гг.) Працягласць зімы (t ніжэй за 0 оС): Працягласць зімы (t ніжэй за 0 оС): Паўночны ўсход 132 сут. (-13) Паўднёвы заход 91 сут. (-9) Працягласць перыяду з t вышэй за 5 оС: Працягласць перыяду з t вышэй за 5 оС: Паўночны ўсход 191 сут. (+11) Паўднёвы заход 212 сут. (+4) Працягласць перыяду з t вышэй за 10 оС: Працягласць перыяду з t вышэй за 10 оС: Паўночны ўсход 140 сут. Паўднёвы заход 168 сут. (+8) Сума температур вышэй за 5 оС: Сума температур вышэй за 5 оС: Паўночны ўсход – 2540 (+215) Паўднёвы заход – 3050(+150) Сума температур вышэй за 10 оС: Сума температур вышэй за 10 оС: Паўночны ўсход (+50) Паўднёвы заход – 2640 (+90)

Вільготнасць паветра Адносная вільготнасць паветра: Сярэдняя па Беларусі за год - 80 %. Снежань – %, май – 65%. Змяняецца ад 30 % да 100 %. Найбольш спрыяльная %. Сутачны ход - ад 86 % ноччу да 56 % удзень. У 14.00: зіма – 85-90%, лета – 54-65%, май – 45-50%. За год: вільготных суток (больш 80%) – ; сухіх (меньше 30%) – вільготных суток (больш 80%) – ; сухіх (меньше 30%) – Абсалютная вільготнасць паветра: зіма – 1,5 г/м 3; лета - 14 г/м 3. зіма – 1,5 г/м 3; лета - 14 г/м 3. Пругкасць вадзяной пары: ліпень – г Па; студзень – 3,5 – 4 г Па. Туманы: За год сут. з туманамі; 80% - холодная павлова года; на узвышшах у 2 разы частей. на узвышшах у 2 разы частей.

Воблачнасць Сярэдняя за год – 6-7 балаў, лістапад-снежань – 8-9 балаў, май-червень балаў. Пахмурныя дні: у асенне-зімні перыяд – %; вясенне-летні – %. На паўднёвым усходзе – 135; на паўночным заходзе – 175.

Атмасферныя ападкі На нізінах – мм; На ўзвышшах – мм. Навагрудскае ўзвышша – максімум (звыш 750 мм). Засушлівыя гады – 300 мм; вільготныя – 1000 мм. Засушлівыя гады – 300 мм; вільготныя – 1000 мм. Цёплы перыяд – 70% ападкаў (ліпень – мах). Цёплы перыяд – 70% ападкаў (ліпень – мах). Колькасць суток з ападкамі – Колькасць суток з ападкамі – Студзень - снежань дней;Май – дней % ападкаў – додж; 9-16 % - снег; астатнія – змешаныя. За год фіксуецца навальніцы; 1-2 разы град. Снегавое покровал: Магутнасць – см. Колькасць дзён са снеговым покровалм – ад 75 (69) ПдЗ да 130 (115) ПнУ.

Среднегодовое количество атмосферных осадков в центральной и северо-восточной частях Белоруссии мм; на возвышенностях 650 мм, местами 700 мм (Новогрудская возвышенность до 706 мм), в Полесье 600 мм и менее. Мах- Ст. Василевичи мм, min-Пинск-310 мм.

Колькасць дзён са снеговым покровалм у Беларусі ад 75 на пд-з да 125 на спине.-у. Максімальная вышыня снегавога покровал ад 15 да 30 см.

Агракліматычнае раянаванне А.Х.Шкляр (1973 г.) Крытэрыі: сумы актыўных температур; Каэфіцыент увільгатнення па Іванову; Каэфіцыент увільгатнення па Іванову; Колькасць суток з t > 5 оС, t > 10 оС, t > 15 оС; Колькасць суток з t > 5 оС, t > 10 оС, t > 15 оС; Умовы перазімоўкі сельскагаспадарчых культур. Умовы перазімоўкі сельскагаспадарчых культур. 3 агракліматычныя вобласці; па 2 падвобласці; 19 раёнаў. Паўночная ўмерана цёплая вільготная. Цэнтральная цёплая ўмерана вільготная. Паўднёвая цёплая няўстойліва вільготная.

Агракліматычнае раянаванне